Theo kết quả khảo sát mới đây của hãng tin Reuters, kim ngạch xuất nhập khẩu của Trung Quốc có thể đã sụt giảm trong hai tháng đầu năm nay, giữa bối cảnh cuộc khủng khoảng y tế do dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19 đã gây tình trạng gián đoạn cho giới doanh nghiệp và hoạt động sản xuất, cũng như tác động tiêu cực đến các chuỗi cung ứng toàn cầu.
Khảo sát được Reuters thực hiện với 25 chuyên gia kinh tế cho thấy, kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc được dự đoán đã giảm 14% trong tháng Một và tháng Hai so với cùng kỳ năm ngoái, đánh dấu mức giảm sâu nhất kể từ tháng 2/2019. Nhập khẩu có thể cũng giảm 15% so với cùng kỳ năm 2019, ghi dấu mức giảm lớn nhất kể từ tháng 1/2016 và trái với mức tăng 16,5% ghi nhận trong tháng 12/2019.
Các con số ước tính nói trên cho thấy ảnh hưởng của dịch COVID-19, vốn đã gây ra sự sụt giảm kỷ lục trong hoạt động chế tạo của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, với các chỉ số về sản lượng và lượng đơn hàng xuất khẩu mới đã giảm xuống các mức trước cả cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu.
Nhận thấy những tác động kinh tế ngày càng nghiêm trọng, Bắc Kinh đã hối thúc các khu vực ít bị ảnh hưởng hơn làm việc trở lại sớm nhất có thể và đưa ra một loạt biện pháp hỗ trợ các doanh nghiệp nối lại hoạt động, trong đó có các khoản cho vay giá rẻ dành cho những công ty chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi dịch bệnh.
Tuy nhiên, tình trạng thiếu hụt lao động di cư vẫn nghiêm trọng ở các tỉnh ven biển do các quy định cách ly và cấm đi lại. Nhiều nhà máy hoạt động trở lại đang làm việc ở dưới mức năng lực sản xuất bình thường. Chỉ số về tỷ lệ tái sản xuất của doanh nghiệp do Nomura công bố chỉ ở mức 44% tính đến ngày 1/3, thấp hơn nhiều so với mức hoạt động bình thường.
Nhiều công ty xuất khẩu của Trung Quốc cho biết họ gặp khó khăn trong việc thực hiện các đơn hàng xuất khẩu cho tháng Hai và những tháng tiếp theo, do thiếu nhân công và nguyên liệu thô, trong khi các cảng biển hoạt động với hiệu suất thấp cũng làm trầm trọng hơn các vấn đề về logistics. Nhiều nhà sản xuất khác lại bị khách hàng nước ngoài đình chỉ hoặc hủy đơn hàng.
Nhiều chuyên gia nhận định sự lan rộng của dịch COVID-19 có thể gây ra đợt gián đoạn thứ hai đối với các nhà máy Trung Quốc. Iris Pang, chuyên gia của ING, cho rằng kể cả khi hoạt động chế tạo của Trung Quốc có thể phục hồi trong tháng Ba, các nhà máy vẫn phải đối mặt với nguy cơ lượng đơn hàng xuất khẩu thấp, vì chuỗi cung ứng sẽ tiếp tục bị gián đoạn, lần này là ở Hàn Quốc, Nhật Bản, châu Âu và Mỹ, nơi dịch COVID-19 bắt đầu lan rộng. Vì vậy, hoạt động xuất khẩu sẽ tiếp tục yếu trong quý I/2020, thâm chí là cả quý II năm nay.
Julian Evans-Pritchard, chuyên gia cấp cao của Capital Economics, cho rằng nhiều nhà máy có thể khó nối lại sản xuất bình thường nếu sự bùng phát dịch bệnh ở các nước khác khiến họ gặp khó trong việc tìm nguồn các sản phẩm trung gian, đặc biệt khi Trung Quốc phụ thuộc nhiều vào nguồn hàng linh kiện điện tử từ các nước láng giềng, như màn hình LCD và các sản phẩm bán dẫn.
Tác động kinh tế ngày càng sâu rộng của dịch COVID-19 đã khiến giới hoạch định chính sách trên toàn thế giới gia tăng các hiện pháp hỗ trợ về mặt tiền tệ. Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) mới đây đã hạ lãi suất khẩn cấp 50 điểm cơ bản, trong khi Ngân hàng trung ương Canada (Ca-na-đa) cũng có động thái tương tự một ngày sau đó.
Thị trường tin rằng giới chức Trung Quốc sẽ tiếp tục hành động để giảm chi phí vốn cho doanh nghiệp và đưa ra các biện pháp mạnh mẽ nhằm hỗ trợ nền kinh tế. Nhiều quan chức của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc gần đây bình luận rằng ngân hàng này cần phải có những điều chỉnh kịp thời đối với lãi suất tiền gửi và chú ý hơn tới những thay đổi trong lãi suất thực tế./.