“Vị đắng" kinh tế của Thế vận hội Tokyo 2020 (Phần 1)

05:30' - 31/07/2021
BNEWS Nếu có giải huy chương vàng dành cho “Thế vận hội tốn kém nhất”, thì Thế vận hội Tokyo 2020 (Olympic Tokyo 2020) có lẽ sẽ là ứng cử viên số một.

Thâm hụt ngân sách của Ban tổ chức và nước chủ nhà cũng sẽ ghi nhận mức “kỷ lục”, trước viễn cảnh phải hoàn trả toàn bộ tiền vé cho khán giả và Nhật Bản chưa dám đón bất kỳ du khách nước ngoài nào đến dự sự kiện thể thao trọng đại này.

Sau 2.872 ngày đợi chờ kể từ khi Nhật Bản chính thức được chọn tổ chức sự kiện thể thao thế giới này, Olympic Tokyo 2020 mới được khai mạc. Tám năm trước, công luận Nhật Bản phấn khởi vì nước này được tổ chức lễ hội thể thao lớn nhất thế giới và xem đây là một sự tái sinh sau thảm họa sóng thần và tai nạn nhà máy điện hạt nhân Fukushima năm 2011.

Tuy nhiên, đại dịch COVID-19 đã dập tắt sự hào hứng đó. Trong hai tuần lễ, Tokyo là nơi các phóng viên bị theo dõi chặt chẽ hơn bất kỳ nơi nào trên thế giới. Lo ngại đại dịch tái phát, Tokyo và vùng phụ cận đã được đặt trong tình trạng khẩn cấp y tế. Tại Nhật Bản, có đến 80% người dân Nhật Bản cho rằng nên hủy Olympic Tokyo 2020. Kết quả là sau lễ khai mạc, mức độ tín nhiệm của Thủ tướng Yoshihide Suga giảm đến 9 điểm.

“Gáo nước lạnh” cho các nhà tài trợ

Những thông tin này có lẽ chỉ là bề nổi của tảng băng. Đối với nước chủ nhà Olympic Tokyo 2020, đây được ví như một cuộc chạy vượt rào. Lần đầu tiên trong thời bình, Thế vận hội mùa Hè phải hoãn lại đến một năm, trong khi mối đe dọa đối với ngôi làng Olympic trở thành ổ dịch vẫn rập rình.

Tokyo vào thời điểm này lẽ ra là điểm hẹn của những người yêu thể thao trên thế giới, nhưng COVID-19 đã buộc nước chủ nhà thông báo đóng cửa với toàn bộ 600.000 du khách nước ngoài. Thế rồi ngay cả khán giả Nhật Bản cũng bị cấm đến các sân vận động, bể bơi, phòng thi đấu… Ủy ban Thế vận hội Quốc tế đang kỳ vọng virus SARS-CoV-2 sẽ không gây trở ngại cho 339 cuộc tranh tài, không "len lỏi" vào 42 địa điểm thi đấu.

Ai cũng biết rằng một đại hội thể thao sẽ không thể trọn vẹn nếu không có khán giả và thiếu vắng các nhà tài trợ. Olympic Tokyo 2020 chưa khai mạc, Ủy ban Thế vận hội Quốc tế đã biết trước là họ sẽ phải hoàn lại tiền vé cho khán giả. Khoản thất thu ước tính lên tới 3 tỷ USD. 

Nhà báo Anne Verdaguer phụ trách phần tin kinh tế của đài RFI tiếng Pháp giải thích rõ hơn: “Ở đây chúng ta chỉ nói đến khoản tiền liên quan đến các các nhà tài trợ và chưa đề cập đến tác động kinh tế đối với thủ đô Tokyo. Việc khán giả không được vào xem các cuộc thi đấu có nghĩa là Ban tổ chức không thu được tiền vé và cũng không bán được nhiều đồ lưu niệm liên quan đến sự kiện Olympic Tokyo 2020. Trung bình mỗi khán giả vào xem các cuộc thi đấu thường mua sắm đủ mọi mặt hàng như mũ, áo thun, túi xách với logo”.

Thêm một khó khăn nữa là không có khán giả, các nhà tài trợ không biết được rằng chiến dịch quảng cáo có hiệu quả hay không và hiệu quả tới mức độ nào. Một hãng bỏ ra rất nhiều tiền để quảng cáo có thể hy vọng có thêm được bao nhiêu khách hàng? Sẽ có bao nhiêu người trung thành với một nhãn hiệu? Hiện tại, khoảng 60 tập đoàn tài trợ cho sự kiện thể thao trọng đại này và thêm vào đó là khoảng 12 công ty đa quốc gia.

Michael Tapiro, nhà sáng lập Trường Quản Lý Thể Thao, đã nêu lên một ẩn số khác liên quan đến hình ảnh của các tập đoàn lớn, đó là một sân vận động khổng lồ không có khán giả báo trước một mùa thi đấu nhàm chán.

Olympic Tokyo 2020 diễn ra vào thời điểm Nhật Bản phải đối mặt với một đợt dịch mới, cho nên không mấy ai nghĩ đến chuyện giải trí. Sau cùng, thành phố Tokyo cũng đang hồi hộp không biết rằng sau mùa Thế vận hội, “hóa đơn” phải thanh toán sẽ lên tới bao nhiêu tiền, thành phố sẽ bị thua lỗ tới mức nào, giữa bối cảnh Tokyo có trọng lượng kinh tế tương đương với 19% GDP của cả nước”.     

* Những nỗ lực “dã tràng xe cát”

68 doanh nghiệp hàng đầu của Nhật Bản tài trợ đến 3 tỷ USD cho sự kiện Olympic Tokyo 2020. Đây cũng là mức đóng góp tài chính cao chưa từng thấy. Vậy mà lãnh đạo các tập đoàn này lần lượt từ chối khi được mời dự Lễ khai mạc trên khán đài danh dự. Ngoài ra, người ta cũng không thấy xuất hiện trên các sân cỏ hay tại các địa điểm thi đấu những chiếc logo của Toyota hay Panasonic, của hãng bia Asahi hay của tập đoàn thực phẩm Ajinomoto, ông vua mì ăn liền Nissin…

Thật ra tất cả những tên tuổi lớn này của nền công nghiệp Nhật Bản đã chuẩn bị để tham gia Olympic Tokyo 2020 từ lâu. Họ đã chuẩn bị từ những chiến dịch quảng cáo để phát trên đài truyền hình, những áp phích quảng cáo trong hệ thống xe điện métro, những sự kiện thể thao, văn hóa để quảng cáo sản phẩm trên đường phố, những buổi chiêu đãi ngay trong ngôi làng Olympic...

Thế nhưng virus SARS-CoV-2 đã khiến những nỗ lực đó như “dã tràng xe cát”. Giờ đây, không một công ty lớn nào dám phô trương hình ảnh, hay gắn liền tên tuổi của mình với Olympic Tokyo 2020, khi mà đại đa số người dân Nhật phản đối việc tổ chức sự kiện thể thao này.

Seth Kirby, một chuyên gia về các chiến dịch quảng cáo trong thế giới thể thao thuộc Đại học Waseda, nói đến một “hiện tượng chưa từng xảy ra trong lịch sử cận đại”. Hãng xe Toyota chẳng hạn, họ dự trù Thế vận hội kỳ này sẽ biến đường phố Tokyo thành một “tủ kính quảng cáo” ngoài mong đợi để quảng bá với đại chúng về công nghệ hiện đại nhất, về những phát minh mới, những kiểu xe mới. Thế nhưng, tất cả đã phải hủy vào giờ chót. Toyota không muốn trông thấy logo của mình xuất hiện tại các sân vận động khổng lồ với xung quanh là những hàng ghế trống khán giả.

Thế vận hội lần này để lại nhiều “vị đắng” trên các lĩnh vực kinh tế khác. Các hãng hàng không quốc gia ANA hay JAL mất hẳn lượng khách nước ngoài đến tham quan “xứ hoa anh đào” vào dịp này. Khách sạn, nhà hàng, những dịch vụ giải trí, cửa hàng bán hàng lưu niệm cũng trở nên buồn tênh.

May mắn thay cho Ban tổ chức là các nhà tài trợ dù có thất vọng nhưng đã không hủy hợp đồng để được quyền tham gia Olympic Tokyo 2020.

Tin liên quan


Tin cùng chuyên mục