Xây dựng cống An Hóa và Âu thuyền Bến Tre để tạo “túi nước” ở sông Ba Lai

Theo số liệu quan trắc của Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh Bến Tre, ranh mặn 1 phần nghìn đã xâm nhập cách các cửa sông từ 53,5÷72 km; ranh mặn 4 phần nghìn đã xâm nhập cách các cửa sông từ 40 - 61km. Hiện chính quyền và người dân ở các địa phương trong tỉnh đang khẩn trương triển khai các giải pháp ứng phó để hạn chế thiệt hại do thiên tai gây ra.

Những ngày gần đây, gió chướng thổi mạnh khiến nước mặn xâm nhập sâu vào địa bàn tỉnh Bến Tre. Để thực hiện tốt việc phòng chống, ứng phó thiên tai, xâm nhập mặn trong thời gian tới, UBND tỉnh Bến Tre đề nghị các ngành, địa phương tiếp tục tăng cường thông tin về diễn biến, tình hình xâm nhập mặn; tuyên truyền, vận động nhân dân, doanh nghiệp tích cực trữ nước ngọt để phục vụ chăn nuôi và tưới cho cây trồng, nâng cao ý thức người dân trong việc sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả...

Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh thực hiện đo kiểm tra độ mặn tại các trạm theo kế hoạch đã được UBND tỉnh phê duyệt. Đài thực hiện tốt công tác dự báo, cảnh báo tình hình nguồn nước, xâm nhập mặn để phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành, nhất là công tác dự báo sớm, chính xác về thời gian, độ mặn cao nhất, mức độ xâm nhập sâu trên các sông chính để các cấp chính quyền địa phương và người dân kịp thời điều chỉnh phương án ứng phó cho phù hợp. Trong giai đoạn mặn diễn biến gay gắt cần dự báo chính xác thời điểm xuất hiện nước ngọt (hoặc nước có độ mặn thấp) để kịp thời có giải pháp lấy, trữ nước.

Các địa phương, đơn vị có liên quan kịp thời xử lý, khắc phục ngay khi xảy ra trình trạng ô nhiễm nguồn nước bên trong hệ thống công trình thủy lợi, các kênh rạch nội đồng, các đập tạm....nhất là đối với khu vực cấp nước thô của các nhà máy nước sinh hoạt. UBND các huyện, thành phố kiên quyết không để người dân sản xuất ở những vùng có nguy cơ thiếu nước, có khả năng bị ảnh hưởng xâm nhập mặn và ngoài vùng quy hoạch; chỉ đạo sản xuất theo đúng lịch thời vụ.

Công ty TNHH MTV khai thác công trình thủy lợi phối hợp chặt chẽ với các địa phương trong việc vận hành các công trình thủy lợi, có phương án vận hành linh hoạt các công trình nhằm đảm bảo điều kiện tốt nhất để phục vụ ngăn mặn, trữ ngọt, chủ động ứng phó xâm nhập mặn, hạn chế tình trạng ô nhiễm nguồn nước, tiêu thoát nước phù hợp cho từng khu vực.

Các đơn vị cấp nước chủ động quan trắc độ mặn, chất lượng nước ở các nguồn lấy nước, thực hiện các giải pháp nhằm đảm bảo cấp nước nguồn nước ngọt kịp thời đến người dân (sẵn sàng vận hành cấp nước qua hệ thống RO đã được trang bị, đầu nối qua đồng hồ tổng, vận chuyển nước thô về xử lý, cấp nước ngọt theo khung giờ, cấp nước lưu động...); kiểm tra, bảo dưỡng các điểm cấp nước tập trung; đồng thời phối hợp với chính quyền địa phương tuyên truyền, vận động người dân, doanh nghiệp tích trữ nước ngọt để phục vụ sản xuất, sinh hoạt trong thời gian cao điểm xâm nhập mặn, kiên quyết không để người dân thiếu nước.

Theo UBND tỉnh Bến Tre, trên cơ sở dự báo của các ngành chức năng về tình hình xâm nhập mặn năm 2024- 2025, thời gian qua, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Bến Tre đã chỉ đạo cho các sở, ban, ngành, các cấp chủ động thực hiện các giải pháp ứng phó với hạn mặn phù hợp với thực tiễn.

Theo đó, các sở, ban, ngành, các cấp địa phương tích cực thực hiện công tác tuyên truyền, phát động nhân dân, doanh nghiệp tích cực trữ nước mưa, nước ngọt bằng nhiều hình thức như: tận dụng các dụng cụ trữ nước đã được hỗ trợ; trữ nước trong các ống hồ, mái, lu, bồn chứa, túi chứa nước; đào hố trải bạt, ngăn chứa nước trong ao hồ, mương vườn, đắp đập cục bộ từng khu vực và các biện pháp khác đảm bảo có đủ nguồn nước ngọt phục vụ nhu cầu ăn uống, sinh hoạt và sản xuất.

Ngành chức năng tỉnh thông tin kịp thời về diễn biến, tình hình xâm nhập mặn hàng ngày được các phương tiện thông tin đại chúng. Các trang website của các cơ quan, địa phương cập nhật, thông tin rộng rãi đến các cấp địa phương và người dân; thông tin được chuyển tiếp thông qua các nhóm Zalo để người dân có được thông tin, chủ động ứng phó.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bến Tre Đoàn Văn Đảnh cho biết, sở đã ban hành cầm nang hướng dẫn cho người dân thực hiện các biện pháp kỹ thuật về chăm sóc, phòng ngừa dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi, thuỷ sản, trữ nước mưa, nước ngọt, đảm bảo vệ sinh môi trường... trong điều kiện hạn mặn. Ban hành khuyến cáo lịch thời vụ gieo trồng phù hợp với điều kiện nguồn nước, tình hình xâm nhập mặn.

Hiện nay, trên địa bàn toàn tỉnh có 67 nhà máy cấp nước sạch đang hoạt động, với tổng công suất 10.500 m³/giờ (khoảng 250.000 m³/ngày đêm), cung cấp nước sạch cho khoảng 300.000 hộ dân. Qua theo dõi của ngành chức năng, có khoảng 32/67 nhà máy nước có độ mặn nước sau xử lý dưới 0,5 phần nghìn với tổng số hộ có nguồn nước sạch chưa bị nhiễm mặn khoảng 142.000/300.000 hộ (tỷ lệ 47,33%).

Tại Bến Tre, từ đầu mùa khô 2024-2025 đến nay, mặn chủ yếu lên xuống theo triều, có những đợt mặn xâm nhập sâu, ở mức cao nhưng sau đó giảm xuống; độ mặn cao duy trì trong khoảng thời gian ngắn. Đồng thời, người dân có sự chủ động ứng phó nên lượng nước ngọt dự trữ trong dân vẫn đáp ứng được, kết hợp với việc vận hành cấp nước qua hệ thống RO tại một số nhà máy nên không xảy ra tình trạng thiếu nước phục vụ ăn uống. Riêng nguồn nước sinh hoạt, người dân tạm chấp nhận sử dụng nguồn nước do các nhà máy cung cấp bị nhiễm mặn.

Theo dự báo trung tuần tháng 3 và tháng 4 năm 2025 sẽ có xuất hiện mưa trái mùa, đồng thời nguồn nước từ đầu nguồn về các nhánh sông Cửu Long tương đối ổn định, hạn mặn mùa khô năm 2024-2025 sẽ không gay gắt như năm 2023-2024. Các đơn vị sử dụng nước và người dân cần theo dõi chặt chẽ diễn biến, tình hình xâm nhập mặn để kịp thời thông tin và có giải pháp phòng chống, ứng phó phù hợp.

Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre Trần Ngọc Tam cho hay, nhiều năm qua, tỉnh Bến Tre đã nỗ lực thích ứng, phòng chống hạn mặn mỗi khi mùa khô đến với các giải pháp công trình, phi công trình thiết thực. Ngoài ra, tinh thần chủ động của người dân, chính quyền các địa phương khá tốt nên thiệt hại do ảnh hưởng của hạn ngày càng giảm so với trước. Hiện nay, tỉnh đã hoàn thành được cống Trung Nhuận và cống Xẻo Rắn, kết hợp với cống Ba Lai, bảo vệ cho hơn 12.000 ha đất sản xuất của huyện Giồng Trôm và Ba Tri. Đặc biệt, tỉnh đã xây dựng xong cống Tân Phú và cống Bến Rớ ở thượng nguồn sông Ba Lai.

Theo Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre, nếu như tới đây, Bộ Nông nghiệp và Môi trường xây dựng cống An Hóa và Âu thuyền Bến Tre, tỉnh sẽ có “túi nước” ở sông Ba Lai rất lớn đủ sức để phục vụ sản xuất và sinh hoạt cho người dân.