Xét xử sơ thẩm vụ án cựu Chủ tịch UBND tỉnh An Giang tiếp tay khai thác cát lậu

Các bị cáo tại phiên toà. Ảnh: Hồng Giang - TTXVN

Sáng 24/3, Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đã mở phiên tòa xét xử sơ thẩm cựu Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh An Giang Nguyễn Thanh Bình cùng 43 bị cáo trong vụ án khai thác cát lậu xảy ra tại Công ty Cổ phần Đầu tư Trung Hậu 68 (Công ty Trung Hậu 68), Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh An Giang và các đơn vị liên quan.

Khoảng 7 giờ 30 phút ngày 24/3, bị cáo Nguyễn Thanh Bình và 43 bị cáo được đưa đến tòa. Bị cáo Bình lộ vẻ căng thẳng và luôn cúi đầu né tránh những người xung quanh. Trong vụ án này, bị cáo Thanh Bình bị truy tố tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”.

Các cấp dưới của bị cáo Nguyễn Thanh Bình là bị cáo Nguyễn Bảo Trung, cựu Chánh văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh An Giang bị truy tố tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”. Cựu Phó chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh An Giang Trần Anh Thư, cựu Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh An Giang Nguyễn Việt Trí bị xét xử về tội “Nhận hối lộ”.

Liên quan vụ án, bị cáo Lê Quang Bình, cựu Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty Trung Hậu 68, hầu tòa về các tội “Đưa hối lộ”, “Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên” và “Rửa tiền”. 24 bị cáo khác hầu tòa về tội “Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên”. Những bị cáo còn lại bị xét xử về tội “In, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách Nhà nước”.

Thẩm phán, chủ tọa phiên tòa là ông Phạm Lương Toản. Thành phần Hội đồng Xét xử còn có thẩm phán Đoàn Thị Hương Giang và 3 hội thẩm nhân dân. Đại diện Viện Kiểm sát nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh tham gia phiên tòa theo sự ủy quyền của Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao gồm các kiểm sát viên: Nguyễn Thị Hồng Vân, Nguyễn Thị Lan, Nguyễn Thị Thùy Trang, Phạm Đức Long, Lưu Hoàng Tuấn và Phạm Văn Hiền.

Theo cáo trạng, đầu năm 2020 Ủy ban nhân dân tỉnh An Giang chuẩn bị cấp mỏ cát tại huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang để cung cấp cho Dự án tuyến nối Quốc lộ 91 và tuyến tránh thành phố Long Xuyên. Biết được việc này, Công ty Trung Hậu 68 do bị cáo Lê Quang Bình làm Chủ tịch Hội đồng Quản trị kiêm Tổng giám đốc đã nộp hồ sơ đề nghị Ủy ban nhân dân tỉnh An Giang cấp phép khai thác cát tại mỏ Mỹ Hiệp và mỏ Bình Phước Xuân trên địa bàn huyện Chợ Mới theo hình thức chỉ định không qua đấu giá. Để được cấp phép, Lê Quang Bình đã trực tiếp chỉ đạo người thân, nhân viên dưới quyền đưa hối lộ cho các bị cáo Trần Anh Thư và Nguyễn Việt Trí.

Mặc dù biết Công ty Trung Hậu 68 không đủ điều kiện để được cấp phép khai thác, nhưng vì động cơ vụ lợi các bị cáo Nguyễn Thanh Bình, Nguyễn Bảo Trung, Trần Anh Thư và Nguyễn Việt Trí đã quyết định đưa mỏ cát Mỹ Hiệp và Bình Phước Xuân từ danh mục đấu giá quyền khai thác sang danh mục không đấu giá. Nhóm bị cáo sau đó chỉ đạo cấp dưới tạo điều kiện để Công ty Trung Hậu 68 được cấp và điều chỉnh giấy phép khai thác trái quy định pháp luật.

Sau khi được cấp phép khai thác lần đầu với khối lượng 300.000m3, Công ty Trung Hậu 68 tiếp tục đề nghị được nâng công suất. Dù doanh nghiệp của bị cáo Quang Bình không đủ điều kiện, nhưng Nguyễn Thanh Bình vẫn chỉ đạo cấp dưới là Thư, Trí cho làm thủ tục điều chỉnh giấy phép hai lần; điều chỉnh trữ lượng cho Công ty Trung Hậu 68 được phép khai thác tăng lên thành 740.000 m3, trong đó có 240.000 m3 cung cấp cho tuyến nối Quốc lộ 91 và tuyến tránh thành phố Long Xuyên…

Ngoài ra, dù Công ty Trung Hậu 68 không thuộc đối tượng áp dụng cơ chế, nhưng bị cáo Nguyễn Thanh Bình vẫn gửi văn bản báo cáo xin áp dụng cơ chế cho doanh nghiệp để không phải lập báo cáo đánh giá tác động môi trường. Từ đó, công ty trên dễ dàng được điều chỉnh giấy phép, nâng công suất mỏ cát.

Khi biết độ sâu đáy sông khu vực mỏ cát đã vượt mức cho phép, ảnh hưởng đến việc điều chỉnh tăng công suất khai thác, bị cáo Lê Quang Bình đã tiếp tục gặp lãnh đạo tỉnh để đặt vấn đề. Nguyễn Thanh Bình sau đó chỉ đạo cấp dưới tạo mọi điều kiện để doanh nghiệp tiếp tục được nâng công suất khai thác.

Cáo trạng xác định, việc bị cáo Nguyễn Thanh Bình chỉ đạo cấp dưới giúp đỡ đã tạo điều kiện cho Công ty Trung Hậu 68 khai thác trái phép 3,7 triệu m3 cát, gây thiệt hại cho Nhà nước gần 294 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, theo giấy phép khai thác và quyết định của Ủy ban nhân dân tỉnh An Giang, cát khai thác từ các mỏ Mỹ Hiệp và Bình Phước Xuân chỉ được bán cho các dự án, không được bán ra thị trường. Tuy nhiên, trong hơn hai năm (tháng 7/2021 đến tháng 12/2023), Lê Quang Bình đã chỉ đạo cấp dưới thỏa thuận, bán vị trí khai thác cho các đơn vị, cá nhân hoặc bán cát ra ngoài thị trường trái quy định pháp luật.

Kết quả điều tra xác định Công ty Trung Hậu 68 đã bán ra ngoài thị trường tổng số hơn 3,7 triệu m3 cát, thu lời bất chính 293,8 tỷ đồng. Để che giấu nguồn gốc bất hợp pháp của hơn 170 tỷ đồng do khai thác trái phép mỏ cát của Công ty Trung Hậu 68, Lê Quang Bình chỉ đạo người nhận thanh toán tiền cát khai thác trái phép bằng tiền mặt hoặc mượn tài khoản cá nhân để nhận, chuyển khoản qua nhiều tài khoản ngân hàng.

Cáo trạng nêu rõ bị cáo Lê Quang Bình đã 6 lần tới trụ sở Ủy ban nhân dân tỉnh An Giang để đưa số tiền 300.000 USD cho Nguyễn Thanh Bình để “cảm ơn” (trong đó, bị cáo Thanh Bình đã trả lại Quang Bình 250.000 USD, tự nguyện nộp lại 50.000 USD khi làm việc với cơ quan điều tra) và đưa 550 triệu đồng cho Nguyễn Bảo Trung. Lê Quang Bình cũng chi hơn 761 triệu đồng để sửa nhà cho Trần Anh Thư. Ngoài ra, vào các dịp Tết 2022-2023, Quang Bình đã tới phòng làm việc của Thư để biếu quà Tết 100 triệu đồng/lần. Nguyễn Việt Trí cũng được bị cáo Quang Bình “cảm ơn” hơn 3 tỷ đồng.

Quá trình điều tra, các cựu lãnh đạo tỉnh An Giang đều thành khẩn khai nhận hành vi phạm tội của bản thân và đồng phạm. Lời khai của các bị can phù hợp với diễn biến hành vi phạm tội và lời khai của cá nhân liên quan cũng như tài liệu, chứng cứ được thu thập trong quá trình điều tra.

Phiên tòa dự kiến diễn ra từ ngày 24/3 đến ngày 4/4/2025.