Xi măng Việt Nam trước sức ép “hàng ngoại”
Tổng công suất các nhà máy xi măng đang đạt khoảng 81,5 triệu tấn. Năm 2016, mức tiêu thụ dự kiến tăng từ 5 - 7% so với năm 2015, tương đương 75 - 76 triệu tấn cũng đồng nghĩa với việc cung vượt cầu.
Một cuộc cạnh tranh khốc liệt được báo trước và các doanh nghiệp xi măng trong nước buộc phải chủ động khâu tiêu thụ nội địa cũng như tìm hướng xuất khẩu.
Mặc dù năm 2016 không có thêm dây chuyền xi măng mới nào được đưa vào hoạt động và nhu cầu tiêu thụ tăng cao hơn con số tiêu thụ thực tế của năm 2015 khoảng 3 triệu tấn nhưng công suất hiện tại được khẳng định vẫn thừa đáp ứng nhu cầu trong nước. Thời điểm năm 2013, 2014 được coi là thời gian khó khăn của ngành sản xuất nói chung và nhóm vật liệu xây dựng nói riêng mà điển hình là lĩnh vực xi măng bởi chịu tác động “đóng băng” từ thị trường bất động sản.Có thể nói, xuất khẩu đã từng là “cứu tinh” cho đầu ra xi măng với đỉnh cao năm 2014 đạt mức tiêu thụ hơn 21 triệu tấn, giúp thu về gần 900 triệu USD.
Tuy nhiên, sang đến năm 2015, xuất khẩu xi măng đã giảm gần 20%, chỉ đạt mức 16,25 triệu tấn và năm 2016 dự kiến con số xuất khẩu còn tiếp tục “trượt dốc”.
Nỗi lo này càng hiện hữu, nhất là khi Việt Nam chính thức tham gia vào Cộng đồng kinh tế ASEAN, điều này đồng nghĩa với gia tăng sức ép cạnh tranh khi tiêu thụ sản phẩm.Mặc dù Việt Nam có ngành công nghiệp xi măng lớn nhất Đông Nam Á với 58 nhà máy xi măng có tổng công suất trên 80 triệu tấn mỗi năm nhưng lượng xuất khẩu so với Thái Lan – quốc gia trong cùng khu vực lại thấp hơn rất nhiều.
Thái Lan hiện có khoảng 11 nhà máy xi măng với công suất 46,7 triệu tấn mỗi năm, thấp hơn Việt Nam khoảng 34 triệu tấn. Tuy nhiên, nhu cầu tiêu thụ nội địa của họ chỉ chiếm khoảng 1/4 tổng sản lượng, số còn lại hơn 34 triệu tấn dành phục vụ xuất khẩu mỗi năm.
Nếu chỉ so sánh riêng lượng xuất khẩu thì “đỉnh cao” năm 2014 của Việt Nam là mức 21 triệu tấn vẫn còn kém Thái Lan tới 13 triệu tấn.
Xi măng Thái Lan đã thâm nhập vào thị trường quốc tế từ rất lâu trong khi Việt Nam mới xuất khẩu xi măng và clinker từ năm 2010, sau nhiều năm phải nhập khẩu.Bởi vậy, về kinh nghiệm cũng như tên tuổi trên bản đồ xuất khẩu xi măng thì Việt Nam vẫn “non” hơn họ và việc thu hút khách hàng nhập khẩu cũng không thể “một sớm - một chiều”.
Một trong những lợi thế của Thái Lan trong cạnh tranh chính là chất lượng và vận chuyển nhanh. Mặt khác, tâm lý khách mua cũng luôn ưu tiên chọn các bạn hàng đã có quan hệ truyền thống lâu đời như Thái Lan khiến doanh nghiệp Việt phải nỗ lực hơn gấp bội.
Trong khi nhu cầu tiêu dùng xi măng từ các thị trường nhập khẩu chưa có dấu hiệu tăng thì nguồn cung xi măng của các quốc gia cạnh tranh lớn như Thái Lan lại vẫn tiếp tục gia tăng. Điều này càng đẩy các doanh nghiệp xuất khẩu xi măng non trẻ vào thế bất lợi.Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, Bangladesh là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam và cũng là thị trường nhập khẩu xi măng clinker lớn thứ ba trong khu vực Nam Á. Tuy nhiên, kim ngạch xuất khẩu clinker của Việt Nam sang Bangladesh năm 2015 đã giảm trên 30% so với năm 2014.
Cùng với Thái Lan, mặt hàng xi măng Việt Nam đang cũng đang phải đối mặt với đối thủ “nặng ký” là Trung Quốc. Sức ép cạnh trạnh của xi măng Trung Quốc bắt đầu mạnh lên từ thời điểm năm 2015.Các chuyên gia trong lĩnh vực vật liệu xây dựng phân tích, thị trường Trung Quốc sau thời gian phát triển nóng đã dư thừa công suất khoảng 670 triệu tấn xi măng.
Lượng dư này gấp khoảng 8 lần tổng công suất xi măng của Việt Nam. Con số khổng lồ này không chỉ gia tăng sức ép cạnh tranh đối với láng giềng gần nhất là Việt Nam mà cũng khiến Trung Quốc trở thành đối thủ “đáng gờm” với các nước xuất khẩu xi măng khác.
Trong khi đó, mặt bằng giá xuất khẩu xi măng 2015 của Việt Nam đã giảm nhưng hiện vẫn cao hơn vài USD/tấn so với giá xuất khẩu măng của Trung Quốc.Cùng đó, các doanh nghiệp trong nước cũng chưa có nhiều hợp đồng xuất khẩu dài hạn, dự báo về biến động thị trường còn yếu, chưa nhạy bén khiến công tác định hướng xuất khẩu sản phẩm xi măng gặp khó khăn.
Vụ trưởng Vụ Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) Lê Văn Tới cho biết, trong khi ngành xi măng cung đã vượt cầu lại thêm sức ép từ các doanh nghiệp xi măng nước ngoài, đặc biệt là Trung Quốc thì khả năng xuất khẩu mặt hàng này của Việt Nam sẽ gặp rất nhiều khó khăn.
Trước sức ép cạnh tranh giá, Tổng giám đốc Tổng công ty Công nghiệp Xi măng Việt Nam (Vicem) Trần Việt Thắng chia sẻ, có những thời điểm giá xuất khẩu xi măng Trung Quốc thấp hơn Việt Nam khoảng 10 USD/tấn clanh-ke nên hoạt động xuất khẩu đương nhiên gặp khó.
Với mức tiêu thụ nội địa năm 2015 tăng 7 - 9%, đạt 56,46 triệu tấn và năm 2016 dự kiến tăng 4%, mức dư cung khoảng 25 triệu tấn sẽ không dễ tiêu thụ thông qua con đường xuất khẩu – ông Thắng phân tích. Chắc chắn nếu không xuất khẩu được, nhiều doanh nghiệp xi măng sẽ phải dãn, hoãn, thậm chí dừng sản xuất.
Khó khăn từ xuất khẩu cũng góp phần gia tăng áp lực cạnh tranh tiêu thụ trong nước bởi chính các doanh nghiệp cũng tự nhận thấy sẽ phải chú ý “chăm sóc” thị trường nội địa bởi đây mới là “cửa sáng”.Tuy nhiên, giai đoạn này, nhu cầu tiêu thụ nội địa dù dự báo có tăng nhưng cũng không có đột biến. Hiện thị trường phía Bắc được đánh giá không êm đềm như khu vực phía Nam.
Giám đốc xí nghiệp tiêu thụ Vicem Hoàng Thạch Nguyễn Anh Quân cho hay, ngay cả đơn vị lớn như Vicem Hoàng Thạch cũng có những thời điểm rất căng thẳng.Tìm hiểu cho thấy, thế mạnh của Vicem Hoàng Thạch là khối dân sinh, điều này có tính hai mặt: cho lợi nhuận tốt nhưng lại phụ thuộc vào thời vụ (mùa và cao điểm xây dựng).
Thực tế nhiều năm qua, Vicem Hoàng Thạch luôn được coi là nhà sản xuất dẫn dắt thị trường khu vực phía Bắc. Bởi vậy, nhiều doanh nghiệp xi măng lân cận đều chờ đợi vào “động thái” của Hoàng Thạch để có phương án điều chỉnh phù hợp và thường đưa ra mức giá thấp hơn nhằm cạnh tranh.
Đây cũng là câu chuyện chung cần cảnh báo - ông Quân phân tích. Việc cạnh tranh thiếu lành mạnh của chính các nhà sản xuất trong nước cũng sẽ khiến cả nhóm sản phẩm này lao đao, phá giá lẫn nhau, dẫn đến tình trạng bất lợi chung nhất là khi phải đối mặt với sức ép “hàng ngoại”./.
Tin liên quan
-
Kinh tế Việt Nam
Tập đoàn Thái Lan muốn xây dựng nhà máy xi măng tại Việt Nam
08:00' - 25/01/2016
Tập đoàn vật liệu xây dựng số 1 Thái Lan SCG đang có kế hoạch tăng cường đầu tư hơn nữa vào Việt Nam, đặc biệt là trong mảng xi măng và hóa dầu đầu dòng.
-
Xe & Công nghệ
Năm 2016 không thêm mới dây chuyền sản xuất xi măng
19:39' - 14/01/2016
Mặc dù năm 2016 không có thêm dây chuyền xi măng mới nào được đưa vào hoạt động nhưng công suất hiện tại vẫn đáp ứng đủ nhu cầu.
-
Hàng hoá
Xuất khẩu xi măng giảm, tiêu thụ nội địa tăng
16:33' - 15/12/2015
Năm nay giá xuất khẩu xi măng chỉ dao động quanh mốc 37-38 USD/tấn, thấp hơn so với mốc 40-42 USD/tấn của những năm trước và đang tiếp tục chịu nhiều áp lực cạnh tranh.
Tin cùng chuyên mục
-
Hàng hoá
Xung đột ở Trung Đông có dấu hiệu hạ nhiệt, giá dầu giảm hơn 1 USD/thùng
12:15'
Giá dầu thế giới để mất hơn 1 USD/thùng trong phiên 29/4, khi đề xuất ngừng bắn của Israel đã làm dịu bớt lo ngại về nguy cơ xung đột lan rộng ở Trung Đông.
-
Hàng hoá
Người dân xứ Hàn chuộng thực phẩm trên chợ trực tuyến
10:00' - 29/04/2024
Theo hãng tin Yonhap, các mặt hàng thực phẩm đứng đầu danh sách sản phẩm được người tiêu dùng tại thủ đô Seoul, Hàn Quốc, đặt mua trực tuyến trong năm ngoái, lần đầu tiên vượt qua mặt hàng thời trang.
-
Hàng hoá
Thị trường nông sản: Nguồn cung lúa gạo đang giảm
15:50' - 28/04/2024
Giá lúa ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long tuần qua chủ yếu đi ngang sau 2 tuần liên tục tăng khá. Nguồn cung lúa gạo đang giảm dần do vụ Đông Xuân ở khu vực này đã cơ bản thu hoạch xong.
-
Hàng hoá
Khan hiếm nước đe dọa ngành nông nghiệp và an ninh lương thực ở Nam Phi
07:55' - 28/04/2024
Theo phóng viên TTXVN tại Nam Phi, là một trong số 30 quốc gia khô hạn nhất thế giới, tình trạng khan hiếm nước là một thực tế mà quốc gia ở cực Nam của châu Phi này phải đối mặt hằng ngày.
-
Hàng hoá
Giá gạo và cà phê thế giới đồng loạt giảm trong tuần qua
22:05' - 27/04/2024
Gạo đồ 5% tấm của Ấn Độ được chào bán với giá 528-536 USD/tấn trong tuần này, giảm so với mức 538-546 USD/tấn của tuần trước.
-
Hàng hoá
Giá dầu thế giới bật tăng sau hai tuần giảm liên tiếp
11:27' - 27/04/2024
Cả giá dầu Brent và dầu ngọt nhẹ WTI của Mỹ đều chốt phiên 26/4 ở mức cao nhất kể từ ngày 16/4 và tăng trong cả tuần qua, sau khi giảm hai tuần liên tiếp.
-
Hàng hoá
Colombia hạn chế nhập khẩu thịt bò từ Mỹ
06:39' - 27/04/2024
Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) cho biết Chính phủ Colombia đã ra quy định hạn chế nhập khẩu thịt bò và các sản phẩm thịt khác từ các bang, nơi bò sữa có kết quả xét nghiệm dương tính virus gây cúm gia cầm.
-
Hàng hoá
Giá dầu hướng tới tuần tăng đầu tiên sau hai tuần trượt dốc
19:22' - 26/04/2024
Chiều 26/4, giá dầu thế giới giao dịch ở mức cao hơn và đang trên đà hướng đến một tuần đi lên sau hai tuần giảm liên tiếp.
-
Hàng hoá
Giá đồng vượt mức 10.000 USD lần đầu tiên trong 2 năm
17:58' - 26/04/2024
Giá đồng thế giới ngày 26/4 đã phục hồi lên trên mức 10.000 USD/tấn lần đầu tiên trong 2 năm qua, nhờ nhu cầu toàn cầu tăng mạnh và nguồn cung khan hiếm.