Xuất khẩu vào thị trường Hoa Kỳ cần chú ý những điều gì?

Ông Trần Phú Lữ, Phó Giám đốc ITPC phát biểu khai mạc tọa đàm. Ảnh: Xuân Anh – TTXVN

Do đó, các doanh nghiệp xuất khẩu cần chủ động nhận diện các nguy cơ và song hành cùng cơ quan quản lý nhà nước ứng phó hiệu quả đối với các biện pháp phòng vệ thương mại nhằm duy trì tốt hoạt động xuất khẩu.
Đây là nội dung được các chuyên gia nhấn mạnh tại Tọa đàm các vấn đề pháp lý khi xuất khẩu vào thị trường Hoa Kỳ do Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư Tp. Hồ Chí Minh (ITPC) tổ chức, ngày 21/1.
Ông Trần Phú Lữ, Phó Giám đốc ITPC cho biết, Việt Nam đã tham gia nhiều Hiệp định thương mại tự do (FTA), tạo điều kiện để hàng hóa xuất khẩu được hưởng các ưu đãi về mặt thuế quan, nâng cao khả năng cạnh tranh và kim ngạch xuất khẩu. Tuy nhiên, trong thời gian qua, số lượng các vụ điều tra, áp dụng biện pháp bảo hộ thương mại có dấu hiệu gia tăng.
Theo thống kê của Bộ Công Thương, tính đến cuối năm 2020 đã ghi nhận và xử lý 193 vụ việc phòng vệ thương mại nước ngoài áp dụng đối với Việt Nam, bao gồm 108 vụ việc chống bán phá giá, 22 vụ việc chống trợ cấp, 23 vụ việc chống lẩn tránh thuế, 40 vụ việc tự vệ. Hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam đã bị điều tra phòng vệ thương mại với kim ngạch bị ảnh hưởng lên đến 12 tỷ USD.
Riêng trong năm 2020 đã ghi nhận 32 vụ khởi xướng điều tra, tăng gấp đôi năm 2019. Phần lớn số hàng hóa bị điều tra phòng vệ thương mại là những mặt hàng Việt Nam có lợi thế sản xuất như kim loại, sợi, thủy sản, gỗ dán, vật liệu xây dựng, hóa chất...
Các thị trường thường xuyên điều tra phòng vệ thương mại đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam là: Mỹ, Ấn Độ, EU, Thổ Nhĩ Kỳ, Canada và Australia. Tổng số vụ việc các nước này điều tra đã chiếm tới 62% các vụ việc phòng vệ thương mại với hàng xuất khẩu của Việt Nam. Đặc biệt, gần đây các nước ASEAN cũng rất tích cực điều tra phòng vệ thương mại với 38 vụ việc (chiếm 20%).
Theo ông Trần Thế Lữ, Hoa Kỳ luôn là đối tác kinh tế, thương mại hàng đầu, là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Tuy nhiên, với hệ thống pháp luật phức tạp và thường xuyên điều chỉnh, thị trường Hòa Kỳ luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro cho doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam. Hàng năm số lượng lô hàng nhập khẩu từ Việt Nam bị các doanh nghiệp tại Hoa Kỳ khởi kiện hoặc áp dụng lệnh bắt buộc phải tiêu hủy hoặc thu hồi khỏi thị trường có xu hướng gia tăng.
Bên cạnh đó, nhiều ngành hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam ngày càng dễ rơi vào tầm ngắm điều tra áo dụng phòng vệ thương mại. Đây cũng chính là những khó khăn, thách thức đòi hỏi doanh nghiệp Việt Nam phải quan tâm tìm hiểu thông tin khi muốn đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Hoa Kỳ trong thời gian tới.
Ông C. Matthew,  Luật sư Công ty luật quốc tế Dentons chia sẻ, Hoa Kỳ là một thị trường tiêu thụ lớn và là đối tác thương mại mà nhiều quốc gia muốn thâm nhập. Tuy nhiên, đây cũng là thị trường tiềm ẩn nhiều nguy cơ về pháp lý, đặc biệt là việc gia tăng các biện pháp phòng vệ thương mại trong thời gian gần đây. Mỗi giai đoạn và đối tác khác nhau, Hoa Kỳ sẽ có sự điều chỉnh chính sách thương mại khác nhau nhằm bảo vệ lợi ích của quốc gia.

Ông C. Matthew, Luật sư Công ty luật quốc tế Dentons chia sẻ thông tin tại tọa đàm. Ảnh: Xuân Anh – TTXVN

Theo ông C. Matthew, Hoa Kỳ có xu hướng gia tăng giám sát với các mặt hàng và quốc gia có thặng dư thương mại lớn, tăng nhanh bất thường trong thời gian ngắn và đặc biệt quan tâm tới vấn đề nguồn gốc thật sự của hàng hóa.

Trong khi đó, thời gian qua Việt Nam có nhiều điều kiện thuận lợi để gia tăng xuất khẩu vào Hoa Kỳ khi thu hút đầu tư nước ngoài vào sản xuất xuất khẩu gia tăng, tận dụng sự đứt gãy các chuỗi cung ứng và khoảng trống thị trường mà đối tác trước đó của Hoa Kỳ bị áp thuế phòng vệ thương mại.
Tuy nhiên, việc gia tăng kim ngạch một số mặt hàng quá mức sẽ khiến các mặt hàng này đối diên với nguy cơ khởi kiện và áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại. Nếu bị áp thuế, cả ngành hàng sẽ phải chịu chung và rất khó để cạnh tranh, thậm chí phải từ bỏ thị trường vì mức thuế phòng vệ thương mại Hoa Kỳ áp dụng thường rất cao.
Ông Diệp Quốc Kế, Giám đốc điều hành công ty ASIA Golden Link INC khuyến nghị: “Phòng bệnh hơn chữa bệnh”, nghĩa là doanh nghiệp phải chủ động nhận diện được các nguy cơ để phòng tránh bị khởi xướng điều tra hoặc các vụ kiện về phòng vệ thương mại, đặc biệt với thị trường Hoa Kỳ.

Để làm được điều đó, doanh nghiệp phải hiểu và thường xuyên cập nhật hệ thống pháp luật của Hoa Kỳ, ngoài luật liên bang còn có các luật riêng của từng bang. Bên cạnh đó, cần hiểu rõ đối tác giao thương để tránh các giao dịch có nguy cơ cao.
Các chuyên gia cũng nhấn mạnh, doanh nghiệp nhập khẩu nguyên liệu hoặc bán thành phẩm từ nước thứ ba về gia công, chế biến rồi xuất khẩu vào Hoa Kỳ cần đặc biệt chú ý đến lịch sử thương mại mặt hàng đó giữa Hoa Kỳ và bên thứ ba; tuyệt đối không sử dụng nguyên liệu, sản phẩm đang bị Hoa Kỳ áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại để xuất khẩu vào Hoa Kỳ vì khi bị phát hiện, toàn bộ sản phẩm cùng chủng loại của Việt Nam sẽ bị áp chung biện pháp phòng vệ thương mại.
Bên cạnh hoạt động xuất khẩu, các doanh nghiệp Việt Nam cũng cần tìm hiểu và đẩy mạnh việc nhập khẩu nguyên liệu, hàng hóa từ Hoa Kỳ phục vụ nhu cầu sản xuất, tiêu dùng và xuất khẩu trở lại với giá trị gia tăng cao hơn nhằm hướng tới quan hệ thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ cân bằng và bền vững./.