Xung đột Mỹ-Trung: Ảnh hưởng tại châu Á mới chỉ bắt đầu

Kiểm tiền baht của Thái Lan tại ngân hàng Krung Thai ở Bangkok. Ảnh: AFP/ TTXVN

Theo báo The Straits Times, các ngân hàng trung ương điều chỉnh lãi suất một cách có trật tự, theo những cách thức thận trọng để đạt hiệu quả tối ưu. Tuy nhiên, việc giảm lãi suất gây bất ngờ hôm 7/8 ở Thái Lan, Ấn Độ và New Zealand là những ví dụ điển hình cho thấy các nền kinh tế đổi hướng đột ngột, báo trước sự gián đoạn kinh tế sắp xuất hiện ở châu Á khi bất đồng giữa Mỹ và Trung Quốc gia tăng.
Trước đây, đặc điểm của cuộc xung đột giữa Chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có thể được mô tả là một cuộc chiến thương mại, song sau đó hai nước đã "bổ sung" thêm chiến trường tiền tệ.

Ngày 5/8, Bắc Kinh đã để cho đồng NDT giảm giá và phá ngưỡng 7 NDT đổi 1 USD lần đầu tiên kể từ năm 2008. Bộ Tài chính Mỹ đã phản ứng bằng việc đưa Trung Quốc vào danh sách các quốc gia thao túng tiền tệ.
Ngày 7/8 - ngày mà các ngân hàng trung ương ở Bangkok, Mumbai và Wellington đồng loạt cắt giảm lãi suất, cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung Quốc đã lan sang mặt trận thứ ba - tiền tệ (bên cạnh lĩnh vực thương mại và công nghệ). Các biện pháp "ăn miếng trả miếng" giữa hai bên được nhận định là sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến kinh tế châu Á trong năm 2019.
Xu hướng giảm tốc đã xuất hiện ở Singapore và Hàn Quốc. Cả hai quốc gia này đều là nền kinh tế mở, có quy mô, và thường được coi là những "chong chóng" định hướng gió trong những thời điểm bước ngoặt toàn cầu. Và cả hai nước này đang bị giáng một đòn khá mạnh khi hai nền kinh tế lớn nhất thế giới xung đột.
Ê-kíp của ông Trump dường như nhận ra rằng có lẽ sẽ không có thỏa thuận nào với Trung Quốc. Việc đưa Trung Quốc vào danh sách các nước thao túng tiền tệ lần đầu tiên kể từ năm 1994 là bằng chứng cho thấy điều đó.
Trong khi đó, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình phải đối mặt với những thách thức vốn đã xuất hiện từ lâu trước khi ông Trump trở thành Tổng thống Mỹ. Tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc đã chậm lại khi Bắc Kinh đưa ra các biện pháp để giảm nợ.

Trong những năm sau khi xảy ra cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, Trung Quốc đã tung ra gói kích thích kinh tế mà đến đầu năm 2018, nợ công và tư của Trung Quốc đã tích lũy lên tới hơn 34.000 tỷ USD.

Chủ tịch Tập Cận Bình đã bắt đầu hiệu chuẩn lại động lực tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc, chuyển hướng từ xuất khẩu hàng hóa sang các biện pháp cải cách, đổi mới và dịch vụ.

Đồng tiền giấy 100 Nhân dân tệ (trái) và đồng USD ở Bắc Kinh. Ảnh: Reuters/ TTXVN

Các biện pháp trừng phạt thuế quan của Tổng thống Trump xuất hiện vào thời điểm tồi tệ và ông Tập Cận Bình đã tiến hành "xoay trục" trở lại các dự án cơ sở hạ tầng lớn, cắt giảm thuế và cho vay có mục tiêu. Kết quả là rất hạn chế khi những cơn gió ngược của cuộc chiến thương mại thổi mạnh. Tốc độ tăng trưởng kinh tế 6,2% trong quý I/2019 là mức tăng trưởng thấp nhất của Trung Quốc trong 27 năm qua.
Ảnh hưởng dây chuyền đang gia tăng. Có lẽ chưa bao giờ khu vực Đông Nam Á phải trải qua tình trạng hai khách hàng lớn nhất khu vực đấu đầu trong một trận chiến không khoan nhượng và kéo dài đến như vậy.
Thái Lan tự nhận thấy nước này không còn là nơi trú ẩn an toàn cho các nhà đầu tư "yếu bóng vía". Nước này có thặng dư tài khoản vãng lai lớn, tương đương 6,4% GDP và dự trữ ngoại hối ở mức cao kỷ lục 219 tỷ USD. Điều này khiến cho đồng baht trở thành đồng tiền hàng đầu của châu Á.

Việc Trung Quốc giảm giá đồng NDT là một đòn giáng mới đối với ngành du lịch vốn giữ vai trò quan trọng đối với kinh tế Thái Lan. Các khu nghỉ dưỡng bên bờ biển và các khu mua sắm của nước này đang trở nên đắt đỏ hơn đối với khách du lịch Trung Quốc.
Trong khi đó, kể từ khi trở lại nắm quyền vào tháng 5/2018, Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad đã lên kế hoạch giảm bớt nguồn thu từ xuất khẩu tài nguyên nhằm giảm gánh nặng nợ của chính phủ và tài trợ cho các dự án đầu tư vào đổi mới. Giá dầu thô giảm trên toàn cầu khiến thị trường chứng khoán đi xuống là bằng chứng cho thấy xung đột Mỹ - Trung đang tác động đến nhu cầu "vàng đen" toàn cầu như thế nào.
Tại Indonesia, Tổng thống Joko Widodo tự nhận thấy mình ở trong thế bị ràng buộc tương tự. Do tình trạng bất ổn đang gia tăng trên toàn cầu, Indonesia cũng sẽ gặp khó khăn trong việc thu hút hàng trăm tỷ USD vốn nước ngoài để tài trợ cho các cảng biển, cầu đường và lưới điện.
Philippines phải đối mặt với sự bất ổn trở lại trong bối cảnh căng thẳng Mỹ-Trung leo thang. Điều này có nghĩa là Manila có thể sẽ nới lỏng chính sách tiền tệ một lần nữa. Ngân hàng trung ương Philippines đã hạ lãi suất thêm 25 điểm cơ bản hồi tháng Năm. Mới đây, Thống đốc ngân hàng trung ương Benjamin Diokno đã chỉ thị giảm lãi suất thêm 50 điểm cơ bản, và có thể hạ thêm khi đồng NDT tiếp tục giảm giá.
Trong khi đó, Singapore vừa mới được đưa vào danh sách của hãng Fitch Solutions gồm các nền kinh tế Đông Nam Á có khả năng chịu rủi ro lớn nhất từ sự gián đoạn chuỗi cung ứng. Khoảng 25% vận tải đường biển ra nước ngoài của Singapore liên quan đến Trung Quốc.

Ngay cả trước khi Trung Quốc để cho đồng NDT mất giá, các nhà sản xuất chip điện tử ở Singapore đã thu hẹp và đang cân nhắc việc ngừng sản xuất. Rắc rối trong lĩnh vực vốn đóng góp gần 1/3 sản lượng ngành công nghiệp chế tạo của Singapore đang làm nhen nhóm những đồn đoán về nguy cơ suy thoái của quốc đảo này.

Tốc độ tăng trưởng của Singapore chỉ đạt 0,1% trong quý II/2019 - mức thấp nhất trong một thập kỷ. Diễn biến này được ghi nhận trước khi Tổng thống Trump áp mức thuế quan mới nhất đối với hàng hóa Trung Quốc và Bắc Kinh quyết định giảm giá đồng tiền của nước này, làm thúc đẩy một làn sóng cắt giảm lãi suất gây lo ngại trên khắp khu vực.
Tổng thống Trump đang đe dọa áp đặt mức thuế 25% đối với ô tô và các linh kiện ô tô nhập khẩu. Điều đó có thể làm gián đoạn hơn nữa các chuỗi cung ứng của châu Á, và khiến cho các công ty ngần ngại đưa ra quyết định đầu tư, tuyển dụng mới hay tăng lương trong năm tới./.