Chia tay EU, kinh tế Anh không tránh khỏi bị xáo động lớn. Ảnh: Reuters
Sự kiện người dân Anh bỏ phiếu quyết định rời Liên minh châu Âu (EU) trong cuộc trưng cầu ý dân ngày 23/6 vừa qua là cú sốc lớn nhất đối với châu Âu kể từ khi Bức tường Berlin sụp đổ. Đối với Vương quốc Anh, đây là biến cố gây thiệt hại nhất kể từ sau Thế chiến II.
“Bất ổn” và “Bất an”
Việc nước Anh ra khỏi EU là một cú sốc lớn đối với liên minh gồm 28 nước thành viên này, bởi Anh là nền kinh tế lớn thứ hai, là nhà đóng góp ngân sách chính và là một trong những nền kinh tế mở nhất trong liên minh. Không còn Anh trong EU, nhiều nước trong khối sẽ mất đi một chỗ dựa lớn về thương mại và đầu tư.
Đối với Anh, sự ra đi có thể gọi là “một đi không trở lại” này chưa biết sẽ mang lại sự độc lập trong các quyết sách hay những lợi ích về chính trị, kinh tế, thương mại hay nhập cư đến mức nào, song trước mắt nó sẽ gây sự xáo trộn không nhỏ trong bộ máy chính phủ, khiến các thị trường tài chính-tiền tệ chao đảo, các doanh nghiệp trì hoãn các quyết định đầu tư và lòng tin vào nền kinh tế giảm sút.
Cuộc vận động “ly hôn” với EU đã quá phức tạp, nhưng quá trình đàm phán “chia tay” có thể đeo đẳng từ hai năm cho tới một thập niên, hoặc thậm chí lâu hơn.
Mối đe dọa lớn nhất trong thời gian trước mắt nằm ở chính “sự bất ổn” sau cuộc trưng cầu và sự “bất an” của người dân và giới đầu tư về triển vọng kinh tế, quan hệ Anh-EU, tương lai của người dân Anh ở EU và ngược lại, và cả nguy cơ EU tan rã sau sự ra đi của “xứ sở sương mù”.
Giới phân tích nhìn nhận khoảng thời gian dài “chờ đợi” từ nay tới lúc Anh thực sự ra khỏi EU và đạt được các thỏa thuận thương mại mới với EU là một trong những nguy cơ kinh tế lớn nhất.
Ngân hàng Trung ương Anh đã phải ra tuyên bố dành ưu tiên hàng đầu cho việc trấn an thị trường, sau khi đồng bảng rớt xuống mức thấp nhất kể từ năm 1985 và hơn 2.000 tỷ USD bị “quét” khỏi các thị trường chứng khoán toàn cầu và thị trường Anh chỉ trong ngày 24/6, sau khi kết quả trưng cầu ý dân được công bố.
Anh rời EU: Đồng bảng Anh đã sụt giá xuống mức thấp nhất trong 31 năm. Ảnh: Reuters
Mức thiệt hại này còn vượt xa tổn thất sau vụ phá sản của ngân hàng đầu tư Mỹ Lehman Brothers vốn châm ngòi cho khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008.
Quá lo ngại, các nhà lãnh đạo EU đã lên tiếng thúc giục Anh nhanh chóng rời khỏi EU để sớm kết thúc giai đoạn bất ổn đe dọa các thị trường.
Tuy nhiên, bất ổn định trong ngắn hạn sẽ không sớm kết thúc, bởi Thủ tướng Anh David Cameron chưa muốn bắt đầu các cuộc thương lượng về “Brexit” cho đến khi có người kế nhiệm ông dự kiến vào tháng Mười tới.
Được gì và mất gì?
Xét tổng quan, kinh tế Anh có thể được lợi từ chính sách nhập cư và các quy định bớt bị ràng buộc hơn và các thỏa thuận thương mại thông thoáng hơn. Lợi ích từ “Brexit” trong mỗi lĩnh vực không phải quả lớn, nhưng chí ít cũng là tích cực.
Thiệt hại về mặt dịch vụ tài chính, đầu tư trực tiếp nước ngoài và tác động tiêu cực đối với các thị trường bất động sản là điều khó tránh trong ngắn hạn, song những tiêu cực ban đầu rất có thể biến thành cơ hội trong tương lai, nếu Anh biết tận dụng.
Chính phủ Anh có thể tiết kiệm được khoảng 10 tỷ bảng mỗi năm khi không phải đóng góp vào ngân sách của EU. Tuy nhiên, khoản tiết kiệm này có thể tiêu tan nếu kinh tế Anh sa sút hoặc Anh vẫn phải đóng góp một khoản ngân sách nhất định cho liên minh nếu ở lại Thị trường Chung châu Âu (ESM).
Nhiều tổ chức kinh tế, tài chính, các nhà kinh tế, chuyên gia phân tích kinh tế hàng đầu thế giới đã cảnh báo những nguy cơ từ “Brexit” đối với kinh tế Anh.
Bộ Tài chính Anh dự báo GDP có thể giảm 3,6-6%, đồng bảng rớt giá mạnh, lương giảm 2,8-4%, hơn nửa triệu việc làm sẽ ‘ra đi”, thậm chí kinh tế Anh còn đứng trước nguy cơ suy thoái.
Nhưng bên cạnh đó, cũng có ý kiến cho rằng tăng trưởng kinh tế Anh vượt lên trước EU trong những năm gần đây và dự báo khoảng cách sẽ tiếp tục nới rộng trong những năm tới cho dù có “Brexit” hay không.
Xem tiếp phần II