AI có thể giúp người tiêu dùng quản lý tài chính hiệu quả

Một báo cáo mới từ Viện nghiên cứu Chính sách công (C.D. Howe) công bố ngày 17/11 cho biết, trí tuệ nhân tạo (AI) có thể đóng vai trò quan trọng trong việc giúp người dân Canada quản lý tài chính và đưa ra những quyết định đúng đắn hơn trong bối cảnh tương lai tài chính ngày càng khó khăn, phức tạp.

Theo ông Pierre-Carl Michaud, đồng tác giả của báo cáo, người dân Canada hiện đang phải đối mặt với nhiều lựa chọn tài chính phức tạp hơn, từ thế chấp và nợ đến bảo hiểm và đầu tư. Mặc dù tính linh hoạt và các sản phẩm mới mang lại nhiều lợi thế, nhưng người dân Canada có nguy cơ đưa ra những quyết định sai lầm, có thể dẫn đến hậu quả tài chính lâu dài.

Báo cáo lập luận rằng các công cụ AI có thể là một phần của giải pháp nếu được sử dụng để nâng cao kiến thức tài chính, đưa ra hướng dẫn kịp thời và giúp tư vấn dễ tiếp cận và chi phí phải chăng hơn. Tuy nhiên, báo cáo cũng cảnh báo rằng sự giám sát của con người và các rào cản mạnh mẽ của chính phủ là điều cần thiết để ngăn ngừa những sai lầm tốn kém.

Ông Michaud cho biết, các công cụ đàm thoại công khai, chẳng hạn như ChatGPT, Gemini hoặc CoPilot, có tiềm năng giúp người tiêu dùng hiểu rõ hơn các khái niệm tài chính cơ bản. Theo nghĩa này, AI có thể đóng vai trò như một công cụ tăng cường kiến thức. Nó cũng có thể hỗ trợ giáo dục tài chính “đúng lúc” trong các cột mốc quan trọng, chẳng hạn như nhận khoản thế chấp đầu tiên hoặc bước vào giai đoạn tích lũy tài sản.

Nhưng mối quan tâm chính là chất lượng thông tin mà các hệ thống này tạo ra. Theo ông Michaud, các cơ quan quản lý hoặc tổ chức chuyên nghiệp như FP Canada, tổ chức chứng nhận các nhà hoạch định tài chính, có thể phát triển các công cụ hỗ trợ AI của riêng họ, được đào tạo dựa trên chuyên môn của các cố vấn. Việc tiếp cận các mô hình ngôn ngữ lớn này có thể được cung cấp miễn phí cho công chúng và được quảng bá ở các giai đoạn quan trọng của cuộc đời. Ông nói thêm rằng AI cũng có thể giúp các cố vấn tổng hợp lượng lớn dữ liệu để điều chỉnh lời khuyên tốt hơn và tự động hóa quy trình thu thập thông tin.

Tuy nhiên, cả các công cụ AI công khai và các hệ thống được đào tạo riêng đều dễ bị "ảo giác" hoặc bịa đặt thông tin. Hậu quả của việc xảy ra sai sót là rất lớn đối với các tổ chức tài chính lớn, ngay cả khi rủi ro xảy ra khá nhỏ. Do đó, thật khó để tưởng tượng một thế giới mà người tiêu dùng hoàn toàn dựa vào lời khuyên của AI.

Một giải pháp khả thi là tạo ra các công cụ dựa trên AI, cung cấp một danh sách các khuyến nghị đã được các cố vấn thẩm định. Điều này có thể đặc biệt hữu ích trong các trường hợp mà các tổ chức tài chính lớn muốn kiểm soát các lựa chọn được chia sẻ thông qua mạng lưới của họ, đồng thời vẫn cho phép các cố vấn điều chỉnh lời khuyên cho từng khách hàng. Những mô hình này có thể không phải là một sự thay đổi lớn so với các hoạt động đầu tư hiện tại, nơi khách hàng được đưa ra các lựa chọn dựa trên hồ sơ rủi ro của họ. Tuy nhiên, chúng có thể đặc biệt hữu ích trong các tình huống phức tạp hơn, chẳng hạn như các quyết định phân bổ rủi ro, trong đó cần phải xem xét các sản phẩm bảo hiểm và đầu tư.

Ông Michaud cho biết, với những tiến bộ không ngừng của AI, một mảnh ghép còn thiếu trong bức tranh tổng thể chính là sự giám sát của chính phủ. Các nhà hoạch định chính sách cần đưa ra hướng dẫn rõ ràng về cách thức AI có thể và không thể được sử dụng trong các dịch vụ tài chính, với các quy định về kiểm toán, báo cáo, tiêu chuẩn giải trình, kiểm soát ảo giác, quyền riêng tư dữ liệu và quản lý rủi ro.