Các doanh nghiệp chờ làm thủ tục thông quan ngày đầu năm tại của khẩu đường bộ số II Kim Thành. Ảnh: Quốc Khánh - TTXVN
Trước diễn biến khó lường của dịch bệnh nCoV dự báo sẽ tác động sâu rộng đến toàn bộ nền kinh tế nói chung và xuất nhập khẩu nói riêng, ngày 4/2, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh đã có cuộc họp với các đơn vị thuộc Bộ nhằm đưa ra biện pháp cụ thể và quyết liệt hơn để thúc đẩy xuất nhập khẩu.
Theo ông Phan Văn Chinh- Cục trưởng Cục Xuất Nhập khẩu (Bộ Công Thương), năm 2019 Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc là hơn 41 tỷ USD; trong đó xuất khẩu nông lâm thủy sản là 7 tỷ USD, hàng hóa qua cửa khẩu đường bộ khoảng 3 tỷ USD, trao đổi cư dân biên giới 1,2 tỷ USD.
Ngược lại, Việt Nam nhập khẩu rất nhiều từ Trung Quốc, trong khi xuất khẩu nông sản chủ yếu qua đường bộ; hàng công nghiệp, nguyên phụ liệu chủ yếu qua đường biển và các đường vận chuyển khác.
Thống kê cho thấy, lượng thanh long tồn khoảng 55 - 57 nghìn tấn ở các địa phương, dưa hấu cũng tương đương với con số 50- 60 nghìn tấn, đây là thách thức trong tiêu thụ do tiêu thụ theo vụ.
Đối với mặt hàng gạo sẽ không chịu nhiều tác động do Trung Quốc không nhập khẩu nhiều. Riêng thủy sản, Việt Nam xuất khẩu qua đường bộ sang Trung Quốc khoảng 400 - 500 triệu USD/năm, ngoài ra còn giao hàng qua đường biển.
Cũng theo ông Phan Văn Chinh, dịch nCoV khiến xuất khẩu nông sản qua cửa khẩu đường bộ chịu tác động. Đơn cử như hiện còn khoảng 100 container thanh long đang tắc ở Lào Cai.
Mặc dù cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị Quan (Lạng Sơn) mở cửa vào ngày 3/2 nhưng phía bạn quy định không tập trung đông người, không có người ra nhận hàng khiến hàng hóa giao dịch gặp khó khăn và vẫn phải chờ đến sau ngày 8/2.
Vì vậy, nếu
dịch bệnh nCoV diễn ra từ 1 - 2 tháng thì khả năng sẽ tác động làm giảm kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản từ 200- 300 triệu USD. Nếu diễn ra 3 - 6 tháng thì xuất khẩu nông lâm thủy sản sẽ giảm từ 600- 800 triệu USD.
Đối với hàng nông sản, hiện nay có 4 nhóm giải pháp cơ bản như đôn đốc các địa phương trao đổi với phía bạn trong giao hàng; thay đổi phương thức giao hàng; mở rộng thị trường cho các mặt hàng này; đẩy mạnh tiêu thụ trong nước. Tuy nhiên, các giải pháp dù đã được đẩy mạnh triển khai nhưng hiệu quả chưa cao từ các nguyên nhân khách quan, chủ quan.
Bởi vậy, vấn đề mấu chốt nhất hiện nay là dệt may, da giày, thiết bị máy tính, thiết bị điện tử… phụ thuộc rất nhiều vào nguyên liệu nhập khẩu từ Trung Quốc.
Nếu các nhà máy phía Trung Quốc đóng cửa không sản xuất hoặc sản xuất chậm lại sẽ ảnh hưởng đến đơn hàng, chu trình sản xuất của các doanh nghiệp trong nước. Đây là vấn đề rất lớn và ảnh hưởng lớn đến kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam trong năm 2020.
Ông Phan Văn Chinh cũng nhấn mạnh: Về lý thuyết có thể tìm nguồn nguyên liệu khác để thay thế nhưng trên thực tế đây là cả vấn đề, vì giá nguyên liệu nhập khẩu sẽ cao hơn, khiến giá hàng xuất khẩu sẽ kém sức cạnh tranh.
“Mặt hàng công nghiệp điện tử, công nghiệp chế biến và dệt may sẽ chịu tác động rất lớn, hơn cả mặt hàng nông sản”, ông Phan Văn Chinh cho hay.
Đại diện Vụ Kế hoạch cho biết, dịch bệnh đang diễn biến phức tạp nên cần đánh giá về mức sụt giảm của xuất nhập khẩu ngay trong quý I này cũng như ngành hàng nào sẽ chịu thiệt hại lớn nhất.
Hơn nữa, ngoài việc đánh giá tác động trực tiếp với Trung Quốc cần đánh giá tác động gián tiếp đối với các đối tác ngoài Trung Quốc. Dầu thô, sản xuất công nghiệp, xuất nhập khẩu và thị trường trong nước cũng cần có những đánh giá tác động do dịch nCoV gây ra. Vì vậy, cần có những giải pháp giải pháp dài hơi nếu dịch bệnh tiếp tục kéo dài.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh nhấn mạnh, kinh nghiệm ứng phó với dịch như SARD phải mất trung bình từ 6 - 8 tháng. Vì vậy, cần nhìn một cách toàn diện, dịch sẽ tác động đến các lĩnh vực của ngành kinh tế, không chỉ xuất khẩu mà còn nhập khẩu và thương mại nội địa.
Thứ trưởng Trần Quốc Khánh cũng yêu cầu, các Cục, Vụ thuộc Bộ cần làm rõ những mặt hàng xuất khẩu nào đã, đang và sẽ bị ảnh hưởng do tác động tình hình dịch bệnh nCoV, từ đó đưa ra giải pháp cụ thể cho từng mặt hàng.
Mặt khác, phân tích các tác động với hoạt động nhập khẩu, nhất là hoạt động nhập khẩu nguyên phụ liệu đầu vào phục vụ cho sản xuất trong nước để đưa ra giải pháp và định hướng cụ thể./.