Bộ Giáo dục và Đào tạo: Không để thiếu giáo viên đứng lớp khi sắp xếp lại biên chế

 Giáo viên phổ thông trong giờ dạy. Ảnh: Nguyễn Thanh/TTXVN

Trao đổi với phóng viên về tình trạng thừa, thiếu giáo viên cục bộ và giải quyết giáo viên hợp đồng tại các địa phương, ông Hoàng Đức Minh, Cục trưởng Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục, Bộ Giáo dục và Đào tạo khẳng định Bộ sẽ không để thiếu giáo viên đứng lớp khi sắp xếp lại biên chế.
Tính đến ngày 15/8, có 1.161.143 giáo viên mầm non, phổ thông trên toàn quốc. Trong đó, mầm non là 309.770 giáo viên, tiểu học là 395.848 giáo viên, trung học cơ sở: 305.815 giáo viên, trung học phổ thông: 149.710 giáo viên.

So với nhu cầu sử dụng theo định mức quy định, số giáo viên còn thiếu sau khi đã được giao thêm biên chế để tuyển dụng là 75.989 người (mầm non: 43.732 người, tiểu học: 18.953 người, trung học cơ sở:10.143 người, trung học phổ thông: 3.161 người).
Riêng cấp trung học cơ sở, hiện nay có tình trạng thừa, thiếu cục bộ giữa các môn học ở một số cơ sở giáo dục, giữa các địa phương trong một tỉnh và giữa các tỉnh, thành phố mà không điều tiết được.

Nhiều địa phương đang cắt, giảm biên chế giáo viên, nhất là đối tượng giáo viên hợp đồng, theo Nghị quyết 19-NQ/TW về tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập, để đạt mục tiêu giảm ít nhất 10% biên chế vào năm 2021.

Việc thực hiện "cứng nhắc" ở một số địa phương dẫn đến tình trạng nhiều giáo viên hợp đồng có nguy cơ mất việc, hoặc nhiều nơi thiếu giáo viên đứng lớp nhưng biên chế thì không được tăng thêm.
Phân tích nguyên nhân gây nên tình trạng thừa, thiếu giáo viên cục bộ, ông Hoàng Đức Minh cho biết: Với trách nhiệm quản lý chuyên ngành, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã nghiên cứu và phối hợp cùng Bộ Nội vụ để ban hành đầy đủ các định mức về số học sinh/lớp, số giáo viên/lớp.

Tuy nhiên, tình trạng tăng dân số cơ học tại một số đô thị lớn, các khu công nghiệp tạo áp lực lớn lên hệ thống trường lớp cũng như đội ngũ giáo viên.

Trong khi tại những điểm trường ở vùng sâu, vùng xa, miền núi dù số học sinh/lớp ít hơn định mức song vẫn phải duy trì giáo viên cắm bản. Bên cạnh đó, một số địa phương đã tuyển dụng giáo viên không theo đúng nhu cầu thực tế, sai quy định, thậm chí có tiêu cực.
Ông Hoàng Đức Minh cho rằng để giải quyết căn bản câu chuyện thừa, thiếu giáo viên cục bộ, cần nhìn nhận vấn đề từ thực tế dân số tăng thêm sẽ cần thêm nhiều trường học, lớp học và giáo viên.

Chưa kể, về lâu dài, chúng ta cần phấn đấu có đủ trường, lớp, giáo viên, để học sinh Việt Nam được học đủ số giờ như các nước trên thế giới bởi một số nghiên cứu cho thấy học sinh Việt Nam đang có số giờ học thấp hơn các nước OECD.
Do đó, đối với những địa phương thiếu giáo viên nhất thiết phải tuyển dụng đủ để bảo đảm quyền lợi cho học sinh, đồng thời các địa phương cần có lộ trình trong 1 - 2 năm để bồi dưỡng, đào tạo lại, sắp xếp, điều chuyển số giáo viên dư thừa.

Trong thời gian thực hiện sắp xếp lại, kinh phí cho đội ngũ giáo viên này do ngân sách địa phương tự chi trả. Đồng thời, cần xem xét giải quyết đối với những giáo viên đã ký hợp đồng hưởng lương ngân sách từ năm 2015 trở về trước, khi các địa phương được giao quyền quyết định số lượng người làm việc trong đơn vị sự nghiệp giáo dục thuộc phạm vi quản lý theo.

Về lâu dài, bên cạnh các cơ sở giáo dục công lập đáp ứng nhu cầu học tập cơ bản, cần đẩy mạnh, khuyến khích đầu tư, xã hội hoá các cơ sở giáo dục ở phân khúc chất lượng cao mới đáp ứng được nhu cầu học tập của người dân - ông Hoàng Đức Minh nhấn mạnh.
Thông tin về kinh nghiệm sắp xếp lại biên chế trong ngành y tế, ông Phạm Văn Tác, Vụ trưởng Vụ Tổ chức, Bộ Y tế nêu rõ: Chỉ tính riêng việc sắp xếp lại đội ngũ cán bộ, nhân viên y tế tại 23 bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế đã giảm khoảng 25.000 biên chế, tương đương tính chừng khoảng 2.127 tỷ đồng tiền lương từ ngân sách.

Đối với địa phương, khảo sát sơ bộ ở 51 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương với việc tính giá dịch vụ vào lương, sắp xếp lại đầu mối, biên chế trong giai đoạn 2016 - 2018, ước tính nguồn ngân sách dành cho trả lương cán bộ y tế giảm trên 14 nghìn tỷ đồng.
Tuy nhiên, ngành y tế có thuận lợi hơn vì có nguồn thu ổn định từ bảo hiểm y tế trong khi đó giáo dục phổ thông chủ yếu phụ thuộc vào kinh phí từ ngân sách nhà nước, cùng với đó là lộ trình miễn học phí ở đang thực hiện ở bậc mầm non, phổ thông.

Do đó, việc sắp xếp đội ngũ giáo viên cần phải tính đến đặc thù tại các địa phương, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, khu vực miền núi, những nơi có tỷ lệ tăng dân số cơ học lớn - ông Phạm Văn Tác khuyến nghị./.