Dây chuyền sản xuất phân bón của Tập đoàn Hóa chất. Ảnh: TTXVN
Tại buổi họp giao ban 6 tháng mới đây của ngành công thương, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh cho hay, Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem) cần phải rà soát lại và cơ cấu một cách quyết liệt hơn nữa để xử lý những khó khăn trong hoạt động của tập đoàn và tại 4 dự án yếu kém thời gian qua.
Đó là các dự án: Nhà máy sản xuất đạm Ninh Bình; cải tạo, mở rộng Nhà máy sản xuất đạm Hà Bắc; Nhà máy sản xuất phân bón DAP số 2 - Lào Cai; Nhà máy sản xuất phân bón DAP số 1 - Hải Phòng.
Để gỡ khó, khắc phục các dự án yếu kém, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nhấn mạnh, tập đoàn phải tập trung quyết liệt hơn nữa trong khâu tổ chức cán bộ. Đây là vấn đề rất cơ bản, hàng loạt doanh nghiệp thành viên tập đoàn đều gặp vướng mắc này.
“Không có cục, vụ, bộ nào có thể làm giúp được việc này cả, dứt khoát đó là nhiệm vụ của doanh nghiệp. Còn về cơ chế, chính sách thì Bộ sẽ lắng nghe và hỗ trợ. Nhưng ngay từ các sản phẩm công nghiệp cơ bản của ngành hóa chất thì tập đoàn phải xác định nhóm sản phẩm nào là nhóm sản phẩm chính, cơ bản...”, Bộ trưởng nói.
Những khó khăn về cơ chế chính sách hải quan, thuế, phát triển thị trường…, lãnh đạo Bộ Công Thương cho biết sẽ phối hợp với các bộ ngành để hỗ trợ. Nhưng quan trọng hơn cả, Tập đoàn Hóa chất cần cải tổ lại công tác cán bộ, trong điều hành lãnh đạo tại các đơn vị; nghiên cứu chiến lược phát triển để đồng bộ cơ chế chính sách.
Ngành hóa chất với 4 dự án gặp khó khăn, cùng với đó là nhiều sản phẩm đang khó khăn trong cạnh tranh trên thị trường như săm lốp, ắc quy, thạch cao… đang là đơn vị cần hơn hết việc sắp xếp lại các doanh nghiệp yếu kém và cả doanh nghiệp thế mạnh để tập trung giải quyết được những tồn đọng cũ.
Bộ trưởng Bộ Công Thương cho rằng, riêng với dự án tháo gỡ thua lỗ, vẫn còn tồn đọng hàng loạt vấn đề. Vấn đề nào nằm trong thẩm quyền của tập đoàn, của bộ thì cần chủ động xử lý và báo cáo. Nhưng vấn đề lớn hơn thì cần tổng hợp sớm để báo cáo và làm việc với các bên liên quan như ngân hàng.
“Tập đoàn Hóa chất phải đánh giá thật kỹ, chính xác xem 4 dự án yếu kém, thua lỗ đó thì dự án nào hiệu quả, khả thi, ít nhất là dưới góc độ ngân hàng, chứ không phải là dưới góc độ ngành công thương. Để thấy rằng, chúng ta nếu tái cơ cấu lại nợ, cắt bỏ nợ và xóa nợ, giãn nợ, khoanh nợ thì nó có hiệu quả, chứ nếu không, phía ngân hàng sẽ khó hỗ trợ do quy định luật tổ chức tín dụng và ngân hàng”, Bộ trưởng nhấn mạnh.
Ngoài ra, Vinachem cũng phải đảm bảo, các phương án xử lý là thực sự có hiệu quả để thuyết phục các bên liên quan hỗ trợ.
Do vậy, Bộ trưởng cho rằng, thời gian tới, Tập đoàn Hóa chất cần phải rà lại và sớm hoàn thiện đề án về cắt lỗ và khôi phục những tồn tại các dự án này, để khôi phục hiệu quả hoạt động, tính tới thoái vốn nhà nước. Chứ không thể tính chuyện “ốm thập tử nhất sinh mà đổ tiền của vào để trở thành khỏe mạnh”.
“Phải làm sao để các dự án này có lãi, cắt lỗ rồi thì phải phát triển bền vững chứ không chỉ là giải pháp nhờ vào thuế tự vệ, hay biện pháp hành chính của chúng ta. Cần làm sớm những vấn đề đó, để trong tháng 7 này, Bộ Công Thương làm việc với Ngân hàng nhà nước đánh giá và thống nhất triển khai thực hiện, khắc phục yếu kém các dự án tồn đọng này”, Bộ trưởng nói.
Theo ông Nguyễn Phú Cường, Chủ tịch HĐTV Tập đoàn Hóa chất Việt Nam, với 4 đơn vị thua lỗ thuộc Tập đoàn, hiện nay đã có một đơn vị có lãi 83 tỷ đồng sau 6 tháng; 2 đơn vị giảm lỗ so với năm ngoái, giúp lợi nhuận Tập đoàn tăng lên. Kết quả này có được nhờ các doanh nghiệp đã chủ động xây dựng định mức tiêu hao nguyên vật liệu, năng lượng và giảm lao động dôi dư.
Những đơn vị cắt lỗ này, có 50% tiền cắt giảm được là do giảm chi tiêu, thực hành tiết kiệm, 50% là do tác động giá bán tăng lên, ông Cường cho biết thêm.
Ông Nguyễn Phú Cường cũng cho rằng, thời gian qua, thuế VAT với sản phẩm thạch cao; gian lận thương mại, kê khai giá nhập khẩu săm lốp; hàng giả, hàng nhái ắc quy,; thủ tục giấy phép khai thác quặng, giấy phép sử dụng phân bón… khiến cho tập đoàn này gặp nhiều khó khăn trong hoạt động.
Riêng với các dự án thua lỗ, Tập đoàn Hóa chất cho rằng, Bộ Công Thương trong thời gian qua đã có nhiều sự hỗ trợ để gỡ khó. Nhưng hiện lãi vay của các đơn vị rất lớn, chiếm hơn 30% giá thành sản phẩm. Như Đạm Hà Bắc, riêng chi phí tài chính, lãi các loại của năm 2018 là hơn 850 tỷ đồng…/.