BOT giao thông: “Miếng ngon” không dễ xơi
Một doanh nghiệp có tiếng trong lĩnh vực đầu tư hạ tầng dù báo kinh doanh lỗ vẫn phải trả lãi vay gần 3 tỷ đồng mỗi ngày, phát sinh trên số nợ chủ yếu là dài hạn trị giá hơn 19 nghìn tỷ đồng. Nhiều doanh nghiệp khác cũng lâm cảnh khốn đốn sau khi đổ tiền tấn rồi đi thu bạc lẻ. Thực tế này cho thấy, “miếng bánh BOT” không dễ xơi như nhiều người nghĩ.
* Gánh nặng lãi vay
Thông tin báo chí mới đây cho biết, khoản chi phí lớn nhất mà Công ty Cổ phần Đầu tư hạ tầng giao thông Đèo Cả (DII) (thành viên của Tập đoàn Đèo Cả, chuyên lĩnh vực đầu tư cơ sở hạ tầng) đang phải gánh chịu đó là lãi vay, với 244 tỷ đồng chỉ trong vòng một quý. Đây là số tiền lãi DII phải trả cho các khoản vay để thực hiện các công trình giao thông quy mô lớn. Tính trung bình trả lãi gần 3 tỷ đồng mỗi ngày.
Trong khi đó, quý 4/2019, công ty chỉ đạt doanh thu 316,5 tỷ đồng, nguồn thu chủ yếu từ hoạt động duy tu, bảo dưỡng hầm, đường và doanh thu từ thu phí trạm BOT. Sau khi trừ đi giá vốn và các chi phí khác, công ty báo lỗ 83 tỷ đồng trong kỳ. Hiệu quả kinh doanh của DII không tăng lên do các dự án hạ tầng chưa mang lại nhiều giá trị.
Theo một số liệu thống kê sơ bộ năm 2019, gần một nửa số dự án BOT giao thông do Tổng cục Đường bộ Việt Nam quản lý bị hụt thu, trong đó không ít dự án đứng trước nguy cơ thua lỗ lớn, thậm chí thu không đủ để trả lương và duy tu công trình. Số lượng dự án BOT đường bộ bị sụt giảm doanh thu có xu hướng tăng nhanh.
Rất nhiều nguyên nhân được ông Nguyễn Văn Huyện, Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam chỉ ra. Theo đó, các nguyên nhân chủ yếu là: lưu lượng thực tế thấp hơn so với dự kiến; phân bổ lưu lượng phương tiện sang tuyến đường song hành; giảm giá vé dịch vụ sử dụng đường bộ và giảm giá cho khu vực lân cận trạm thu phí; trạm thu phí chưa được đưa vào khai thác theo quy định trong hợp đồng hoặc thời gian đưa vào thu phí chậm so với hợp đồng…
Về phía các ngân hàng, việc doanh nghiệp đầu tư BOT bị thua lỗ hoặc giảm doanh thu đồng nghĩa với việc chậm trả lãi vay. Điều này dẫn đến việc phải cơ cấu nợ, chuyển nhóm nợ, phát sinh nợ xấu cho ngân hàng thương mại.
Cùng với gánh nặng lãi vay, rất nhiều biến động khó lường có thể xảy đến cho doanh nghiệp tham gia đầu tư theo hình thức PPP (đối tác công tư, bao gồm BOT, BT, BTO, BOO…) mà nguyên nhân đến từ “khoảng trống” chính sách.
Hiện nay, chính sách của Nhà nước vẫn chưa nhất quán, mới dừng ở cấp Nghị định nên khi thực hiện có nhiều vướng mắc, xung đột với các luật chuyên ngành. Điều này dẫn đến trong quá trình lựa chọn nhà đầu tư, cấp giấy phép đầu tư, ký kết hợp đồng, lựa chọn nhà thầu xây lắp, quản lý thi công, quyết toán dự án… còn nhiều quan điểm khác nhau, gây khó khăn cho doanh nghiệp và cơ quan quản lý.
Dự luật Đầu tư theo hình thức đối tác công - tư (PPP) lần đầu tiên được Chính phủ trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến hồi tháng 11 năm ngoái. Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho rằng, để tiếp tục thúc đẩy đầu tư PPP thì cần có khung pháp lý ổn định cho hợp đồng PPP, tránh tình trạng "vay mượn" quy định khác.
Theo đó, dự thảo luật được thiết kế theo hướng lược bỏ các lĩnh vực không được triển khai theo PPP trên thực tế hoặc có triển khai theo PPP nhưng không hiệu quả, hoặc không hấp dẫn khu vực tư nhân hay đã triển khai ổn định theo các phương thức đầu tư khác. Đây sẽ là hành lang pháp lý quan trọng để nâng cao hiệu quả hoạt động đầu tư PPP.
* Phải thực sự cởi trói
Theo các chuyên gia kinh tế, muốn thu hút được tư nhân tham gia các dự án PPP thì cần phải tháo gỡ nhiều vướng mắc. Thứ nhất là về quy định vốn vay. Những quy định giới hạn về tỉ lệ tối đa vốn ngắn hạn được cho vay trung, dài hạn của các tổ chức tín dụng đang vô tình tạo ra rào cản đối với hình thức đối tác công tư.
Bởi đặc thù của không ít các dự án PPP là thời gian kéo dài nhiều năm, nên khả năng thu hồi vốn cũng kéo dài, có những dự án phải vài ba chục năm, vì thế việc đàm phán và thu xếp vốn càng khó. Theo Thông tư 22/2019 của Ngân hàng Nhà nước, tỷ lệ này sẽ giảm từ 40% xuống chỉ còn 30% vào ngày 1/10/2022.
Thứ nữa, cơ chế chia sẻ rủi ro giữa 2 bên công – tư là rất quan trọng. Khi nhà đầu tư tư nhân dám mạo hiểm bỏ đồng vốn của mình đổ vào một dự án với thời gian đầu tư và hoàn vốn kéo dài hàng chục năm, đồng nghĩa với việc họ chấp nhận rủi ro.
Cục trưởng Cục Quản lý đấu thầu (Bộ Kế hoạch – Đầu tư), ông Nguyễn Đăng Trương, cho biết, muốn kêu gọi được vốn dài hạn thì Nhà nước phải đảm bảo chia sẻ rủi ro nếu nó xảy ra để nhà đầu tư yên tâm bỏ vốn. Dự án PPP đối mặt với nhiều rủi ro từ giai đoạn xây dựng, hoạt động, vận hành đến rủi ro tài chính do lãi suất, tỷ giá…
Chắc chắn nhà đầu tư chuyên nghiệp sẽ không quyết định đầu tư các dự án PPP dài hạn nếu hợp đồng đã ký không được tuân thủ, bị tác động bởi các quyết định hành chính hay thay đổi chính sách...
“Việc thiếu hụt các cơ chế bảo đảm của Chính phủ trong dự án PPP là một trong những nguyên nhân làm giảm tính hấp dẫn của dự án, khiến nhà đầu tư không yên tâm tham gia, đặc biệt là nhà đầu tư nước ngoài. Một số dự án giao thông mong muốn thu hút sự tham gia của nhà đầu tư nước ngoài vẫn chưa thể thực hiện.
Trong khi đó, các dự án BOT điện lại thu hút được các nhà đầu tư quốc tế bởi Chính phủ đã đưa ra các cam kết, bảo lãnh cho nhà đầu tư”, ông Trương dẫn chứng.
Đồng quan điểm, ông Ousmane Dione, GĐ Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam cho rằng, cần phải thống nhất rằng PPP luôn phát huy hiệu quả nếu như các bên đều sẵn sàng chấp nhận một số rủi ro. Bên cạnh đó, nếu Chính phủ đã chấp nhận rủi ro về tài khóa thì phải làm thế nào để đạt được sự cân bằng trong việc phân bổ rủi ro, giám sát và quản lý rủi ro phù hợp.
Đúng như đại diện WB nhận định, PPP không chỉ là hợp tác mà còn phải là quan hệ đối tác giữa công và tư, sự hợp tác, phối hợp của Chính phủ là chìa khóa thành công. Chỉ khi đó, dòng vốn tư nhân mới chảy mạnh vào các dự án công./.
- Từ khóa :
- giao thông
- bot
- bot thua lỗ
- doanh nghiệp
- bộ giao thông vận tải
- ppp
Tin liên quan
-
Kinh tế & Xã hội
Ngành giao thông vận tải hỗ trợ doanh nghiệp và ứng phó với dịch COVID-19
15:53' - 13/03/2020
Bộ Giao thông Vận tải yêu cầu các đơn vị rà soát để ban hành theo thẩm quyền việc giảm phí, lệ phí với các đối tượng chịu ảnh hưởng của dịch bệnh hoặc đề xuất phương án giảm phí, lệ phí.
-
Kinh tế & Xã hội
Từ 13/3, thí điểm nộp phạt vi phạm giao thông qua Cổng Dịch vụ công quốc gia
14:53' - 13/03/2020
Từ 13/3, Cục Cảnh sát giao thông thực hiện thí điểm nộp phạt vi phạm giao thông qua Cổng Dịch vụ công quốc gia đối với 5 tỉnh, thành phố là Hà Nội, Tp. Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đà Nẵng, Bình Thuận.
-
Kinh tế Việt Nam
Thủ tướng điều chỉnh kế hoạch vốn một số dự án giao thông
07:02' - 13/03/2020
Thủ tướng Chính phủ vừa có quyết định điều chỉnh kế hoạch vốn Dự án cải tạo Quốc lộ 1A và đường Hồ Chí Minh qua Tây Nguyên.
-
Kinh tế và pháp luật
Thái Bình: Xác minh, xử lý 2 đối tượng hành hung Trưởng trạm BOT Thanh Nê
16:45' - 12/02/2020
Công an huyện Kiến Xương (Thái Bình) đang tiếp tục xác minh làm rõ, xử lý theo quy định của pháp luật đối với vụ việc hai đối tượng tự xưng là công an, hành hung Trưởng trạm thu phí BOT Thanh Nê.
-
Kinh tế & Xã hội
Bộ GTVT đề nghị sớm thu phí BOT trên Quốc lộ 3 đoạn Thái Nguyên – Bắc Kạn
16:20' - 04/02/2020
Bộ Giao thông Vận tải vừa có công văn gửi UBND tỉnh Thái Nguyên về việc sớm có ý kiến cho phép nhà đầu tư triển khai thu phí tại trạm Km77+922,5 trên Quốc lộ 3 (đoạn Thái Nguyên – Bắc Kạn).
Tin cùng chuyên mục
-
Doanh nghiệp
Công bố Top 500 doanh nghiệp tăng trưởng nhanh nhất Việt Nam (FAST500)
20:41' - 24/04/2024
Top 10 của Bảng xếp hạng FAST500 gồm có những tên tuổi như Công ty cổ phần Tập đoàn Nhựa Bình Thuận, Công ty cổ phần Chứng khoán HD, Công ty cổ phần Chứng khoán Tiên Phong...
-
Doanh nghiệp
Becamex IDC (Bình Dương) nhân rộng hệ sinh thái khu công nghiệp kiểu mẫu
19:06' - 24/04/2024
Becamex IDC tiếp tục là đơn vị tiên phong trong việc phát triển hạ tầng công nghiệp và hệ sinh thái tốt nhất nhằm đáp ứng cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước.
-
Doanh nghiệp
Sản phẩm thép Việt đạt chứng nhận về kiểm soát khí nhà kính
17:16' - 24/04/2024
Tổ chức chứng nhận quốc tế hàng đầu của Vương quốc Anh - BSI vừa trao giấy công bố kiểm tra, xác nhận khí nhà kính cho các dòng/mã sản phẩm đang sản xuất tại Thép Hòa Phát Dung Quất.
-
Doanh nghiệp
Bảo hiểm Agribank hợp tác SaveMoney triển khai bảo hiểm trên nền tảng Zalopay
16:23' - 24/04/2024
Khách hàng có thể truy cập mục "Mua bảo hiểm" trên ZaloPay để trải nghiệm sản phẩm với quy trình đăng ký nhanh chóng, đơn giản và thanh toán hoàn toàn trực tuyến.
-
Doanh nghiệp
Samsung không phải trả thuế doanh nghiệp lần đầu tiên sau 52 năm
16:21' - 24/04/2024
Samsung Electronics được cho là đã không trả thuế doanh nghiệp trong năm nay do khoản lỗ hoạt động hơn 11.000 tỷ won (tương đương 8 tỷ USD) vào năm 2023.
-
Doanh nghiệp
PVOIL sẽ tận dụng mọi cơ hội để tăng trưởng trong năm 2024
15:55' - 24/04/2024
Tại buổi gặp mặt các cổ đông lớn và nhà đầu tư trước thềm Đại hội đồng cổ đông thường niên 2024 của PVOIL, Chủ tịch Cao Hoài Dương cam kết sẽ tận dụng mọi cơ hội để PVOIL tăng trưởng trong năm 2024.
-
Doanh nghiệp
Ngăn chặn thành công vụ lừa đảo chuyển tiền 1,8 tỷ đồng
14:44' - 24/04/2024
Nhận thấy khách hàng có biểu hiện lo lắng, điện thoại luôn có người gọi tới thúc giục chuyển tiền, bằng nghiệp vụ và kinh nghiệm, chị Duyên đã tạm thời trì hoãn thực hiện giao dịch.
-
Doanh nghiệp
Khởi công thi công biển và ghi nhận 2,3 triệu giờ an toàn Dự án phát triển mỏ Đại Hùng pha 3
14:19' - 24/04/2024
Ngày 23/4/2024, tại Bà Rịa – Vũng Tàu, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petrovietnam) tổ chức Khởi công thi công biển và ghi nhận 2,3 triệu giờ an toàn Dự án phát triển mỏ Đại Hùng pha 3.
-
Doanh nghiệp
Hãng xe điện Tesla sẽ ra mắt nhiều mẫu xe mới sớm hơn dự kiến
10:30' - 24/04/2024
Ngày 23/4, tập đoàn sản xuất xe điện Tesla của Mỹ cho biết hãng sẽ cho ra mắt các mẫu xe mới vào đầu năm 2025, sớm hơn so với kế hoạch ban đầu.