Căng thẳng Biển Đỏ tác động thế nào tới doanh nghiệp cơ khí?

Biển Đỏ căng thẳng đang khiến nhiều doanh nghiệp xuất khẩu hàng hóa sang khu vực châu Âu chịu ảnh hưởng do chi phí vận tải tăng mạnh, thời gian vận chuyển kéo dài; đặc biệt là với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu hàng nông sản, đông lạnh... Tuy vậy, với nhiều doanh nghiệp ngành cơ khí trong nước, tác động này là chưa nhiều.

Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Văn Kết, Giám đốc Công ty cơ khí chính xác SKD Việt Nam cho hay, căng thẳng tại Biển Đỏ khiến chi phí xuất khẩu hàng sang các nước châu Âu tăng cao song doanh nghiệp SKD nói riêng và nhiều doanh nghiệp cơ khí trong ngành chủ yếu đang làm việc với các đối tác bạn hàng từ Trung Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), Nhật Bản, Hàn Quốc... Lượng hàng xuất khẩu sang các nước châu Âu là có nhưng không đáng kể.

“Vì thế tác động của những xung đột tại Biển Đỏ tới doanh nghiệp là không nhiều, thậm chí chúng tôi không hề cảm nhận được những tác động này tới lĩnh vực của mình”, ông Nguyễn Văn Kết nói.

Cũng theo ông Đào Phan Long, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp cơ khí Việt Nam (VAMI), ảnh hưởng của căng thẳng Biển Đỏ là có, song không nhiều như những ngành hàng khác như nông sản, hàng đông lạnh, dệt may, da giày.. – những ngành hàng có tỷ lệ xuất khẩu sang châu Âu lớn.  Bởi lẽ ngoài việc tăng chi phí vận chuyển thì thời gian cũng sẽ kéo dài hơn, làm ảnh hưởng tới chất lượng sản phẩm nông sản, đông lạnh, từ đó tác động tới sức cạnh tranh của doanh nghiệp.

Với hàng cơ khí, chế tạo, ông Long cho biết, chủ yếu doanh nghiệp Việt Nam là doanh nghiệp còn nhỏ, thực hiện gia công cho các đối tác trong nước hoặc các nước lân cận, nên vận chuyển cũng tương đối thuận lợi, nhanh chóng.

Ông Nguyễn Quang Vinh, đại diện Công ty Tầm Nhìn Việt cũng cho hay, đơn vị đang gia công các sản phẩm nhôm cho đối tác Nhật Bản, nên căng thẳng tại khu vực Biển Đỏ không có nhiều tác tới doanh nghiệp.

Theo thông tin từ các doanh nghiệp ngành hàng, lĩnh vực chịu ảnh hưởng nặng nhất sẽ là dệt may, da giày, đồ gỗ, nông sản và hàng đông lạnh... Nhiều tàu chở hàng đã phải đi tránh sang tuyến đường dài hơn, làm kéo dài thời gian di chuyển thêm từ 7 - 14 ngày, khiến chi phí vận chuyển hàng hóa sẽ tăng lên. Theo dự kiến, với mỗi một container đi qua khu vực châu Âu, chi phí có thể tăng thêm từ 1.000 - 2.000 USD, tương tự thời điểm đứt gãy từ đại dịch COVID-19.

Nhiều ý kiến chuyên gia và đại diện hiệp hội các doanh nghiệp nhận định, bất ổn vận tải biển sẽ trong ngắn hạn bởi hiện nay, các nước lớn đã can thiệp để giải quyết bất ổn, căng thẳng sẽ không quá kéo dài. Chính vì thế doanh nghiệp cũng không nên quá lo lắng như thời điểm đại dịch COVID-19.

Đại diện Hiệp hội Doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Hà Nội cho rằng, nguồn cung tàu và container năm 2024 đã tăng 10% tổng công suất do lượng tàu đóng mới tung ra thị trường, bù đắp một phần sự gián đoạn về chuỗi cung ứng. Căng thẳng ở Biển Đỏ chắc chắn sẽ khiến các hãng tàu tăng cước, hàng xuất khẩu bị ảnh hưởng do chi phí cao hơn, song kỳ vọng sẽ sớm được giải quyết. 

Theo ông Đào Phan Long, các doanh nghiệp ngành cơ khí nói riêng cũng như nhiều ngành hàng khác cần chủ động liên hệ, làm việc với các nước đối tác để thương lượng lại giá cả, thời gian vận chuyển để tránh bị lỗ do chi phí tăng cao cũng như phạt giao hàng. Ngoài ra, cũng cần đa dạng hóa thị trường các nước trong khu vực, đẩy mạnh xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc, một thị trường gần rất tiềm năng của Việt Nam, khi thời điểm Tết Nguyên đán đang đến gần.

Trung Quốc đang dần phục hồi, do vậy nhu cầu về các mặt hàng tiêu dùng, sản xuất của họ cũng sẽ tăng lên trong thời gian tới. Căng thẳng tại Biển Đỏ khiến hàng hóa từ châu Âu vào Trung Quốc khó khăn hơn, chi phí cao hơn. Đây là cơ hội cho doanh nghiệp nội địa, ông Long cho hay.

Bộ Công Thương cho biết, để bảo vệ lợi ích cho doanh nghiệp, Bộ đã đề nghị hiệp hội ngành hàng, hiệp hội trong lĩnh vực logistics tăng cường theo dõi, thường xuyên cập nhật tình hình đến doanh nghiệp trong ngành nắm chắc thông tin để chủ động kế hoạch sản xuất và xuất nhập khẩu hàng hóa, tránh phát sinh ùn tắc và tác động bất lợi khác.

Đặc biệt, Bộ Công Thương cũng khuyến cáo doanh nghiệp khi ký kết và đàm phán hợp đồng thương mại, hợp đồng vận chuyển nên có điều khoản về bồi thường, miễn trách nhiệm trong các tình huống khẩn cấp; mua bảo hiểm đầy đủ để phòng ngừa rủi ro và tổn thất khi hàng hóa phải kéo dài thời gian vận chuyển hoặc gặp sự cố khi đi qua tuyến đường này. Mặt khác, doanh nghiệp xuất khẩu phải chủ động các phương án vận chuyển để không ảnh hưởng đến tiến độ giao hàng.

Từ tháng 1/2024, nhiều hãng tàu thông báo tăng giá cước vận chuyển đi Mỹ, EU và các nước. Nguyên nhân là do căng thẳng tại Biển Đỏ ảnh hưởng đến an toàn và đường vận tải của nhiều hãng tàu, nên họ buộc phải thay đổi hành trình, dẫn đến thời gian vận chuyển dài hơn, chi phí tăng lên.

Nguyên nhân được các doanh nghiệp cho là 80% lượng hàng hóa đi Bờ Đông nước Mỹ/Canada và EU đều qua kênh đào Suez. Do căng thẳng Israel - Hamas, nhóm nổi loạn Houthi (Yemen) tấn công các tàu đi vào Biển Đỏ để qua kênh đào này. Tháng 12 vừa qua, các tàu của Maersk, MSC và CMA đều bị tấn công. Điều này buộc các line phải vòng qua mũi Hảo Vọng (Nam Phi), hành trình mất thêm từ 7 - 10 ngày. Do đó, vòng quay của con tàu lâu hơn, phát sinh chi phí vận tải nhiều hơn, vòng quay 1 con tàu mất khoảng 2 tuần.