Cao Bằng yêu cầu chi tiết hóa thông báo xả lũ

Ngày 11/12, Kỳ họp thứ 38 HĐND tỉnh Cao Bằng khóa XVII, nhiệm kỳ 2021-2026 tiếp tục phiên chất vấn, trả lời chất vấn và bế mạc kỳ họp. Vấn đề về xả lũ của các thủy điện trong mùa mưa lũ, giải ngân vốn đầu tư cho các dự án, trồng rừng, hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng bởi dịch tả châu Phi được nhiều đại biểu quan tâm.

Trả lời đại biểu về việc trong cơn bão số 10, 11 vừa qua, hai nhà máy thủy điện Bình Long (xã Hòa An) và Hồng Nam (xã Bạch Đằng) xả lũ có tuân thủ quy định hay không, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Cao Bằng Phạm Xuân Tùng cho biết, những tháng cuối năm 2025, Cao Bằng đã xuất hiện hình thái thời tiết cực đoan là lũ chồng lũ. Đỉnh lũ đo được trên sông Bằng Giang (ngày 7/10) là 3.970 m3/s, vượt xa đỉnh lũ năm 1986; tổng lưu lượng lũ lớn nhất về hồ của hai nhà máy thủy điện lớn trên lưu vực là thủy điện Bình Long và Bạch Đằng là 1.431 m3/s (chiếm khoảng 36% so với tổng lưu lượng đỉnh lũ). Như vậy phần lớn lượng nước gây ngập lụt là đến từ dòng chính của sông Bằng chảy từ phía Hà Quảng và các dòng phụ lưu.

Về công tác vận hành, xả lũ, ngay khi có thông tin của cơn bão số 11, thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, các nhà máy đã chủ động hạ mức nước xuống mực nước chết để đón lũ. Tuy nhiên, do đặc thù các hồ chứa tại Cao Bằng đều là hồ điều tiết ngày, dung tích hữu ích nhỏ, dưới 1 triệu m3 và không có chức năng phòng lũ lớn. Khi lũ nhanh và lớn, các hồ buộc phải mở toàn bộ cửa van để đảm bảo an toàn công trình theo nguyên tắc nước về bao nhiêu phải đẩy ra bấy nhiêu để tránh vỡ đập và gây thảm họa lớn hơn. Qua kiểm tra, giám sát, Sở Công Thương khẳng định, các nhà máy đã vận hành tuân thủ quy trình được phê duyệt.

Giải pháp trong thời gian tới, ngành Công Thương đã làm việc với tất cả các nhà đầu tư, các đơn vị vận hành thủy điện trên toàn tỉnh, tiến hành rà soát toàn diện các chủ đập, phương án bảo vệ đập; cập nhật số liệu thủy văn của hai trận lũ lịch sử để tính toán lại quy trình vận hành; bắt buộc các nhà máy lắp đặt hệ thống cảnh bão lũ, thông báo sớm cho nhân dân vùng hạ du, kết nối với camera giám sát của các cơ quan nhà nước và chính quyền xã để nhân dân biết, chủ động sơ tán.

Phát biểu thêm về vấn đề ngập lụt của tỉnh trong năm 2025, Chủ tịch UBND tỉnh Cao Bằng Lê Hải Hòa chia sẻ, năm 2025 tại Cao Bằng xảy ra hiện tượng chu kỳ khô ướt cực đoan, lũ ghềnh và mưa đô thị. Ông Lê Hải Hòa trăn trở, là địa phương vùng cao nên tỉnh thiếu nước vào mùa khô, buộc phải đầu tư làm đập dâng trên sông Bằng Giang. Tuy nhiên khi mưa to, tỉnh lại chịu ngập lụt, dẫn tới việc người dân thắc mắc, phải chẳng đập dâng làm cản dòng chảy dẫn tới ngập lụt ở các phường ven sông Bằng Giang. Chủ tịch UBND tỉnh Cao Bằng giải thích, mưa lũ từ đầu nguồn về, hai bên sông Bằng đã kè nên nước dềnh ra, trong khi mưa đô thị vượt quá ngưỡng cho phép, dẫn tới ngập úng.

Ông Hòa lưu ý, các cấp, ngành cần làm tốt việc phục hồi rừng đầu nguồn để làm giảm áp lực nước chảy xuống vùng hạ lưu mỗi khi có mưa to. Cùng với đó, việc xả lũ, thông báo xả lũ của các nhà máy thủy điện cũng có vấn đề khi các thông báo này chưa được cụ thể, còn chung chung. Vì vậy, các đợt xả lũ sau, nhà máy cần phải chi tiết hơn về thời gian xả lũ, tác động đến vùng hạ du. Sở Xây dựng cần tổ chức hội thảo khoa học về đô thị thích ứng với khí hậu cực đoan. Các sở, ngành cần nghiên cứu việc sử dụng nguồn vốn ODA vào giải quyết vấn đề môi trường bền vững và nâng cao chất lượng cuộc sống người dân; hoàn thiện bản đồ kỹ thuật số hóa theo dõi hình thái ngập lụt; vận hành thủy điện theo dữ liệu khí tượng thủy văn, yêu cầu các thủy điện xả lũ theo quy trình đảm bảo giảm áp lực lũ, cộng hưởng lũ, lũ dồn lũ về vùng hạ du…

Ngoài ra, các đại biểu đã chất vấn người đứng đầu các sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Nông nghiệp và Môi trường, Tài chính về việc thu, trích nộp phí tham quan Khu du lịch thác Bản Giốc và quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí thuộc lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch trên địa bàn tỉnh; việc trồng và bảo vệ rừng và công tác phòng, chống dịch cũng như hỗ trợ các hộ dân bị ảnh hưởng do dịch tả lợn châu Phi; nguyên nhân, trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị trong việc chậm giải ngân vốn và bố trí vốn bổ sung cho một số dự án trên địa bàn tỉnh…