Chống lãng phí, ngăn thất thoát tài sản công khi hợp nhất

Theo dự kiến số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương sau hợp nhất còn hơn 50%; gần 700 đơn vị hành chính cấp huyện không còn; 10.035 đơn vị cấp xã cũng giảm còn khoảng 30-40%. Như vậy sẽ có hàng nghìn công sở dôi dư và số lượng rất lớn phương tiện, trang bị làm việc, từ bàn ghế đến máy móc và nhiều tài sản có giá trị khác được mua sắm từ nguồn ngân sách nhà nước cần có phương án xử lý hiệu quả, không để lãng phí, thất thoát.

Ông Nguyễn Tân Thịnh, Cục trưởng Cục Quản lý công sản (Bộ Tài chính) cho biết: Đến cuối năm 2024, cả nước có 11.034 cơ sở nhà đất không sử dụng, sử dụng kém hiệu quả, không đúng mục đích; trong đó, có 3.780 cơ sở nhà đất đã có quyết định xử lý, số còn lại là hơn 7.200 nhà đất công chưa có phương án xử lý.

Theo các chuyên gia kinh tế, không chỉ đất đai, xe công cũng là một vấn đề cần giải quyết. Mặc dù đã có quy định về tiêu chuẩn, định mức sử dụng xe ô tô công, nhưng thực tế vẫn còn nhiều trường hợp sử dụng xe công không đúng mục đích, vượt tiêu chuẩn hoặc không tuân thủ quy định về đấu giá khi xử lý xe ô tô dôi dư. Điều này không chỉ làm lãng phí ngân sách nhà nước mà còn ảnh hưởng đến uy tín của các cơ quan nhà nước trong quản lý tài sản công.

Trang thiết bị làm việc của các cơ quan nhà nước cũng không ngoại lệ. Nhiều thiết bị được mua sắm với chi phí lớn nhưng lại không được sử dụng hiệu quả, thậm chí để không hoặc sử dụng sai mục đích. Điều này không chỉ gây lãng phí tài nguyên mà còn ảnh hưởng đến chất lượng công việc và hiệu suất làm việc của cán bộ, công chức.

Các chuyên gia cho rằng, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng lãng phí tài sản công như: hệ thống pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công còn thiếu đồng bộ và chưa được cập nhật kịp thời với thực tiễn. Việc phân cấp quản lý tài sản công còn bất cập; nhiều cơ quan cấp dưới không có đủ thẩm quyền để xử lý tài sản công một cách hiệu quả. Bên cạnh đó, việc kiểm tra, giám sát việc sử dụng tài sản công còn lỏng lẻo, thiếu minh bạch, dẫn đến việc lạm dụng và sử dụng sai mục đích.

Ngoài ra, ý thức của một số cán bộ, công chức trong việc bảo vệ và sử dụng tài sản công còn hạn chế. Nhiều người chưa nhận thức đầy đủ về trách nhiệm của mình trong việc quản lý và sử dụng tài sản công, dẫn đến việc lãng phí và thất thoát tài sản nhà nước.

Thực hiện yêu cầu của Chính phủ, Bộ Tài chính đã thực hiện cuộc tổng kiểm kê tài sản công tại cơ quan, tổ chức, đơn vị, tài sản kết cấu hạ tầng do Nhà nước đầu tư, quản lý. Ông Nguyễn Tân Thịnh cho biết: Việc tổng kiểm kê tài sản công là nhiệm vụ trọng tâm của Bộ Tài chính, các bộ, ngành, địa phương nhằm thực hiện các nghị quyết quan trọng của Quốc hội và Chính phủ. Từ đó, góp phần thúc đẩy quản lý hiệu quả tài sản công, thực hành tiết kiệm và chống lãng phí trong giai đoạn 2024-2025.

Theo lãnh đạo Cục Quản lý công sản, trong quá trình kiểm kê, nếu phát hiện tài sản không sử dụng, sử dụng không đúng mục đích, không hiệu quả phải kịp thời xử lý theo thẩm quyền. Hoặc, báo cáo cấp có thẩm quyền để xử lý, không chờ đến khi kết thúc tổng kiểm kê, bảo đảm tài sản công được sử dụng đúng mục đích, tiết kiệm, hiệu quả.

Bộ Tài chính cũng có công văn gửi các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở Trung ương, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc hướng dẫn bổ sung việc sắp xếp, bố trí, xử lý tài sản công khi thực hiện sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính.

Theo đó, đối với các trụ sở, cơ sở hoạt động sự nghiệp dôi dư sau khi đã bố trí, sắp xếp được thực hiện theo các hình thức xử lý tài sản theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công. Đặc biệt, ưu tiên số một cho việc chuyển đổi công năng để làm cơ sở y tế, giáo dục, sử dụng cho các mục đích công cộng của địa phương (thư viện, công viên, thiết chế văn hóa, thể thao....).

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Quang Huân, Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, để việc sắp xếp các cơ sở nhà đất sau dôi dư được hiệu quả, đi vào thực chất thì mỗi địa phương cần đánh giá đúng thực tế của mình. Có những tài sản công nhỏ hoặc không phù hợp với nhu cầu sử dụng hiện tại, chẳng hạn như những trụ sở nằm trong khu dân cư đông đúc, không còn phù hợp với quy hoạch hoặc nhu cầu sử dụng thì các địa phương tự đánh giá và đưa ra quyết định phù hợp, thay vì chỉ dựa trên chỉ đạo chung.

Ông Nguyễn Quang Huân cũng cho biết thêm, với những tài sản công có giá trị lớn, việc đấu giá để thu hồi nguồn lực cho nhà nước là cần thiết. Nhưng để đảm bảo công bằng và minh bạch, quá trình đấu giá cần được thực hiện một cách công khai, minh bạch, theo đúng tinh thần của Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.

Bộ Tài chính cũng cho biết: Với xe ô tô phục vụ công tác chung của các đơn vị cấp huyện sau khi bỏ cấp huyện thì giao, điều chuyển cho các cơ quan, tổ chức, đơn vị còn thiếu hoặc chưa có tài sản hoặc được xử lý theo quy định. Trường hợp cần đưa đón công chức, viên chức, người lao động khi phải thay đổi địa điểm làm việc thì bố trí xe ô tô hiện có hoặc bổ sung định mức sử dụng xe ô tô chuyên dùng để mua sắm hoặc thuê xe ô tô theo quy định.

Đối với máy móc, thiết bị phổ biến, dùng chung và các tài sản khác ưu tiên tận dụng các tài sản còn khả năng sử dụng và chuyển đến địa điểm làm việc mới của đơn vị và cán bộ, công chức, viên chức để tiếp tục sử dụng, hạn chế tối đa việc phải mua sắm mới tài sản. Trường hợp còn dôi dư, thực hiện điều hòa giữa các đơn vị hành chính cấp cơ sở mới trong huyện, trong tỉnh hoặc xử lý theo quy định.

Để khắc phục tình trạng lãng phí tài sản công, các chuyên gia kinh tế cho rằng, cần sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện hệ thống pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công, đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất và phù hợp với thực tiễn. Đặc biệt, quy định rõ về tiêu chuẩn, định mức sử dụng tài sản công, quy trình xử lý tài sản dôi dư và cơ chế giám sát việc sử dụng tài sản công.

Đặc biệt, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài sản công là một giải pháp quan trọng để nâng cao hiệu quả quản lý. Việc xây dựng và triển khai hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về tài sản công sẽ giúp theo dõi, giám sát và xử lý tài sản công một cách minh bạch và hiệu quả.

https://baotintuc.vn/kinh-te/chong-lang-phi-ngan-that-thoat-tai-san-cong-khi-hop-nhat-20250520103201273.htm