Chủ đầu tư dễ “sập bẫy” khi khó xác minh năng lực của nhà thầu

Gần đây, nhiều địa phương gặp nhiều khó khăn với những đơn vị, công ty liên danh tham gia đấu thầu các công trình xây dựng.

Các nhà thầu thường liên danh với những đơn vị ở tỉnh xa, khó xác minh năng lực thực sự khiến cho chủ đầu tư ở các địa phương dễ “sập bẫy”.

Không trúng thầu thì… kiện

Sự việc gây lùm xùm gần đây tại huyện Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định, khi đại diện một công ty xây dựng trên địa bàn huyện này trượt thầu một công trình và đã đi khiếu nại, khiếu kiện khắp nơi.

Đó là trường hợp của Liên danh Công ty TNHH Nguyên Tín (huyện Hoài Nhơn, Bình Định) và Công ty TNHH Tuân Hùng (huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An).

Khi tham gia đấu thầu công trình Gói thầu số 01-XL: Khối lượng xây dựng dự án Di tích lịch sử Địa điểm lưu niệm cuộc biểu tình năm 1931 tại Cây số 7 Tài Lương thuộc dự án Di tích lịch sử Địa điểm lưu niệm cuộc biểu tình năm 1931 tại Cây số 7 Tài Lương do UBND huyện Hoài Nhơn làm chủ đầu tư, liên danh giữa Nguyên Tín và Tuân Hùng đã bỏ thầu thấp nhất.

Tuy nhiên, đơn vị được chấm trúng thầu là Công ty TNHH xây dựng Thành Hương (huyện Hoài Nhơn) với giá trúng thầu gần 19,1 tỉ đồng, cao hơn giá bỏ thầu của Liên danh Nguyên Tín – Tuân Hùng hơn 1,6 tỉ đồng.

Ngay sau khi không trúng thầu công trình, đại diện Công ty TNHH Nguyên Tín đã đệ đơn kiến nghị, khiếu nại khắp nơi, ra cả các bộ, ngành trung ương.

Phó chủ tịch UBND huyện Hoài Nhơn Nguyễn Chí Công cho biết, ngày 3/01/2018, thông báo kết quả lựa chọn nhà thầu cho công trình này, ban quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Hoài Nhơn nêu rõ lý do không trúng thầu của Liên danh Nguyên Tín – Tuân Hùng là: “Thỏa thuận liên danh kèm theo trong hồ sơ dự thầu của nhà thầu Liên danh Công ty TNHH Nguyên Tín và Công ty TNHH Tuân Hùng phân công trách nhiệm thực hiện hạng mục công trình, khối lượng công việc không cụ thể, không rõ ràng theo yêu cầu…”. Do đó, hồ sơ dự thầu của Liên danh Công ty TNHH Nguyên Tín và Công ty TNHH Tuân Hùng bị kết luận “không đạt”.

Tuy nhiên, trong các kiến nghị sau đó, phía Nguyên Tín cho rằng việc bên mời thầu đột ngột thông báo kết quả lựa chọn nhà thầu và đưa ra lý do để loại nhà thầu liên danh của mình là thiếu cơ sở, không thuyết phục; không đảm bảo về tính cạnh tranh, công bằng và hiệu quả kinh tế trong quá trình tổ chức lựa chọn nhà thầu theo quy định của pháp luật”.

Làm giả năng lực trong hồ sơ dự thầu

Việc kiến nghị, khiếu nại kéo dài nhiều cấp của Liên danh Công ty TNHH Nguyên Tín và Công ty TNHH Tuân Hùng buộc Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Bình Định phải lập Hội đồng tư vấn đấu thầu và UBND tỉnh Bình Định phải thành lập đoàn công tác xác minh năng lực của Công ty TNHH Tuân Hùng để giải quyết.

Phải rất khó khăn thì đoàn công tác của tỉnh Bình Định mới thu thập được những thông tin cần thiết về năng lực của Công ty TNHH Tuân Hùng khi tham gia liên danh cùng Công ty TNHH Nguyên Tín. Theo đó, trong hồ sơ năng lực của Công ty TNHH Tuân Hùng đã làm giả nhiều nội dung.

Cụ thể, Công ty TNHH Tuân Hùng ghi trong hồ sơ năng lực là hợp đồng xây dựng Khu kinh doanh nông sản và ngành hàng tổng hợp tây Chợ Vinh với Công ty cổ phần xây dựng thương mại Sông Tiền (thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An).

Tuy nhiên, qua xác minh, đây là hợp đồng “ma”. Kết luận xác minh của đoàn công tác nêu rõ: “Việc ký kết hợp đồng số 15/2014/HĐXD ngày 15/8/2014: Xây dựng khu kinh doanh nông sản và ngành hàng tổng hợp tây Chợ Vinh theo hình thức Xây dựng – Kinh doanh – Chuyển giao (B.O.T) với Công ty TNHH Tuân Hùng chỉ là hợp đồng mang tính nguyên tắc, trên thực tế không triển khai công việc cụ thể: “a)Thực tế không có việc Công ty TNHH Tuân Hùng triển khai thi công, tổ chức nghiệm thu khối lượng hoàn thành và thanh toán giá trị khối lượng hoàn thành theo phụ lục hợp đồng số 15/2014/HĐXD ngày 15/8/2014; b) Không có biên bản thanh lý hợp đồng số 15/2014/HĐXD ngày 15/8/2014; c) Không có hóa đơn giá trị gia tăng khi thanh lý hợp đồng giữa hai doanh nghiệp”.

Trong hồ sơ năng lực của Công ty TNHH Tuân Hùng ghi rõ doanh số hằng năm lên tới hơn 80 tỉ đồng. Trong khi thực tế qua xác minh doanh thu cao nhất chỉ 10 tỉ đồng/năm, nhiều năm gần đây chỉ 2 tỉ đồng/năm.

Theo ông Nguyễn Chí Công, một số doanh nghiệp địa phương liên danh với những đơn vị ở tỉnh xa rồi tham gia đấu thầu các công trình ở địa phương như trên là không hiếm trong thời gian gần đây.

Điều này nhằm mục đích gây nhiều khó khăn cho đơn vị mời thầu, chủ đầu tư trong việc xác minh năng lực đơn vị dự thầu. Ngay cả việc giải quyết khiếu kiện sau đấu thầu cũng là vấn đề nan giải.