Chủ động di dời dân, đảm bảo đầy đủ nhu yếu phẩm để ứng phó với áp thấp nhiệt đới, bão

*Bão hình thành ngay trên Biển Đông và di chuyển rất nhanh

Phát biểu tại cuộc họp, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp biểu dương Cục Khí tượng Thủy văn và Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia đã có sự chỉ đạo, dự báo, cảnh báo sớm với diễn biến của áp thấp nhiệt đới và những tác động của áp thấp nhiệt đới, bão. Theo dự báo, khoảng đêm 22/8, áp thấp nhiệt đới sẽ di chuyển vào Biển Đông, nhiều khả năng sẽ mạnh lên thành bão có tên quốc tế là Kajiki. Đây sẽ là cơn bão thứ 11 trên khu vực Tây Bắc Thái Bình Dương và cơn bão thứ 5 trên Biển Đông.

Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp cho biết, sáng nay ông đã trao đổi với Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng thuỷ văn Quốc gia và thấy rằng, dù hiện tại vùng áp thấp nhiệt đới này vẫn đang nằm ở ngoài khơi Philippines, tuy nhiên dự báo sẽ đi vào Biển Đông trong những giờ tới, sau đó sẽ hình thành bão và di chuyển rất nhanh.

“Đây là cơn bão hình thành ngay trên Biển Đông và di chuyển rất nhanh, vùng ảnh hưởng rộng, tác động lớn lại diễn ra vào thời điểm đất nước đang chuẩn bị các hoạt động hướng tới kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9. Do vậy, nếu chúng ta không chuẩn bị trước, không tính toán kỹ thì sẽ rất nguy hiểm...” - Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Hoàng Hiệp bày tỏ lo lắng khi áp thấp nhiệt đới, bão có thể gây mưa rất lớn cho khu vực từ Thanh Hoá đến Thành phố Huế (tổng lượng mưa từ sáng 24-27/8 có thể đạt từ 600-700 mm), trong khi đó khu vực này trước đó đã liên tục chịu ảnh hưởng bởi mưa lớn, đất đã bão hoà. Ngoài ra cần phải lưu ý việc mưa bất thường có thể xảy ra trong thời điểm này và đảm bảo an toàn công trình và khả năng cắt lũ của các hồ chứa tại các khu vực. Song song với đó, trong công tác chuẩn bị kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9, nhiều nơi đang trang trí, dựng sân khấu, pano, khẩu hiệu… Chỉ một trận gió mạnh cũng có thể gây hư hại, vừa tốn kém vừa nguy hiểm. Vì vậy, các bộ, ngành, địa phương  cần có chỉ đạo sớm, khuyến cáo các địa phương, đặc biệt từ Thanh Hóa đến Huế và cả Hà Nội, phải tính toán, điều chỉnh phù hợp để bảo đảm an toàn.

"Tôi rất quan ngại về vấn đề này. Từ đầu năm đến nay, cứ có mưa lớn là lũ quét, sạt lở và chết người. Mặt khác với cấp gió được dự báo thì càng vào đất liền càng tăng cấp, đến thời điểm này không có dấu hiệu của việc giảm cấp. Đây là vấn đề rất nguy hiểm đối với các khu vực chịu ảnh hưởng của áp thấp nhiệt đới, bão", ông Hiệp nêu rõ.

Để ứng phó với diễn biến rất nhanh của áp thấp nhiệt đới có khả năng mạnh lên thành bão và ảnh hưởng tới đất liền Việt Nam, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp đề nghị Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) ngay trong ngày 22/8 gửi văn bản đến Bộ Công thương đề nghị việc rà soát lại toàn bộ hệ thống hồ chứa thủy điện.

Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai sớm soạn thảo văn bản hướng dẫn chi tiết gửi các địa phương, trên cơ sở công điện chung của Bộ, nhấn mạnh những khuyến cáo cụ thể về an toàn dân cư, sản xuất và du lịch. Đây là thời điểm đặc biệt quan trọng, vì bão diễn ra ngay trước dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9.

Các địa phương bị ảnh hưởng, đặc biệt là khu vực phía Tây các tỉnh, thành phố Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Trị, Huế chủ động di dời người dân ra khỏi các khu vực nguy hiểm, xung yếu, đồng thời chuẩn bị đầy đủ lương thực, thực phẩm, các nhu yếu phẩm cần thiết khác...phòng trường hợp thiên tai gây chia cắt, cô lập...

Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp yêu cầu Cục Khí tượng Thủy văn chỉ đạo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia và các Đài Khí tượng thủy văn địa phương tăng cường việc dự báo sát thực tế, tương đối chính xác các vấn đề liên quan đến cấp gió, mưa, dông, lốc, sét trước 30 phút, chuyển tải thông tin đến các địa phương ảnh hưởng để chủ động ứng phó, tránh những sự cố đáng tiếc như đã xảy ra tại Quảng Ninh vừa qua.

Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia cần cố gắng dự báo chính xác hơn phạm vi và lưu vực mưa lớn để phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành  hồ chứa vì hiện khu vực miền Trung có rất nhiều hồ nhỏ, hồ bậc thang. Nếu điều hành không chuẩn xác, nguy cơ mất an toàn rất cao. Bài học từ hồ Bản Vẽ vừa qua cho thấy lưu lượng lũ có thể vượt xa tính toán thiết kế. Do vậy, các địa phương cần hết sức cảnh giác với kịch bản “lũ béo” – mưa lớn kéo dài, lượng nước dồn về hồ trong thời gian dài, khó xử lý, rất nguy hiểm.

"Ngay trong chiều 22/8, Bộ sẽ ban hành văn bản khuyến cáo cụ thể, không chung chung, gửi tới các tỉnh, thành phố. Văn bản này vừa có tính chất công điện, vừa là cảnh báo chi tiết về những vấn đề cần lưu ý. Đồng thời, tôi sẽ báo cáo Thủ tướng và đề xuất Chính phủ tổ chức họp với một số địa phương vào chiều mai (23/8) để chỉ đạo trực tiếp. Nếu để sang Chủ nhật thì sẽ muộn", Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp khẳng định.

*Dự báo khả năng áp thấp nhiệt đới mạnh lên thành bão vào ngày 23/8

Thông tin về diễn biến tại cuộc họp. Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia Mai Văn Khiêm cho biết, vùng áp thấp đã mạnh lên thành áp thấp nhiệt đới. Hồi 10 giờ ngày 22/8, vị trí tâm áp thấp nhiệt đới ở vào khoảng 16,7 độ Vĩ Bắc; 121,3 độ Kinh Đông, trên đất liền đảo Luzon (Philippines). Sức gió mạnh nhất ở vùng gần tâm áp thấp nhiệt đới mạnh cấp 6-7 (39-61km/h), giật cấp 9; di chuyển theo hướng Tây Bắc với tốc độ 10-15km/h.

Theo Giám đốc Mai Văn Khiêm, đến 10 giờ ngày 23/8, áp thấp nhiệt đới trên vùng biển phía Đông khu vực Bắc Biển Đông cách đặc khu Hoàng Sa 560km về phía Đông Đông Bắc 8-9, giật 11; di chuyển theo hướng Tây Tây Bắc với tốc độ 15-20km/h và mạnh lên thành bão. Khu vực chịu ảnh hưởng là Phía Đông của khu vực Bắc Biển Đông. Cấp độ rủi ro thiên tai cấp 3.

Dự báo ngày 24-8, khi bão di chuyển tới khu vực quần đảo Hoàng Sa, cường độ có thể đạt cấp 10-11, giật cấp 13-14 và còn có thể mạnh thêm khi di chuyển vào vùng biển Vịnh Bắc Bộ. Dự báo ngày 25/8 bão sẽ di chuyển vào đất liền nước ta.

“Cách đây đúng một tháng, cơn bão số 3 ảnh hưởng đến nước ta. Cơn này cũng như thế, có khả năng ảnh hưởng đúng khu vực Thanh Hóa - Nghệ An rồi đi sâu trong khu vực này. Dự báo cơn này có thể sẽ tác động sâu hơn về phía Nam so với cơn bão số 3”, ông Khiêm nhận định.

Theo ông Khiêm, cường độ cơn bão này có thể còn tăng cấp, di chuyển nhanh. Dự kiến ngày 24/8 có thể ảnh hưởng đến đất liền nước ta. Do vậy, khi  áp thấp nhiệt đới này vào Biển Đông, Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia sẽ phát luôn tin bão/áp thấp nhiệt đới khẩn cấp.

Với dự báo hiện tại, hoàn lưu tác động của bão rất rộng, ảnh hưởng đến ven biển bắc bộ và bắc trung bộ, khu vực ven biển từ Nghệ An-Quảng Trị sẽ là vùng chịu tác động chính của hoàn lưu bão, có khả năng có gió mạnh ven biển cấp 10-11, giật cấp 13-14.

Từ đêm 24/8 đến hết ngày 27/8 ở khu vực từ Thanh Hóa-Thành phố Huế xuất hiện một đợt mưa to đến rất to, lượng mưa phổ biến từ 150-300mm, có nơi trên 600mm.

Trên các sông từ Thanh Hóa đến Quảng Trị xuất hiện 1 đợt lũ. Nguy cơ xảy ra lũ quét, sạt lở đất và ngập lụt tại vùng trũng thấp, ven sông, khu đô thị các tỉnh thuộc khu vực trên.

*Đảm bảo an toàn thiên tai trên đất liền và trên biển

Báo cáo tại cuộc họp, Phó Cục trưởng Cục quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai Nguyễn Trường Sơn cho biết, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành các văn bản như Công văn số 5873/BNNMT-ĐĐ ngày 21/8/2025 gửi Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố ven biển từ Quảng Ninh đến An Giang về việc chủ động ứng phó với vùng áp thấp có khả năng mạnh lên thành áp thấp nhiệt đới và bão.

Công văn số 5848/BNNMT-ĐĐ ngày 21/8/2025 gửi Ủy ban nhân dân các tỉnh khu vực vùng núi Bắc Bộ về việc chủ động ứng phó với mưa lớn, lũ, ngập lụt, lũ quét, sạt lở đất.

Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai ban hành văn bản số 983/ĐĐ-QLĐĐ ngày 21/8/2025 gửi Sở Nông nghiệp và Môi trường các tỉnh Thái Nguyên, Bắc Ninh và thành phố Hà Nội về việc triển khai công tác đảm bảo an toàn đê điều ứng phó với lũ trên các sông Cầu, Thương, Lục Nam.

Đổng thời yêu cầu các địa phương tổ chức trực ban nghiêm túc 24/24h, theo dõi chặt chẽ diễn biến vùng áp thấp, tình hình mưa lớn diện rộng, tình hình hồ chứa, đê điều để kịp thời tham mưu công tác chỉ đạo, ứng phó; đang phối hợp với Zalo để gửi tin nhắn cảnh báo về công tác đảm bảo an toàn tàu thuyền các tỉnh từ Quảng Ninh - An Giang.

Phó Cục trưởng Nguyễn Trường Sơn cho rằng, đây là cơn bão di chuyển nhanh, cường độ mạnh lên khi đi vào biển Đông và hướng vào đất liền. Để chủ động ứng phó với bão và mưa lũ, các tỉnh, thành phố cần tập trung theo dõi chặt chẽ diễn biến của áp thấp nhiệt đới, bão; quản lý chặt chẽ các phương tiện ra khơi; tổ chức kiểm đếm, thông báo cho chủ các phương tiện, thuyền trưởng các tàu, thuyền đang hoạt động trên biển biết vị trí, hướng di chuyển và diễn biến của áp thấp nhiệt đới, bão để chủ động phòng tránh, thoát ra, không di chuyển vào khu vực nguy hiểm hoặc về nơi tránh trú an toàn.

Khu vực đồng bằng Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ cần rà soát, sẵn sàng phương án sơ tán người dân ra khỏi nhà ở không đảm bảo an toàn, khu vực nguy cơ bị ngập sâu, cửa sông, ven biển; chỉ đạo công tác đảm bảo an toàn các tuyến đê biển, đê cửa sông nhất là các vị trí xung yếu hoặc đang thi công; chủ động tiêu nước đệm, chống úng bảo vệ sản xuất nông nghiệp, khu đô thị và khu công nghiệp có nguy cơ ngập lụt; tổ chức cắt tỉa cành cây; chằng chống, gia cố biển hiệu, nhà ở, các công trình công cộng, khu công nghiệp, nhà máy, kho tàng, các dự án đang thi công.

Các tỉnh, thành phố kiểm tra, rà soát, có biện pháp đảm bảo an toàn hệ thống viễn thông, hệ thống lưới điện để duy trì hoạt động, không gián đoạn trước, trong và sau bão; chủ động tổ chức thu hoạch sản phẩm nông nghiệp, diện tích nuôi trồng thủy sản theo phương châm “xanh nhà hơn già đồng”.

Đối với vùng núi, các địa phương triển khai lực lượng xung kích kiểm tra, rà soát các khu dân cư ven sông, suối, khu vực thấp trũng, có nguy cơ xảy ra ngập lụt, lũ quét, sạt lở đất để chủ động khơi thông dòng chảy những nơi bị tắc, nghẽn; chủ động tổ chức di dời, sơ tán người dân khu vực có nguy cơ đến nơi an toàn, nhất là khu vực vừa xảy ra mưa lớn;

Các địa phương sẵn sàng phương án tổ chức lực lượng canh gác, kiểm soát, hỗ trợ, hướng dẫn bảo đảm giao thông an toàn cho người và phương tiện, nhất là tại các ngầm, tràn, khu vực ngập sâu, nước chảy xiết, khu vực đã xảy ra sạt lở hoặc có nguy cơ xảy ra sạt lở; kiên quyết không cho người và phương tiện đi qua nếu không bảo đảm an toàn; bố trí lực lượng, vật tư, phương tiện để khắc phục sự cố, đảm bảo giao thông thông suốt trên các trục giao thông chính khi xảy ra sạt lở;

Đồng thời chỉ đạo kiểm tra, rà soát, sẵn sàng phương án đảm bảo an toàn các hầm, lò khai thác khoáng sản, các hồ chứa và hạ du, đặc biệt là các hồ chứa thủy điện nhỏ, thủy lợi nhỏ, hồ xung yếu; bố trí lực lượng thường trực để vận hành điều tiết và sẵn sàng xử lý các tình huống có thể xảy ra.