Chuẩn bị các điều kiện bảo đảm khởi công đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam vào năm 2026

Theo đó, Bộ trưởng yêu cầu Vụ Kế hoạch - Tài chính khẩn trương hoàn thành báo cáo của Bộ Xây dựng về cơ chế đặc thù, phương thức đầu tư và tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư… cho Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc -Nam.

Cục Kinh tế - Quản lý đầu tư xây dựng chủ trì, phối hợp cùng Chủ đầu tư xây dựng tiến độ chi tiết các công việc đảm bảo khởi công Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, vào cuối năm 2026, đặc biệt là vận dụng các cơ chế đặc thù để sớm lựa chọn Tư vấn lập Báo cáo nghiên cứu khả thi dự án.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng cũng yêu cầu các đơn vị liên quan của Bộ tham mưu thành lập các Ban Chỉ đạo của Bộ triển khai các dự án đường sắt quốc gia.

Trước đó, tại cuộc họp của Thường trực Chính phủ nghe ý kiến về tình hình triển khai các dự án đường sắt trọng điểm và chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ các dự án, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam là dự án Đảng, Nhà nước, nhất là Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Tổng Bí thư Tô Lâm rất quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, nhân dân kỳ vọng, mong đợi.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Khoa học và Công nghệ; Bộ Xây dựng rà soát lại các quy chuẩn, tiêu chuẩn trên cơ sở kinh nghiệm thế giới và Việt Nam để lựa chọn công nghệ xây dựng đảm bảo các yếu tố kỹ thuật, kinh tế, chính trị, ngoại giao, an ninh quốc phòng, khả năng chuyển giao công nghệ, vận hành...

Trên cơ sở đó, đề ra các tiêu chuẩn, tiêu chí, quy định để lựa chọn phương thức đầu tư phù hợp nhất, tối ưu nhất cho đất nước, đảm bảo công khai, minh bạch, đảm bảo tính khả thi, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa các chủ thể tham gia và phòng chống tiêu cực, tham nhũng, lợi ích nhóm.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu trong tháng 1/2026, Bộ Xây dựng phối hợp các bộ, ngành liên quan hoàn thành đánh giá tác động các phương thức đầu tư; đề xuất các cơ chế, chính sách cho từng phương thức để trình Chính phủ; khẩn trương hoàn thành công tác lựa chọn tư vấn khảo sát; hướng dẫn các địa phương triển khai ngay các dự án giải phóng mặt bằng; tiếp tục hoàn thiện bộ tiêu chuẩn, quy chuẩn công nghệ.

Về phía Bộ Xây dựng thông tin, hiện 11/15 địa phương đã rà soát nhu cầu, xác định khu tái định cư thực hiện dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc-Nam. Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã tiến hành rà soát, kiểm đếm, lập phương án di dời công trình điện. Đến nay 12/15 địa phương có báo cáo nhu cầu đăng ký vốn ngân sách Trung ương.

Về công tác lập báo cáo nghiên cứu khả thi, hiện đang thương thảo hợp đồng để ký vào tháng 12/2025. Các gói thầu tư vấn khác đã phê duyệt nhiệm vụ, dự toán, đánh giá tác động môi trường, thực hiện thủ tục lựa chọn nhà thầu, đảm bảo phù hợp với tiến độ lập báo cáo nghiên cứu khả thi.

Bộ Khoa học và Công nghệ thẩm định công bố 37 tiêu chuẩn về đường sắt tốc độ cao, đây là những tiêu chuẩn chung của tất cả các nước trên thế giới. Quá trình lập báo cáo nghiên cứu khả thi xác định cụ thể, chi tiết về công nghệ, quy mô làm cơ sở để xem xét quyết định. Một số nhà đầu tư đề xuất tuyến đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam theo hình thức đầu tư kinh doanh, nhưng cần có các cơ chế đặc thù, đặc biệt và đánh giá kỹ về tác động.