Chuyên gia ILO: Tiếp tục các biện pháp hỗ trợ của Chính phủ
Đại dịch COVID-19 bùng phát đã tác động đến mọi mặt của kinh tế toàn cầu; trong đó thị trường lao động cũng phải gánh chịu những tác động nghiêm trọng.
Phân tích các Báo cáo nhanh toàn cầu của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) tác động của đại dịch COVID-19 đối với thị trường lao động, bà Valentina Barcucci, chuyên gia kinh tế lao động của ILO tại Việt Nam chỉ ra những tác động nổi bật mà đại dịch COVID-19 đã gây ra.
Điểm đầu tiên là thời giờ làm việc trên toàn thế giới đã sụt giảm nghiêm trọng do từ việc đóng cửa nơi làm việc. Bất kể là nơi làm việc bị bắt buộc đóng cửa hay khuyến nghị đóng cửa đều ảnh hưởng tới khoảng 94% người lao động trên toàn thế giới.
Việt Nam cũng phải đối mặt với tình trạng giảm giờ làm trong năm 2020, đặc biệt thời giờ làm việc trong quý II đã giảm khoảng 10% so với quý IV năm 2019. Thời giờ làm việc bắt đầu tăng lại trong quý III năm nay. Trong khi thời giờ làm việc trung bình trong quý II của tất cả các lĩnh vực đều bị sụt giảm so với cùng kỳ năm 2019.
Chúng tôi nhận thấy trong quý III, tình trạng giảm thời giờ làm việc chủ yếu diễn ra trong lĩnh vực sản xuất, dịch vụ thị trường và ở quy mô nhỏ hơn. Tuy nhiên, điểm đáng chú ý là tỷ lệ người lao động không làm việc giờ nào ở cả hai lĩnh vực đều tăng lên kể từ quý III năm 2019.
Điểm thứ hai mang tính toàn cầu của cuộc khủng hoảng mà ILO nhấn mạnh là tình trạng thất nghiệp tăng lên nhưng tình trạng người lao động không tham gia hoạt động kinh tế còn tăng cao hơn nhiều so với thất nghiệp. Có thể quan sát thấy xu hướng này trên thị trường lao động Việt Nam kể từ khi đại dịch bắt đầu bùng phát.
Theo số liệu thống kê về thất nghiệp do Tổng cục Thống kê mới công bố, tính đến cuối quý III, có thêm khoảng 148.000 người thất nghiệp so với một năm trước đó. Số người lao động không tham gia hoạt động kinh tế còn tăng cao hơn nhiều, gia tăng đặc biệt cao trong quý II khi cả nước phải áp dụng các biện pháp giãn cách xã hội.
Trong thời kỳ đó, tỷ lệ người lao động không tham gia hoạt động kinh tế tăng 4,7 điểm phần trăm so với quý II năm 2019. Mức tăng này tương ứng với 3,3 triệu phụ nữ và nam giới rời khỏi thị trường lao động so với quý II năm 2019; trong đó phụ nữ chiếm gần 2 triệu người.
Theo tôi, cả những người thất nghiệp và những người không tham gia hoạt động kinh tế đều không có việc làm, nghĩa là họ không làm việc hoặc đã không làm việc trong thời kỳ tham chiếu. Tuy nhiên, những người thất nghiệp là những người sẵn sàng ngay lập tức quay trở lại thị trường lao động nếu xin được việc và chủ động tìm việc làm. Trong khi đó, những người lao động không tham gia hoạt động kinh tế thì không tìm kiếm việc làm hay chưa thể thu xếp để bắt đầu một công việc mới.
Trong quý II, đại dịch đã khiến nền kinh tế Việt Nam suy giảm nghiêm trọng, các biện pháp giãn cách xã hội khiến nhiều người không thể làm việc. Điều này lý giải tại sao rất nhiều người ngừng công việc nhưng không tìm việc mới.
Tác động thứ ba của đại dịch tới thị trường lao động được chỉ rõ trong báo cáo nhanh toàn cầu của ILO là tổn thất về thu nhập. ILO ước tính thu nhập từ việc làm trên toàn cầu đã giảm 10,7% so với quý III năm ngoái. Thu nhập của người lao động Việt Nam cũng bị giảm so với năm ngoái, đặc biệt là trong quý II năm 2020.
Chẳng hạn, thu nhập trung bình của lĩnh vực dịch vụ của quý II đã giảm 6,5% so với cùng kỳ năm ngoái, còn thu nhập trung bình của lĩnh vực công nghiệp và xây dựng thì giảm 3,9%. Trong quý III, mức thu nhập trung bình của cả lĩnh vực dịch vụ, công nghiệp và xây dựng đã phần nào tăng lên nhưng vẫn thấp hơn cùng kỳ năm 2019.
Trong bối cảnh đó, Chính phủ các nước đã đề ra những biện pháp ứng phó với đại dịch để bảo vệ sức khỏe và tính mạng của người dân. Tuy nhiên, các biện pháp này có thể ảnh hưởng lớn tới hoạt động kinh tế.
Bên cạnh đó, hoạt động kinh tế cũng gián tiếp bị ảnh hưởng do các biện pháp tương tự được áp dụng tại các nước khác trên toàn thế giới. Đầu năm nay, khi các đối tác xuất nhập khẩu chính của Việt Nam phải đóng cửa nơi làm việc, lĩnh vực sản xuất của Việt Nam đã phải đối mặt với sự sụt giảm đơn hàng từ những bên mua khi chu kỳ sản xuất của họ phải phụ thuộc vào nguyên liệu đầu vào của Việt Nam. Đồng thời, do người tiêu dùng ở các thị trường lớn tại châu Á, Hoa Kỳ và châu Âu cũng phải tuân thủ các biện pháp phong tỏa, mức độ tiêu thụ hàng hóa nhập khẩu cũng bị cắt giảm.
Nhờ khả năng kiểm soát dịch bệnh nhanh chóng của Việt Nam, những tác động mang tính trực tiếp cũng hạn chế hơn so với nước khác. Ngược lại, những tác động gián tiếp lại kéo dài hơn do nhiều đối tác thương mại của Việt Nam vẫn đang phải đối mặt với tình hình lây nhiễm tiếp tục gia tăng.
Về hỗ trợ của Chính phủ, Báo cáo nhanh toàn cầu mới nhất của ILO chỉ ra rằng các biện pháp can thiệp của Chính phủ có thể làm giảm đáng kể những tác động tiêu cực của đại dịch COVID-19 đối với thị trường lao động. Báo cáo cho thấy khi Chính phủ ban hành những gói kích thích tài khóa có quy mô đủ lớn để khắc phục những gián đoạn thị trường lao động, mức tổn thất về thời giờ làm việc đã giảm đi.
Chính phủ Việt Nam đã có gói hỗ trợ kinh tế vào tháng 4 khi Việt Nam phải áp dụng các biện pháp giãn cách xã hội và các dịch vụ kinh doanh không thiết yếu phải đóng cửa. Nhưng nay tình hình đã khác. Việt Nam đã bước sang quý IV mà không ghi nhận lây nhiễm trong cộng đồng với triển vọng kinh tế tốt đẹp hơn quý trước.
Tuy nhiên, quan trọng vẫn cần nhấn mạnh rằng điều này không có nghĩa là người lao động và các doanh nghiệp không cần đến sự hỗ trợ trong quý IV. Thường thì quý IV là là thời điểm hoạt động kinh tế năng động nhất trong năm vì vậy cần phải tạo một cú hích cần thiết cho nền kinh tế trước Tết trong quý này.
Hơn bao giờ hết, cần thiết phải tiếp tục giải quyết những thách thức về kinh tế và thị trường lao động bằng cách hỗ trợ thu nhập, việc làm và hỗ trợ những doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả.
Hàng quý, Tổng cục Thống kê đều công bố phân tích những diễn biến mới nhất của thị trường lao động Việt Nam. Những thông tin này là cơ sở quan trọng cho các nhà hoạch định chính sách của Chính phủ để điều chỉnh các biện pháp hỗ trợ cho phù hợp với những thách thức mà người lao động đang phải đối mặt trên thị trường lao động.
Chẳng hạn như, cũng giống như nhiều nước khác trên thế giới, hai báo cáo mới đây mà Tổng cục Thống kê công bố đều phản ánh tỷ lệ mất việc của phụ nữ cao hơn nam giới và tình trạng ngừng trệ hoạt động tăng cao hơn so với tình trạng thất nghiệp. Điều này hàm ý rằng các nhà hoạch định chính sách cần phải điều chỉnh lại các ứng phó chính sách bao gồm cả việc tiếp tục hỗ trợ về thu nhập và nỗ lực hỗ trợ người lao động quay trở lại làm việc để tránh việc số đông bị gạt ra ngoài lề trong thời gian dài.
Đối thoại với đại diện của người sử dụng lao động và người lao động là vô cùng cần thiết. Trong thời kỳ khủng hoảng toàn cầu diễn biến phức tạp, triển vọng kinh tế toàn cầu và cấp quốc gia thay đổi liên tục theo thời gian. Đặc biệt trong cuộc khủng hoảng này, những tác động mà khủng hoảng gây nên diễn biến theo chiều hướng chưa từng có tiền lệ. Do nền kinh tế và thị trường lao động phải trải qua các giai đoạn khác nhau, nhu cầu của doanh nghiệp và người lao động cũng có thể thay đổi.
Quan trọng là Chính phủ cần tiếp tục đối thoại với đại diện của người sử dụng lao động và người lao động để đảm bảo những ý kiến của họ luôn được ghi nhận trong quá trình điều chỉnh chính sách liên tục và đảm bảo những hành động của chính phủ đáp ứng được nhu cầu thực tế của người lao động trong mọi tình huống và đáp ứng được nhu cầu của doanh nghiệp thuộc mọi quy mô khác nhau.
Đối thoại chính sách đóng vai trò quan trọng trong việc tạo sự tín nhiệm về chính sách và các biện pháp mà Chính phủ và các doanh nghiệp áp dụng. Công đoàn các cấp có thể hỗ trợ các tổ chức công đoàn cơ sở để đảm bảo họ tích cực tham gia cùng với người sử dụng lao động tìm giải pháp bảo vệ việc làm và giữ được doanh nghiệp trên thị trường.
Tôi cho rằng, sự hợp tác giữa người lao động và người sử dụng lao động ở cấp doanh nghiệp tạo một nền tảng vững chắc cho công cuộc phục hồi kinh tế hậu COVID-19 và sẽ hữu ích khi hoạt động kinh tế đã bắt đầu phục hồi ở phạm vi nhất định./.
Bài viết của Bà Valentina Barcucci, chuyên gia kinh tế lao động, Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) tại Việt Nam
Tin liên quan
-
Doanh nghiệp
Doanh nghiệp làm cách nào để tạo việc làm cho lao động?
09:03' - 02/11/2020
Các doanh nghiệp dệt may trong nước đã tìm ra những hướng đi mới, giúp duy trì hoạt động sản xuất và đảm bảo đủ việc làm cho người lao động.
-
Chuyển động DN
Xoay chuyển tình thế, giữ việc làm cho người lao động
08:33' - 02/11/2020
Theo báo cáo mới đây của Bộ Công Thương, dưới tác động của dịch COVID-19, dệt may là một trong những ngành hàng chịu thiệt hại trực tiếp lớn nhất cùng với ngành du lịch, hàng không, da giày.
-
Đời sống
"Khúc quanh" trên thị trường lao động Mỹ
13:52' - 01/11/2020
Báo cáo mới nhất từ Bộ Lao động Mỹ cho thấy tỷ lệ thất nghiệp giảm, nhưng tốc độ tuyển dụng cũng giảm theo, nhiều người Mỹ mất việc tạm thời thì nay lại thất nghiệp dài hạn.
-
Kinh tế Thế giới
Giữ việc cho người lao động: Bài toán nan giải thời COVID-19
13:49' - 01/11/2020
Theo Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), số thời gian làm việc trên thế giới trong quý II/2020 bị cắt giảm vì đại dịch COVID-19 tương đương với thời gian làm việc toàn thời gian của 195 triệu lao động.
-
Ý kiến và Bình luận
Thái Lan có nguy cơ đối mặt với tình trạng thiếu hụt lao động
10:02' - 01/11/2020
Thái Lan có thể sẽ phải đối mặt với tình trạng gia tăng thiếu hụt lao động trong thời gian tới, đặc biệt trong các ngành sử dụng nhiều nhân lực như kinh doanh nông sản và chế biến thực phẩm.
Tin cùng chuyên mục
-
Ý kiến và Bình luận
Tổng Giám đốc ILO đánh giá cao thành tựu trong xóa bỏ lao động trẻ em tại Việt Nam
10:27'
Việt Nam đang chung tay và tình nguyện thực hiện một nỗ lực đặc biệt nhằm xóa bỏ tình trạng lao động trẻ em.
-
Ý kiến và Bình luận
Doanh nghiệp Mỹ tại Việt Nam lạc quan về triển vọng phát triển
10:16'
Thuận lợi đầu tiên đối với doanh nghiệp Mỹ làm ăn ở Việt Nam là môi trường kinh doanh tại đây rất khởi sắc, lực lượng lao động dồi dào và rất có khả năng, cơ sở hạ tầng cũng đang ngày càng tốt hơn...
-
Ý kiến và Bình luận
Nhật Bản xem xét thời điểm mở cửa cho khách du lịch
09:19'
Trong lộ trình khôi phục các hoạt động kinh tế-xã hội, Chính phủ Nhật Bản đang xem xét mở cửa trở lại đối với khách du lịch quốc tế và nới lỏng hơn nữa các biện pháp hạn chế nhập cảnh.
-
Ý kiến và Bình luận
Nga cảnh báo khi Phần Lan, Thụy Điển gia nhập NATO
16:32' - 16/05/2022
Ngày 16/5, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov tuyên bố việc Phần Lan và Thụy Điển lựa chọn tham gia Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) là một sai lầm nghiêm trọng.
-
Ý kiến và Bình luận
EU cân nhắc viện trợ 500 trăm triệu euro cho Ukraine
10:16' - 16/05/2022
Các nước EU dự kiến phê duyệt thêm 500 triệu euro viện trợ quân sự cho Ukraine.
-
Ý kiến và Bình luận
Thượng Hải (Trung Quốc) cho phép trung tâm thương mại mở cửa trở lại
08:45' - 16/05/2022
Từ ngày 16/5, trung tâm tài chính Thượng Hải (Trung Quốc) sẽ cho phép các doanh nghiệp mở cửa trở lại theo từng giai đoạn sau nhiều tuần đóng cửa để ngăn chặn đại dịch COVID-19.
-
Ý kiến và Bình luận
Chuyên gia: CPI năm 2022 khó giữ được ở mức tăng dưới 4%
18:06' - 15/05/2022
Theo TS. Trần Toàn Thắng, Trưởng ban Dự báo kinh tế ngành và doanh nghiệp (Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế - xã hội quốc gia, Bộ Kế hoạch và Đầu tư), CPI năm 2022 khó giữ được ở mức dưới 4%.
-
Ý kiến và Bình luận
G7 chỉ trích quyết định ngừng xuất khẩu lúa mỳ của Ấn Độ
08:30' - 15/05/2022
Các Bộ trưởng Nông nghiệp Nhóm các nước phát triển hàng đầu thế giới (G7) đã chỉ trích quyết định của Ấn Độ về việc cấm xuất khẩu lúa mỳ sau khi nước này phải hứng chịu một đợt nắng nóng nghiêm trọng.
-
Ý kiến và Bình luận
FAO kêu gọi G7 thực hiện các biện pháp khắc phục tình trạng thiếu lương thực
19:17' - 14/05/2022
Tổ chức Nông lương Liên hợp quốc (FAO) ngày 13/5 đã kêu gọi các nền kinh tế công nghiệp hóa lớn nhất thế giới thực hiện các bước để dự đoán tình trạng thiếu lương thực trong tương lai.