Cơ chế đặc thù cho các thành phố lớn - bước đi kịp thời, chiến lược

Ngày 8/12, chia sẻ quan điểm bên lề kỳ họp về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về những cơ chế, chính sách đặc thù để triển khai các dự án lớn tại địa bàn Thủ đô và Thành phố Hồ Chí Minh, các đại biểu Quốc hội cho rằng, đây là bước đi cần thiết, kịp thời và mang tính chiến lược.

Đại biểu Thích Thanh Quyết (Quảng Ninh) thống nhất cao với việc Quốc hội xem xét, quyết định các nghị quyết về cơ chế, chính sách đặc thù cho Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội và Đà Nẵng. Đây là 3 địa phương giữ vai trò động lực phát triển, là hạt nhân tăng trưởng, trung tâm kết nối vùng và cửa ngõ giao thương của đất nước. Việc thiết lập cơ chế đặc thù không chỉ nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc hiện hữu mà còn mang ý nghĩa chiến lược để mô hình hóa cách tiếp cận phát triển đô thị mới, hiệu quả hơn, bền vững hơn, phù hợp với yêu cầu của giai đoạn phát triển tiếp theo.

Theo đại biểu, Thủ đô Hà Nội là trung tâm văn hóa, chính trị - xã hội của cả nước, là "đặc thù của đặc thù". Đồng tình với việc Nghị quyết sẽ trao quyền chủ động lớn hơn cho thành phố trong quy hoạch, đại biểu cho rằng, lựa chọn dự án ưu tiên, phương thức huy động vốn và mô hình hợp tác với các địa phương như Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Phòng và toàn bộ vùng sông Hồng – duyên hải Bắc Bộ sẽ giúp tạo động lực lan tỏa mạnh mẽ.

Về hạ tầng, đặc biệt là đường sắt đô thị, đây là trục xương sống để tái cấu trúc không gian đô thị. Nghị quyết cho phép Hà Nội chủ động quyết định mô hình đầu tư, thẩm định, lựa chọn nhà đầu tư và bố trí nguồn lực cho các tuyến đường sắt đô thị. Khi hệ thống này được hoàn thiện, thành phố mới có thể xây dựng các khu chung cư hiện đại, văn minh, từ đó giãn dân khỏi lõi đô thị, giảm tải giao thông và kết nối hiệu quả với các đô thị vệ tinh.

Hà Nội phải phát triển nhà chung cư hiện đại đặt ngoài khu trung tâm, gắn với hệ thống giao thông công cộng kết nối, đồng thời cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ, xây dựng các khu vực mới theo hướng xanh - văn minh - thông minh.

Để Hà Nội hoàn thành vai trò đầu tàu vùng Thủ đô và cả nước, theo đại biểu, Nghị quyết cần đặt trọng tâm vào mô hình đô thị giao thông công cộng, lấy đường sắt đô thị làm trục phát triển; thúc đẩy xu hướng nhà chung cư để hướng thay dần cho nhà mặt đất; phát triển các khu đô thị gắn với hạ tầng hiện đại; đồng thời tái thiết khu vực nội đô lịch sử theo hướng văn minh, bền vững. Đây là giải pháp chiến lược, toàn diện, tạo điều kiện để Hà Nội giảm tải nội đô, nâng cao chất lượng sống và thực sự trở thành hạt nhân phát triển của vùng Thủ đô.

Bên lề Kỳ họp, một số đại biểu đánh giá cao tinh thần chủ động, trách nhiệm và rất công phu của cơ quan soạn thảo trong việc xây dựng Dự thảo Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện các dự án lớn, quan trọng trên địa bàn Thủ đô. Dự thảo được chuẩn bị nghiêm túc, bám sát thực tiễn và thể hiện rõ quyết tâm đổi mới tư duy thể chế vì sự phát triển chung.

Nhiều ý kiến nhất trí và ủng hộ cao việc ban hành Nghị quyết này, bởi đây là yêu cầu khách quan, đúng thời điểm, nhằm tháo gỡ những khó khăn đã tồn tại nhiều năm trong quá trình triển khai các dự án lớn của Thủ đô.

Để Nghị quyết được triển khai hiệu quả, các đại biểu đề xuất, cần tăng cường phối hợp chặt chẽ giữa Trung ương và thành phố, nhất là với các dự án có tác động liên vùng, liên ngành. Trong quá trình thực hiện, cần quan tâm đến quyền lợi chính đáng của người dân, của tổ chức; công khai thông tin, truyền thông sớm và đầy đủ tới người dân, tạo sự đồng thuận và chia sẻ ngay từ đầu; đồng thời, theo dõi, đánh giá thường xuyên quá trình thí điểm, kịp thời điều chỉnh những bất cập phát sinh, đúng với tinh thần thí điểm có kiểm soát.

Theo đại biểu Dương Khắc Mai (Lâm Đồng), Thành phố Hồ Chí Minh (mới) bao gồm Bà Rịa -Vũng Tàu cũ và Bình Dương cũ, đã trở thành một siêu thành phố, có quy mô dân số, kinh tế và đóng góp cho ngân sách nhà nước rất khác so với trước sáp nhập. Do đó, việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết là một yêu cầu bức thiết, tất yếu khách quan để phù hợp với thực tiễn.

Đại biểu nêu rõ, dự thảo nghị quyết đưa ra nhiều điều mở cho Thành phố Hồ Chí Minh chủ động, tự quyết định việc thực hiện nhiều công việc, song ở cuối nhiều nội dung lại quy về thực hiện theo quy định của pháp luật chuyên ngành như pháp luật về đầu tư hoặc theo quy định của pháp luật, như vậy sẽ lại “trói buộc”, mất hết tính đặc thù.

Đại biểu Dương Khắc Mai cho rằng, khi thực sự được tháo gỡ, "cởi trói", Thành phố Hồ Chí Minh có quyền được làm và phải làm cho được như đã hứa khi đề nghị ban hành chính sách, nếu không thực hiện được là do địa phương, khi đó chúng ta mới có cơ sở đánh giá địa phương. Tất nhiên, theo đại biểu, "mở" nhưng vẫn có giám sát để mọi vấn đề được kiểm soát, điều chỉnh kịp thời.

“Thành phố sẽ trở thành nơi thử nghiệm, từ đó giúp chúng ta hoàn thiện thể chế, nhân rộng ra một cách phù hợp với điều kiện của từng địa phương trong cả nước, để cùng nhau phát triển”, đại biểu nêu ý kiến.