Cuộc chiến thay thế đồng USD
Đó là các cuộc đàm phán bế tắc về việc có nên nâng mức trần nợ công hay không. Nếu không được nâng lên, Chính phủ Mỹ có thể rơi vảo cảnh vỡ nợ, đe dọa vị thế là tài sản an toàn nhất thế giới của trái phiếu chính phủ.
Đó là cuộc chiến chống lạm phát chưa có hồi kết của Mỹ. Trong vài năm qua, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã để lạm phát tăng mạnh hơn bất kỳ thời điểm nào kể từ những năm 1980 và vẫn chưa kiểm soát hoàn toàn được tình hình.
Dù vậy thực sự chưa có đồng tiền nào tiến được đến vị trí đồng tiền dự trữ của thế giới. Ngược lại, ngay cả khi những lý do để tránh xa đồng USD ngày càng tăng, thì sự vượt trội của đồng tiền này so với các đồng tiền đối thủ gần nhất lại càng mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Những nỗ lực nhằm thách thức đồng USD lại càng củng cố vị thế thống trị của đồng tiền này.
Chỗ đứng vững chắc của “đồng bạc xanh”
Điều này được thể hiện rõ nhất trong tỷ lệ giao dịch ngoại hối liên quan đến đồng USD. Kể từ đầu thế kỷ XXI, tỷ lệ này đã ổn định ở mức từ 85-90%, một phần do việc sử dụng đồng USD trong thanh toán, thương mại và các dòng vốn trên toàn cầu. Nhưng nó cũng liên quan đến vai trò trung gian của đồng tiền này đối với các nhà giao dịch ngoại hối. Các nhà giao dịch có thể trực tiếp đổi bảng Anh để lấy đồng yen, nhưng họ sẽ gặp khó khăn khi muốn đổi đồng ringgit của Malaysia để lấy đồng zloty của Ba Lan. Khi đó, các nhà giao dịch sẽ phải bán ringgit để lấy đồng USD, sau đó dùng USD để mua đồng zloty.
Trong khi đó, vị thế của các đồng tiền khác lại đang lung lay. Năm 2001, đồng euro là một đối thủ đang lên, khi được sử dụng trong một khối các quốc gia có tổng sản phẩm quốc nội tương đương với Mỹ và có mặt trong 38% các giao dịch ngoại hối. Nhưng trong 20 năm tới, khi các đồng tiền khác như NDT của Trung Quốc được sử dụng rộng rãi hơn, chúng sẽ dần chiếm lấy thị phần giao dịch của đồng euro, nhiều hơn so với thị phần mà các đồng tiền này giành được từ đồng USD.
Năm 2022, thị phần của đồng euro đã giảm xuống còn 31%. Đồng yen cũng có diễn biến tương tự. Và vì vậy, khoảng cách dẫn đầu của đồng USD so với các đối thủ gần nhất ngày càng được nới rộng. Trong những năm gần đây, đồng USD cũng được sử dụng nhiều hơn trong các giao dịch thanh toán xuyên biên giới. “Đồng bạc xanh” chiếm 47% các giao dịch được thực hiện thông qua hệ thống thanh toán của Hiệp hội Viễn thông tài chính liên ngân hàng toàn cầu (SWIFT), tăng từ mức 38% ba năm trước.
Xu hướng tương tự cũng thể hiện rõ trong cơ cấu phân bổ tiền tệ trong dự trữ ngoại hối của các ngân hàng trung ương. Dự trữ ngoại hối này đóng vai trò là tấm đệm giảm xóc trong những thời kỳ bất ổn hoặc khủng hoảng. Điều đó có nghĩa là chúng phải có tính thanh khoản rất cao và nên bao gồm các đồng tiền được giao dịch nhiều nhất với đồng nội tệ.
Và trong trường hợp này, một lần nữa đồng USD lại thắng thế. Dù tỷ trọng của đồng euro đã tăng lên trong 10 năm sau khi đồng tiền này ra đời, và đạt 28% vào năm 2009 so với mức 62% của đồng USD, nhưng con số này đã giảm mạnh sau cuộc khủng hoảng nợ của Khu vực sử dụng đồng euro (Eurozone), xuống còn 20% vào năm 2023 so với 58% của đồng USD. Đồng NDT, AUD của Australia và CAD của Canada mỗi loại chiếm hơn 2% trong dự trữ ngoại hối của các ngân hàng trung ương. Nhưng tương tự diễn biến trên thị trường ngoại hối, sự gia tăng của các đồng tiền này lại chỉ khiến các đối thủ lớn nhất của đồng USD giảm thị phần.
Sức hút của đồng USD còn bền vững theo những cách khác. Nhu cầu cao chưa từng có đối với đồng USD đang làm giảm lợi suất đối với trái phiếu bằng đồng tiền này, khiến nó trở thành lựa chọn ưu tiên cho các công ty và chính phủ khi đi vay bằng ngoại tệ. Đồng USD chiếm khoảng một nửa trong số các khoản vay ngân hàng và chứng khoán nợ xuyên biên giới.
Quan điểm Fed có nhiều sức mạnh hơn các ngân hàng trung ương khác đảm bảo rằng đồng USD sẽ mạnh lên trong một cuộc khủng hoảng ngay cả khi vấn đề nghiêm trọng nhất bắt nguồn từ chính nước Mỹ, như những gì đã diễn ra vào năm 2008. Điều đó có nghĩa là các tài sản bằng đồng USD, đặc biệt là trái phiếu chính phủ Mỹ, được coi là an toàn hơn các tài sản khác và do đó sẽ hữu ích hơn khi dùng làm tài sản thế chấp.
Tiền kỹ thuật số không phải là đối thủ
Những nỗ lực thúc đẩy các lựa chọn thay thế khác cũng thất bại. Các đồng tiền điện tử như bitcoin thường biến động mạnh về giá trị, khiến chúng không phải là một công cụ lưu giữ giá trị đáng tin cậy.
Các ngân hàng trung ương đang dần bắt đầu phát hành tiền kỹ thuật số của mình. Nhưng dự án thí điểm lớn nhất là đồng NDT kỹ thuật số của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC tức ngân hàng trung ương), mới chỉ đạt tổng khối lượng giao dịch là 1.800 tỷ NDT (tương đương 250 tỷ USD) tính đến tháng 6/2023. Ngay cả khi các đồng tiền kỹ thuật số này cất cánh, ít nhất một đồng tiền trong số đó cần phải chứng minh được tính hữu dụng độc nhất vô nhị của nó - và phải làm được điều đó trước nước Mỹ - mới có thể tạo được lợi thế đáng kể so với đồng USD.
Những mối đe dọa tiềm tàng khác đối với đồng USD vẫn đang rình rập. Sự phát triển của các hệ thống thanh toán thay thế và các giao dịch không cần đến đồng USD có thể tăng tốc. Nếu hệ thống thanh toán xuyên biên giới của Trung Quốc (CIPS) phát triển vượt bậc, vận may của đồng NDT có thể tăng vọt. Còn ở hiện tại, ngay cả trong nội địa Trung Quốc, năm ngoái là năm đầu tiên các khoản thanh toán xuyên biên giới bằng đồng NDT vượt qua các khoản thanh toán bằng đồng USD.
Khi nhìn lại những gì đã diễn ra với đồng tiền dự trữ trước đây của thế giới là đồng bảng Anh, đồng tiền đã suy giảm suốt hàng chục năm trước khi bị đồng USD thay thế, nếu đồng USD có để mất vị thế của mình thì những thay đổi như vậy có thể sẽ diễn ra rất chậm.
Tin liên quan
-
Phân tích - Dự báo
Các đồng tiền châu Á có thể chịu được áp lực tăng giá của đồng USD?
06:42' - 18/05/2024
Theo tờ The Edge Malaysia Weekly đồng USD tăng giá đang làm dấy lên nhiều lo ngại về xu hướng tiền tệ ở châu Á.
-
Ngân hàng
Fed vẫn thận trọng về chính sách tiền tệ
12:12' - 17/05/2024
Bất chấp số liệu kinh tế tích cực trong tuần này, các nhà hoạch định chính sách Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) vẫn chưa công khai thay đổi quan điểm về thời điểm cắt giảm lãi suất.
-
Giá vàng
Đồng USD mạnh lên tác động đến giá vàng thế giới ngày 16/5
07:37' - 17/05/2024
Thị trường vàng đang chứng kiến một số áp lực chốt lời từ các nhà giao dịch hợp đồng tương lai ngắn hạn sau những đợt tăng gần đây, trong khi Chỉ số đồng USD mạnh hơn cũng đang gia tăng áp lực đó.
-
Ngân hàng
Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam góp phần đưa chính sách tiền tệ đi vào cuộc sống
20:20' - 10/05/2024
Hiệp hội Ngân hàng cần tiếp tục thực hiện tốt và có hiệu quả trong việc tham gia xây dựng cơ chế, chính sách, góp phần hoàn thiện khuôn khổ pháp lý tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động ngân hàng.
-
Tài chính & Ngân hàng
Các ngân hàng ASEAN đối mặt với rủi ro do Fed chần chừ nới lỏng tiền tệ
16:10' - 10/05/2024
Các ngân hàng ở khu vực Đông Nam Á đang đối mặt với viễn cảnh ảm đạm, khi các ngân hàng trung ương khu vực chần chừ nới lỏng chính sách tiền tệ nhằm kiềm chế lạm phát dai dẳng.
-
Kinh tế Việt Nam
Thủ tướng chỉ thị về triển khai nhiệm vụ điều hành chính sách tiền tệ năm 2024
07:51' - 03/05/2024
Năm 2024 là năm tăng tốc, bứt phá, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng với việc thực hiện thắng lợi Kế hoạch 5 năm 2021-2025
Tin cùng chuyên mục
-
Tài chính & Ngân hàng
Ngân hàng trung ương Anh giữ nguyên lãi suất chủ chốt ở mức 5,25%
20:28' - 20/06/2024
Theo phóng viên TTXVN tại London, ngày 20/6, Ngân hàng trung ương Anh (BoE) đã quyết định giữ nguyên lãi suất chủ chốt ở mức 5,25% sau 7 phiên họp liên tiếp gần đây.
-
Tài chính & Ngân hàng
Ký kết hợp tác giữa cơ quan thuế Việt Nam và Liên bang Nga
19:20' - 20/06/2024
Ngày 20/6, tại Hà Nội, Tổng cục Thuế Việt Nam và Tổng cục Thuế Liên bang Nga đã ký MOU (biên bản ghi nhớ) hợp tác giữa hai cơ quan thuế.
-
Tài chính & Ngân hàng
Cuộc đua tiền thưởng trong lĩnh vực ngân hàng
16:27' - 20/06/2024
JPMorgan Chase đã trở thành ngân hàng lớn thứ hai sau Goldman Sachs tuân theo quyết định dỡ bỏ giới hạn tiền thưởng cho những người có thành tích cao nhất do chính phủ Anh đề ra.
-
Tài chính & Ngân hàng
Norfund cấp khoản vay chuyển đổi trị giá 30 triệu USD cho SeABank
10:57' - 20/06/2024
Norfund vừa quyết định đầu tư vào SeABank 30 triệu USD dưới dạng khoản vay có thể chuyển đổi thành cổ phần phổ thông của ngân hàng này trong vòng 4 năm.
-
Tài chính & Ngân hàng
Gia hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ đến hết năm 2024
18:26' - 19/06/2024
Ngân hàng Nhà nước gia hạn Thông tư 02 thêm 6 tháng nữa, tức là sẽ gia hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ đến hết năm 2024 thay vì kết thúc vào ngày 30/6.
-
Tài chính & Ngân hàng
Thúc đẩy tăng trưởng tín dụng đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn của nền kinh tế
11:14' - 19/06/2024
Đến ngày 14/6 tăng trưởng tín dụng tăng 3,79% so với cuối năm 2023, tốc độ tăng trưởng tín dụng cải thiện dần qua các tháng.
-
Tài chính & Ngân hàng
Từ tín dụng xanh đến tăng trưởng xanh
07:42' - 19/06/2024
Ngân hàng đóng vai trò quan trọng trong hành trình xanh hóa và đạt mục tiêu giảm phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 của Việt Nam.
-
Tài chính & Ngân hàng
Lãi suất cho vay của Agribank giảm từ 0,5- 1,5%/năm so với đầu năm
15:11' - 18/06/2024
Theo đó, sàn lãi suất cho vay thông thường ngắn hạn của Agribank chỉ từ 5,0%/năm, cho vay trung dài hạn chỉ từ 7,5%/năm.
-
Tài chính & Ngân hàng
UBS sẽ bồi thường cho các nhà đầu tư liên quan tới Greensill
07:21' - 18/06/2024
Gã khổng lồ ngân hàng Thụy Sỹ UBS sẽ dành riêng 900 triệu USD để hỗ trợ bồi thường cho các nhà đầu tư bị ảnh hưởng từ các quỹ của Credit Suisse liên quan đến vụ sụp đổ của công ty tài chính Greensill.