Cuộc khủng hoảng ngành đường sắt và sức ép đối với nền kinh tế Canada

Hành khách lên tàu hỏa của VIA Rail tại nhà ga ở Ottawa, Ontario, Canada. Ảnh: AFP/ TTXVN

Trong tuần này, một trong những khách hàng lớn nhất của cảng Halifax là Atlantic Container Line (ACL, công ty có trụ sở ở New Jersey) đã bắt đầu chuyển hướng đội tàu của mình sang các cảng ở Mỹ, trong bối cảnh các cuộc biểu tình phong tỏa hệ thống đường sắt đã làm tê liệt phần lớn khu vực miền Đông Canada, khiến một lượng lớn hàng hóa bị mắc kẹt ở Nova Scotia.
Douglas Porter, chuyên gia kinh tế hàng đầu tại BMO Financial Group, nhận định rằng các cuộc phong tỏa có thể gây ra những tổn thất trong dài hạn, nhưng khó để xác định chính xác tác động của tình trạng ngừng trệ hoạt động đường sắt đối với nền kinh tế Canada.
Nguyên nhân của các cuộc biểu tình xuất phát từ đề xuất xây dựng đường ống Coastal GasLink, kết nối với hệ thống kho cảng xuất khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) ở tỉnh bang British Columbia.

Cả hệ thống kho cảng xuất khẩu LNG và đường ống dẫn đều là những dự án có vốn đầu tư nước ngoài, thu hút sự tham gia của các "ông lớn" như Royal Dutch Shell và một consortium dưới sự dẫn dắt của tập đoàn đầu tư Mỹ KKR & Co. Inc.
Dự án đường ống Coastal GasLink, trị giá 6,6 tỷ CAD (4,98 tỷ USD), được thiết kế để vận chuyển khí đốt tự nhiên từ Dawson Creek tới Kitimat (đều nằm trong tỉnh British Columbia).

Một số tù trưởng phản đối dự án này vì khoảng 22.000 km2 thuộc British Columbia là vùng lãnh thổ truyền thống của bộ tộc họ. Hiện hai tù trưởng của nhóm thổ dân First Nation đã làm đơn kiện chính phủ liên bang.
Trong năm 2019, giao thông đường sắt tại Canada đã bị gián đoạn hai lần vào tháng Hai và tháng 11. Trong khi đó, cuộc khủng hoảng hiện nay của ngành đường sắt đã bước sang tuần thứ ba và không có nhiều dấu hiệu cho thấy các bên sẽ sớm tìm ra một giải pháp.
Các cuộc bao vây phong tỏa đang làm dấy lên câu hỏi vì sao chỉ một nhóm nhỏ người biểu tình tại một khu vực hẻo lánh ở miền Tây Canada lại có khả năng làm tê liệt hệ thống đường sắt.

Tình hình hiện nay cũng làm gia tăng quan ngại về tình trạng dễ bị tổn thương của hệ thống cơ sở hạ tầng tại Canada, cũng như những ảnh hưởng tiêu cực tới danh tiếng của nước này, vốn được biết đến như một đối tác kinh tế đáng tin cậy.
Jim Bookbinder, Giáo sư tại Đại học Waterloo, nhấn mạnh rằng Canada chỉ có hai hệ thống đường sắt do CN và Canadian Pacific Rail Ltd điều hành, trong khi tại Mỹ có nhiều công ty đường sắt hơn, nên hoạt động phong tỏa hệ thống đường sắt cũng khó khăn hơn so với ở Canada.
Halifax không phải là địa điểm duy nhất tại Canada chịu thiệt hại bởi các cuộc biểu tình phong tỏa hệ thống đường sắt. Các cuộc biểu tình gần Toronto, Montreal, Vancouver và nhiều thành phố khác đã gây ách tắc nhiều tuyến giao thông đường bộ, cũng như tại các cảng biển.
Cuộc biểu tình phong tỏa đường sắt ở Ontario buộc CN phải dừng các hoạt động ở khu vực miền Đông, tạm thời cho 450 nhân viên nghỉ việc. Công ty vận chuyển hành khách đường sắt Via Rail Canada Inc. cũng đã yêu cầu 1.000 nhân viện tạm nghỉ việc cho tới khi các tuyến đường sắt mở cửa trở lại.
Mặc dù động cơ của nhiều người biểu tình xuất phát từ tâm lý lo ngại về tình trạng biến đổi khí hậu, nhưng các cuộc biểu tình hiện nay bộc lộ một nhân tố phức tạp liên quan đến quyền của thổ dân đối với các vùng lãnh thổ truyền thống của họ./.