Đầu tư nước ngoài vào Mỹ Latinh giảm mạnh trong bối cảnh toàn cầu bất ổn

Báo cáo Đầu tư Thế giới 2025 do Hội nghị Liên hợp quốc về Thương mại và Phát triển (UNCTAD) công bố ngày 19/6 cho thấy Brazil dù vẫn giữ vị trí dẫn đầu khu vực với lượng FDI đạt 64 tỷ USD nhưng đã ghi nhận mức giảm 8%, chủ yếu do các dự án mới trong lĩnh vực năng lượng tái tạo không đủ bù đắp khoản rút vốn từ Argentina và Chile.

Bà Rebeca Grynspan, Tổng thư ký UNCTAD, cảnh báo rằng quá nhiều nền kinh tế đang bị bỏ lại phía sau không phải do thiếu tiềm năng, mà vì hệ thống tài chính hiện tại vẫn ưu tiên dẫn vốn đến nơi dễ sinh lợi thay vì nơi cần nhất.

Trái ngược với xu hướng chung, Mexico và Trung Mỹ ghi nhận tăng trưởng nhẹ nhờ làn sóng đầu tư vào sản xuất và hậu cần, trong khi vùng Caribe bất ngờ tăng 21% lên 3,9 tỷ USD nhờ sự ổn định của Cộng hòa Dominicana.

Các dự án “greenfield” (dự án xây dựng mới) tăng cả về số lượng lẫn giá trị, tập trung vào ba lĩnh vực chính là dầu khí tinh chế với các tổ hợp lọc hóa dầu quy mô lớn, kinh tế số phát triển mạnh tại Brazil và Mexico, năng lượng tái tạo chiếm ưu thế với những siêu dự án hydro xanh tại Chile và khai thác lithium ở Argentina. Tuy nhiên, hoạt động mua bán và sáp nhập (M&A) xuyên biên giới lại sụt giảm nghiêm trọng, đặc biệt trong lĩnh vực bán lẻ và tài chính.

Báo cáo chỉ ra năm yếu tố chính khiến khu vực mất sức hút là căng thẳng địa chính trị leo thang, xu hướng phân mảnh thương mại toàn cầu, chính sách công nghiệp cạnh tranh khốc liệt giữa các quốc gia, rủi ro tài chính gia tăng và dự thiếu vắng những công cụ tài chính dài hạn cho hạ tầng. Đáng chú ý, dòng vốn vào các dự án PPP (đối tác công-tư), vốn là xương sống của phát triển hạ tầng, tiếp tục giảm tại hầu hết quốc gia, ngoại trừ Jamaica và Uruguay.

UNCTAD đánh giá cao nỗ lực định hướng đầu tư vào các lĩnh vực ưu tiên như hydro xanh, pin lithium và năng lượng Mặt trời thông qua mô hình BOOT (xây dựng - sở hữu - vận hành - chuyển giao). Brazil và Chile hiện dẫn đầu với các dự án trị giá hàng tỷ USD từ những tập đoàn đa quốc gia như TotalEnergies (Pháp) và BYD (Trung Quốc).

Báo cáo nêu trên được công bố trước thềm Hội nghị Tài chính Phát triển LHQ (FfD4), nơi các nhà lãnh đạo toàn cầu sẽ bàn cách thu hẹp khoảng cách giữa dòng vốn quốc tế và nhu cầu phát triển bền vững, vấn đề sống còn với Mỹ Latinh khi khu vực này cần ít nhất 200 tỷ USD/năm để đạt mục tiêu khí hậu vào 2030.