Dịch COVID-19: Suy thoái kinh tế sẽ theo mô hình nào?

Các cửa hàng đóng cửa tại London, Anh ngày 13/4/2020 khi lệnh phong tỏa toàn quốc được ban bố nhằm ngăn dịch COVID-19. Ảnh: THX/TTXVN

Mặc dù các nước hiện đang tiến tới việc nới lỏng các hạn chế phong tỏa, đại dịch COVID-19 đã tấn công mạnh vào kinh tế toàn cầu.

Hàng triệu người không có việc làm, thị trường tài chính rúng động trong khi chuỗi cung ứng phải đối mặt với thực trạng gián đoạn lớn, với các nhà máy trên khắp thế giới phải đóng cửa.
Thế giới đang đối diện với suy thoái ngay cả sau khi chính phủ và các ngân hàng trung ương đã bơm hàng nghìn tỷ USD vào nền kinh tế của họ và cắt giảm lãi suất.
"Tình hình sẽ tệ đến mức nào?" và "Bao lâu chúng ta sẽ phục hồi?" là hai câu hỏi mà người ta sẽ được nghe rất nhiều trong những tuần và tháng tới. Câu trả lời cho cả hai câu hỏi này thường sẽ liên quan đến việc sử dụng một trong bốn chữ cái: V, U, W và L. Đó là vì đây là cách các nhà kinh tế thường dùng để mô phỏng cho suy thoái.
Các mô hình này đến từ hình dạng của biểu đồ thường thấy trong các giai đoạn, theo đó rà soát các hoạt động kinh tế như việc làm, Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) hoặc tăng trưởng kinh tế và sản lượng công nghiệp. Ở đây chúng ta xem xét bốn chữ cái đó và ý nghĩa của chúng đối với hy vọng phục hồi kinh tế.
* Hình chữ V
Đây được coi là kịch bản tốt nhất vì kiểu suy thoái này bắt đầu bằng sự sụt giảm mạnh, nhưng sau đó chạm đáy và rồi nhanh chóng phục hồi. Điều đó có nghĩa là cuộc suy thoái sẽ chỉ kéo dài một vài quý trước khi tăng trưởng nhanh chóng trở lại, đưa nền kinh tế về mốc như trước khi xảy ra đại dịch COVID-19.
Một ví dụ kinh điển về suy thoái hình chữ V đã xảy ra ở Mỹ vào năm 1953, khi nền kinh tế bùng nổ sau Chiến tranh thế giới thứ hai được vực dậy bởi môi trường lãi suất cao. Sau sự suy giảm tăng trưởng mạnh mẽ đã tăng trở lại chỉ hơn một năm sau đó.
* Hình chữ U
Trường hợp này tương tự như suy thoái hình chữ V nhưng kéo dài lâu hơn. Trong kịch bản này, GDP thường thu hẹp trong vài quý liên tiếp và chỉ từ từ khôi phục mức tăng trưởng có được trước suy thoái.
* Hình chữ W
Đây là khi cuộc suy thoái bắt đầu bằng cách trông giống như nó sẽ là một suy thoái hình chữ V, nhưng sau đó lại rớt xuống sau khi những gì hóa ra là một dấu hiệu sai về phục hồi, còn được gọi là suy thoái kép, vì nền kinh tế suy giảm hai lần trước khi phục hồi trở lại tốc độ tăng trưởng trước đó.
Suy thoái của Mỹ đầu những năm 1980 trên thực tế là hai cuộc suy thoái với nền kinh tế bị tăng trưởng âm từ tháng 1/1980 đến tháng 7/1980. Tiếp theo đó là thời kỳ tăng trưởng dương mạnh mẽ trước khi nền kinh tế rơi vào suy thoái một năm sau, và chỉ hồi phục vào cuối năm 1982.
* Hình chữ L
Đây là kịch bản xấu nhất, hay còn gọi là “suy thoái lớn”. Đó là khi nền kinh tế trải qua một cuộc suy thoái nghiêm trong và không phục hồi tốc độ tăng trưởng trước đó trong vài năm. Cái gọi là "thập niên mất mát" của Nhật Bản những năm 1990 là một ví dụ kinh điển về suy thoái hình chữ L.
Đất nước này đã chứng kiến sự tăng trưởng kinh tế vững chắc từ những năm ngay sau Chiến tranh thế giới thứ hai cho đến cuối những năm 1980. Điều đó dẫn đến những gì mà sau này bị coi là sự định giá quá lớn của tài sản hoặc "bong bóng".
Kể từ khi bong bóng đó bị nổ vào đầu những năm 1990, Nhật Bản đã tiếp tục có sự tăng trưởng yếu và vẫn chưa trở lại với tốc độ tăng trưởng dương được thấy từ năm 1950-1990.
Có thể nói, chắc chắn những kiểu suy thoái nào trong số chúng ta sẽ thực sự thấy sau đại dịch COVID-19 cũng sẽ là chủ đề tranh luận sôi nổi. Tuy nhiên, cho đến nay thì bất kỳ dự đoán nào cũng chỉ là để tham khảo./.