Định hình “gói quyền lợi sức khỏe cơ bản” cho mọi công dân

Qua nghiên cứu các dự thảo văn kiện trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, cán bộ, đảng viên tỉnh Đồng Tháp cho rằng, dự thảo các văn kiện được chuẩn bị công phu, bố cục hợp lý, nội dung chặt chẽ, súc tích, có tính khái quát và khả thi cao, sát thực tiễn.

Nhiều ý kiến đánh giá cao những điểm mới, nhất là phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp mang tính đột phá, góp phần đưa đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

* Xây dựng y tế dự phòng, y tế cơ sở vững mạnh

Là một thầy thuốc, Giáo sư, Tiến sĩ, bác sĩ Tạ Văn Trầm, Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Tiền Giang, Hiệu trưởng Trường Y Dược (thuộc Trường Đại học Trà Vinh) cho rằng, nhiệm kỳ vừa qua, y tế nước ta đạt nhiều kết quả quan trọng như: Kiểm soát tốt dịch bệnh, làm chủ nhiều kỹ thuật hiện đại, triển khai thông tuyến khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế mang lại sự hài lòng cho người dân. Khu vực y tế tư nhân phát triển; tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế tăng từ 90,9% năm 2020 lên 95,2% năm 2025; tuổi thọ trung bình đạt 74,8 năm, số năm sống khỏe khoảng 67 năm. Kết quả này phản ánh hiệu quả sự nỗ lực của toàn hệ thống.

Tuy nhiên thẳng thắn nhìn nhận, dịch vụ y tế còn nhiều hạn chế, nhất là ở y tế cơ sở và y tế dự phòng; chênh lệch vùng miền gia tăng sức ép lên công bằng tiếp cận; chuyển đổi dịch tễ theo hướng bệnh mạn tính, già hóa dân số và nguy cơ dịch bệnh mới nổi đặt ra yêu cầu năng lực đáp ứng bền bỉ, linh hoạt hơn. Đồng thời, Việt Nam đang đứng trước cơ hội vàng của chuyển đổi số và khoa học, công nghệ như: Hoàn thiện cơ sở dữ liệu y tế, vận hành bệnh án điện tử, sổ sức khỏe điện tử theo vòng đời và xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về y tế - nền tảng để đổi mới mô hình chăm sóc, quản trị chi phí và kiểm soát chất lượng theo thời gian thực.

“Nhìn từ thực tiễn một bệnh viện tỉnh ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long, tôi nhận thấy “nút thắt” nổi bật là tuyến cơ sở chưa đủ năng lực để giữ bệnh nhân từ sớm, từ xa. Nhiều trường hợp bệnh hoàn toàn có thể phát hiện, can thiệp ở xã nhưng lại dồn lên tuyến tỉnh, làm gia tăng quá tải, chi phí và rủi ro y khoa. Vì vậy, nếu không đặt y tế dự phòng cơ sở vào đúng vị trí nền tảng và đầu tư theo “mô hình giá trị” (value-based), chúng ta khó đạt được đột phá bền vững”, Giáo sư, Tiến sĩ, bác sĩ Tạ Văn Trầm chia sẻ.

Theo ông Tạ Văn Trầm, các mục tiêu cốt lõi cần được thể chế hóa trong văn kiện và chương trình hành động của Chính phủ nhiệm kỳ tới gồm: Đến 2026, tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế đạt trên 95% và đến 2030 tiến tới bao phủ toàn dân. Từ năm 2026, người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần, được lập sổ sức khỏe điện tử để quản lý theo vòng đời; đến 2030, miễn viện phí ở mức cơ bản trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế theo lộ trình; đồng thời bảo đảm 100% trạm y tế xã đạt chuẩn về cơ sở vật chất, thiết bị, nhân lực và tăng tỷ lệ khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế tại trạm lên trên 20%.

Về tầm nhìn 2045, Việt Nam hướng tới môi trường sống chất lượng, hệ thống y tế hiện đại - công bằng - hiệu quả - bền vững, lấy phòng bệnh làm ưu tiên; tuổi thọ trung bình trên 80 tuổi, số năm sống khỏe mạnh trên 71 năm. Đây là những chỉ tiêu lan tỏa lợi ích kinh tế - xã hội và chất lượng sống. Các mốc nêu trên có ý nghĩa định hình “gói quyền lợi sức khỏe cơ bản” cho mọi công dân như: Được dự phòng chủ động, được phát hiện sớm, được tiếp cận điều trị kịp thời và được bảo vệ khỏi rủi ro tài chính y tế - nền tảng của công bằng và bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân.

Từ thực tế và đặc thù sông nước của vùng Đồng bằng sông Cửu Long, Giáo sư, Tiến sĩ, bác sĩ Tạ Văn Trầm đề xuất mô hình “Trạm y tế số - Quản lý sức khỏe theo vòng đời” theo cụm xã. Cụ thể: liên thông HIS (hệ thống thông tin bệnh viện) với bảo hiểm y tế, sử dụng sổ sức khỏe điện tử làm lõi quản lý bệnh mạn tính theo gia đình; tăng cường đội lưu động khám định kỳ - sàng lọc miễn phí ở vùng sông rạch; các chỉ số được giám sát công khai trên nền tảng số, gắn trách nhiệm người đứng đầu. Cụm trạm, trung tâm y tế khu vực có nhiệm vụ cả phòng bệnh và khám, chữa bệnh cơ bản, giúp người dân tiếp cận nhanh dịch vụ thiết yếu, đúng định hướng “giữ bệnh tại cộng đồng”. Giải pháp này phù hợp với chủ trương hoàn thiện dữ liệu - hồ sơ điện tử và chuẩn kết nối liên thông nêu trong các nghị quyết.

Để bảo đảm nguồn nhân lực thực hiện mô hình trên, tỉnh tổ chức “liên minh bác sĩ gia đình” cấp xã, kết hợp luân phiên bác sĩ từ bệnh viện tỉnh về trạm, có chính sách nhà ở công vụ, phụ cấp thâm niên cơ sở cùng với cơ chế đào tạo liên tục có tín chỉ, ưu tiên chuyên môn y học gia đình, y tế dự phòng, quản trị chất lượng…

Giáo sư, Tiến sĩ, bác sĩ Tạ Văn Trầm nhấn mạnh: Y tế là “mạch máu” nuôi dưỡng sức khỏe - trí tuệ - năng lực lao động của quốc gia. Nếu không chuyển nhanh và quyết liệt sang mô hình dự phòng chủ động, cơ sở mạnh, chúng ta sẽ tiếp tục trả giá bằng những giường bệnh quá tải, những chi phí y tế thảm họa và cơ hội vàng bị bỏ lỡ. Ngược lại, nếu văn kiện lần này khẳng định rõ các mốc chuyển dịch từ khám định kỳ miễn phí, sổ sức khỏe điện tử, miễn viện phí cơ bản đến luân phiên bác sĩ về trạm và khu công nghiệp dược 2030, tôi tin rằng một hệ sinh thái y tế nhân văn, công bằng, hiệu quả và bền vững sẽ thành hiện thực trong thập kỷ tới.

* Xác định khâu đột phá trong cải cách giáo dục

Ông Nguyễn Văn Giáp (cán bộ lão thành cách mạng ở phường Mỹ Tho, tỉnh Đồng Tháp) cho biết, qua nghiên cứu dự thảo Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII trình tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng cho thấy, giáo dục của nước ta trong nhiệm kỳ qua cũng như các nhiệm kỳ trước đạt được những thành tựu lớn. Với quan điểm đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát triển, Đảng và Nhà nước rất quan tâm đến lĩnh vực giáo dục và đây là cái gốc.

Dự thảo Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII trình tại Đại hội XIV của Đảng nêu rõ: Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đạt được một số kết quả quan trọng. Nội dung, phương thức giáo dục và đào tạo có sự đổi mới; chất lượng giáo dục, đào tạo ở tất cả cấp học được nâng lên. Hợp tác quốc tế về giáo dục và đào tạo tiếp tục được mở rộng; đặc biệt, đã thực hiện miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông trong hệ thống giáo dục quốc dân; đồng thời triển khai chủ trương đầu tư xây dựng các trường học nội trú liên cấp ở các xã biên giới đất liền..

Đồng tình với nhận định trên, ông Nguyễn Văn Giáp cho rằng, dự thảo văn kiện nội dung đánh giá về giáo dục rất gọn nhưng đầy đủ, chính xác. Thời gian qua, những thành tựu trong lĩnh vực giáo dục của nước ta không chỉ ở phạm vi trong nước mà còn nổi bật ở quốc tế. Nhiều sinh viên Việt Nam đã đạt được các giải thưởng cao trong các kỳ thi quốc tế, nhất là về Toán học. Ngoài ra, cơ sở vật chất, trường lớp trong cả nước được đầu tư đồng bộ, khang trang, nhiều trường đạt chuẩn quốc gia.

Theo ông Nguyễn Văn Giáp, nước ta đã thực hiện cải cách giáo dục từ rất lâu. Tuy nhiên, vấn đề đáng quan tâm là Bộ Giáo dục và Đào tạo chọn khâu đột phá phục vụ cho cải cách giáo dục chưa rõ ràng.

Bên cạnh đó, ông Nguyễn Văn Giáp băn khoăn về vấn đề sách giáo khoa hiện nay. Ông đề xuất, cần có bộ sách giáo khoa chất lượng và ổn định, đáp ứng nhu cầu dạy và học trong bối cảnh hiện nay. Ngoài sách giáo khoa thì tinh thần của người thầy, chất lượng giảng dạy cũng cần được quan tâm đúng mức.Việc giảng dạy phải chú trọng dạy cho học sinh về làm người, đạo đức; đồng thời quản lý chặt chẽ việc dạy thêm học thêm.

“Hiện nay, Đảng và Nhà nước chủ trương xây dựng các trường học ở tuyến biên giới. Đây là một quyết sách lớn nhằm tạo điều kiện học tập, phát triển toàn diện cho học sinh vùng biên giới. Tôi cho rằng, ngay từ đầu, Đảng đã quan tâm đến việc học của người dân ở vùng sâu, vùng xa. Bởi đây là những nơi chịu thiệt từ thời chiến tranh chống thực dân Pháp và chống đế quốc Mỹ cho tới hiện nay”, ông Nguyễn Văn Giáp chia sẻ./.