Đợt I, Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV: Những điểm nhấn nổi bật

Kiện toàn công tác nhân sự

Trong đợt I, Kỳ họp thứ 7, Quốc hội đã dành thời gian thực hiện công tác nhân sự thuộc thẩm quyền.

Cụ thể, chiều 20/5, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết bầu Chủ tịch Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam nhiệm kỳ 2021 - 2026 đối với ông Trần Thanh Mẫn.

Sáng 22/5, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết bầu Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam nhiệm kỳ 2021-2026 đối với ông Tô Lâm.

Tiếp tục thực hiện công tác nhân sự, ngày 6/6, Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết bầu Phó Chủ tịch Quốc hội nhiệm kỳ 2021-2026 đối với bà Nguyễn Thị Thanh; Nghị quyết phê chuẩn đề nghị của Thủ tướng Chính phủ về việc bổ nhiệm Phó Thủ tướng Chính phủ nhiệm kỳ 2021-2026 đối với ông Lê Thành Long và Bộ trưởng Bộ Công an nhiệm kỳ 2021-2026 đối với ông Lương Tam Quang.

Cơ sở cho việc thực hiện và giám sát việc thực hiện

Trong đợt I của Kỳ họp thứ 7, Phiên chất vấn đã thành công tốt đẹp với tinh thần rõ trách nhiệm, rõ giải pháp và cam kết mạnh mẽ trong chỉ đạo, quản lý, điều hành.

Tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn trong 2,5 ngày, đã có 193 lượt đại biểu Quốc hội phát biểu, trong đó 162 lượt đại biểu chất vấn 31 lượt đại biểu tranh luận để làm rõ hơn những vấn đề mà đại biểu quan tâm trong 4 nhóm vấn đề được lựa chọn, gồm: Tài nguyên và môi trường, công thương, kiểm toán, văn hóa - thể thao và du lịch.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, qua phiên chất vấn tại kỳ họp này cho thấy, các nội dung chất vấn đã đáp ứng được yêu cầu thực tiễn, "đúng" và "trúng" những vấn đề cử tri, nhân dân cả nước và các đại biểu Quốc hội quan tâm; tiếp tục khẳng định đây là hình thức giám sát tối cao trực tiếp, hiệu quả của Quốc hội. Phiên chất vấn diễn ra sôi nổi, dân chủ, thẳng thắn, trên tinh thần xây dựng.

Trong phiên chất vấn và trả lời chất vấn, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng, Trưởng ngành, với tinh thần trách nhiệm cao đã trả lời đúng trọng tâm, trực tiếp vào vấn đề được chất vấn, không né tránh, giải trình, làm rõ nhiều vấn đề đại biểu nêu; đồng thời nhận trách nhiệm về những mặt còn tồn tại, hạn chế của ngành, lĩnh vực; đưa ra được các giải pháp khắc phục những tồn tại, nêu quyết tâm tạo sự chuyển biến tích cực trong thời gian tới.

Trên cơ sở chất vấn của các đại biểu Quốc hội và trả lời của các thành viên Chính phủ, Trưởng ngành, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo các cơ quan liên quan chuẩn bị dự thảo nghị quyết, xin ý kiến các vị đại biểu Quốc hội và trình Quốc hội xem xét, thông qua vào cuối Kỳ họp này, làm cơ sở cho việc thực hiện và giám sát việc thực hiện theo quy định.

Phản ứng chính sách kịp thời, hiệu quả

Dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, trong đợt I, Quốc hội dành cả ngày để thảo luận ở hội trường về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách Nhà nước năm 2023; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2024 và nhiều nội dung quan trọng khác.

Với không khí thảo luận sôi nổi, thẳng thắn và trách nhiệm, các ý kiến của đại biểu Quốc hội đã phản ánh khá toàn diện, sâu sắc, thể hiện tâm huyết đối với các vấn đề quan trọng của đất nước và đông đảo cử tri, nhân dân quan tâm.

Năm 2023 đạt được nhiều kết quả tích cực về kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, kinh tế vĩ mô ổn định, các cân đối lớn của nền kinh tế được đảm bảo, lạm phát cơ bản được kiểm soát, mặt bằng lãi suất giảm so với năm 2022, thu ngân sách vượt cao so với dự toán, giải ngân vốn đầu tư công đạt 93% kế hoạch, nhiều dự án trọng điểm được khởi công ngay từ đầu năm.

Tốc độ tăng GDP đạt 5,05%, tuy thấp hơn mục tiêu đề ra nhưng là mức cao trên thế giới và khu vực. Quy mô nền kinh tế đạt 430 tỷ USD, bước vào nhóm các nước trung bình cao. Theo Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, mặc dù mục tiêu tăng trưởng GDP đề ra cho năm 2023 là 6,5%, nhưng bằng mọi giải pháp điều hành, chỉ đạo linh hoạt, chúng ta đạt được mức tăng trưởng GDP 5,05% - đây là một nỗ lực rất lớn của đất nước ta.

Kết quả 4 tháng đầu năm 2024 cho thấy, tăng trưởng kinh tế, giải ngân vốn đầu tư công, vốn FDI, đăng ký kim ngạch xuất nhập khẩu, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ, khách du lịch và thu ngân sách đều tăng cho với cùng kỳ năm 2023. Khu vực công nghiệp, xây dựng dần lấy lại được đà tăng trưởng.

Các đại biểu Quốc hội thống nhất với nhiều nội dung nêu trong báo cáo của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của các cơ quan của Quốc hội về kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước năm 2023, các tháng đầu năm 2024. Kết quả việc thực hiện các mục tiêu quốc gia về bình đẳng giới và công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2023.

Bên cạnh đó, các ý kiến cũng nêu những bất cập, hạn chế và đề nghị nhận diện rõ hơn những khách quan, thách thức để chỉ đạo, điều hành tương thích phù hợp, hoàn thành mục tiêu tăng trưởng và các mục tiêu kinh tế - xã hội, ngân sách năm 2024.

Một số đại biểu đề nghị Chính phủ có giải pháp tích cực, hiệu quả để cải thiện 5 chỉ tiêu không đạt của năm 2023 vì đây đều là những chỉ tiêu quan trọng, đánh giá tốc độ và chất lượng tăng trưởng.

Qua tình hình kinh tế - xã hội các tháng đầu năm 2024, các đại biểu đề nghị lưu ý tỷ giá lạm phát có xu hướng tăng; cầu tiêu dùng, đầu tư tư nhân, số doanh nghiệp tham gia thị trường, tăng trưởng tín dụng có dấu hiệu suy giảm.

Các đại biểu Quốc hội đề nghị bám sát diễn biến tình hình kinh tế, chính trị trong nước và trên thế giới; nâng cao năng lực phân tích, dự báo, phản ứng chính sách kịp thời, hiệu quả; tăng cường năng lực nội sinh, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững, ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế; kiểm soát lạm phát tỷ giá, giá vàng, giá các mặt hàng thiết yếu không để xảy ra các cú sốc ảnh hưởng đến đời sống của nhân dân, sản xuất, kinh doanh và xuất- nhập khẩu…

Ngay trong sáng 6/6, trong phiên chất vấn và trả lời chất vấn, theo phân công của Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã thay mặt Chính phủ báo cáo, giải trình rõ thêm về những vấn đề thuộc trách nhiệm điều hành của Chính phủ và trực tiếp trả lời chất vấn đại biểu Quốc hội; đồng thời thông tin các giải pháp trọng tâm Chính phủ tập trung triển khai để giải quyết các vấn đề Quốc hội, đại biểu Quốc hội nêu, cử tri và nhân dân quan tâm.

Theo đó, Chính phủ sẽ tập trung tiếp tục hoàn thiện thể chế, khơi thông các nguồn lực, lành mạnh hóa các thị trường, đẩy mạnh cải cách hành chính, phân cấp, phân quyền đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi, tăng cường kiểm tra, giám sát và kiểm soát quyền lực; khắc phục tình trạng đùn đẩy, né tránh, sợ trách nhiệm của một bộ phận cán bộ, công chức, có cơ chế đánh giá cán bộ dựa trên kết quả, sản phẩm cụ thể, gắn với đánh giá thực chất, với đào tạo, quy hoạch bổ nhiệm và thực hiện các chính sách khác đối với cán bộ. Cùng với đó là ban hành kịp thời, đồng bộ các văn bản quy định chi tiết thi hành, báo cáo Quốc hội cho phép có hiệu lực sớm đối với các luật liên quan nhiều đến những tắc nghẽn trong huy động nguồn lực…

Tiếp tục nâng cao chất lượng lập pháp, giám sát

Thực hiện chức năng lập pháp, Quốc hội đã tập trung thảo làm rõ một số nội dung còn ý kiến khác nhau của các dự thảo luật quan trọng. Ngay trong đợt I, Quốc hội thông qua Nghị quyết về chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2025, điều chỉnh chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024.

Trong đợt I, Kỳ họp thứ 7, Quốc hội đã họp các phiên toàn thể hội trường và tại tổ để cho ý kiến một cách kỹ lưỡng, sâu sắc về các dự án luật, các báo cáo giám sát. Nổi bật, Quốc hội đã thảo luận, cho ý kiến vào báo cáo giám sát chuyên đề "Việc thực hiện Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội và các nghị quyết của Quốc hội về một số dự án quan trọng quốc gia đến hết năm 2023."

Chiều 8/6, với đa số đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội thông qua Nghị quyết về Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2025. Theo Nghị quyết, trong năm 2025, Quốc hội giám sát tối cao chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành”. Báo cáo giám sát chuyên đề này sẽ được Quốc hội xem xét tại Kỳ họp thứ 10.

Quốc hội giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển và sử dụng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao” và báo cáo Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10. Cũng tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội sẽ xem xét báo cáo của Chính phủ về việc thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về Cảng hàng không quốc tế Long Thành; Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025; Dự án đường vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội; Dự án đường vành đai 3, Thành phố Hồ Chí Minh.Bên cạnh đó, Quốc hội cũng xem xét công tác phòng, chống tham nhũng; công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật; công tác thi hành án; về kết quả công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo…

Kỳ họp thứ 7 có ý nghĩa quan trọng cả về công tác lập pháp, giám sát tối cao và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước. Về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035, thảo luận tại Tổ chiều 8/6, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, đây là Chương trình mục tiêu quốc gia thứ tư, thể hiện sự quan tâm rất lớn của Đảng, Nhà nước đối với sự nghiệp phát triển văn hóa; đồng thời cho rằng việc Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư Chương trình này sẽ góp phần thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ phát triển văn hóa đề ra trong các Nghị quyết của Đảng và chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021…

Khối lượng công việc của Kỳ họp thứ 7 rất lớn đặt ra yêu cầu rất cao đối với Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và từng đại biểu Quốc hội. Theo chương trình, sau khi kết thúc đợt I, đợt II của Kỳ họp thứ 7 sẽ bắt đầu từ ngày 17/6 đến sáng 28/6. Trong khoảng thời gian từ ngày 9-16/6, Quốc hội nghỉ để các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan hữu quan tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo luật, dự thảo nghị quyết.

Đây là lần thứ ba Quốc hội bố trí, sắp xếp thành hai đợt họp. Điều này tiếp tục khẳng định sự linh hoạt, thích nghi và đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong giai đoạn hiện nay.