Giá năng lượng và lạm phát cao tiếp tục gây khó khăn cho kinh tế Đức

Bài viết trên báo Deutsche Wirtschaftsnachrichten của Đức cho biết, cuộc khủng hoảng Ukraine sẽ tạo thêm gánh nặng cho ngành năng lượng Đức và châu Âu, đồng thời làm trầm trọng thêm tình trạng lạm phát. Mặc dù Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Kinh tế và Năng lượng Đức Robert Habeck khẳng định nguồn cung năng lượng của Đức vẫn được đảm bảo an toàn, nhưng những lo ngại là rất lớn.

Xung đột giữa Nga và Ukraine leo thang khiến người tiêu dùng Đức ngày càng lo lắng, vì cuộc khủng hoảng này tác động trực tiếp đến nền kinh tế Đức và có thể làm cho giá năng lượng vốn đã cao sẽ tiếp tục tăng cao hơn.

Nhà kinh tế trưởng tại ngân hàng phát triển KfW Đức ông Fritzi Köhler-Geib cho rằng nỗi lo chiến tranh ở châu Âu có thể ảnh hưởng đáng kể đến nguồn cung năng lượng và giá năng lượng.

Người tiêu dùng ở Đức sẽ đối mặt với tình trạng thiếu năng lượng?

Theo chuyên gia kinh tế Thomas Gitzel từ ngân hàng VP Bank, một trong những ngân hàng lớn nhất của Liechtenstein, châu Âu đang phụ thuộc vào khí đốt của Nga. Nga đáp ứng gần một nửa nhu cầu khí đốt của Liên minh châu Âu (EU), cả trong lĩnh vực công nghiệp lẫn tiêu dùng trong các hộ gia đình. Khi cuộc khủng hoảng trầm trọng hơn, nguy cơ thiếu năng lượng là rất lớn.

Cựu Tổng thống và Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev đã công khai cảnh báo người châu Âu sẽ phải trả tới 2.000 euro cho 1.000 mét khối khí đốt. Đức và châu Âu đã chuẩn bị như thế nào để khắc phục tình trạng tắc nghẽn nguồn cung có thể xảy ra?

Biến động về lượng tiêu thụ khí đốt phải được cân bằng với lượng khí dự trữ trong các kho chứa. Theo Hiệp hội lưu trữ khí đốt và hydro (INES) của Đức, tại quốc gia này hiện có 47 cơ sở lưu trữ khí đốt.

Chuyên gia kinh tế Jörg Krämer của ngân hàng Commerzbank cho biết, nếu Nga ngừng cung cấp khí đốt cho châu Âu, các nước Tây Âu có thể "cầm cự cho đến mùa Thu" vì vẫn còn 30 tỷ mét khối khí trong các kho lưu trữ. Cùng với đó, châu Âu sẽ nhập nhiều khí hóa lỏng hơn và nhu cầu tiêu thụ trong mùa Hè sẽ tương đối thấp. Tuy nhiên, trong suốt mùa Hè, lượng khí dự trữ trong các kho chứa cần phải được bổ sung.

Theo các nhà lưu trữ khí đốt châu Âu, khối lượng dự trữ tại các kho chứa khí đốt của Đức hiện ở mức 31%. Hy vọng về việc tiếp nhận khí đốt sớm từ Nga thông qua đường ống Dòng chảy phương Bắc 2 (Nord Stream 2) trên Biển Baltic đã không thành hiện thực khi Chính phủ Đức tuyên bố dừng quá trình phê duyệt dự án hôm 22/2.

Liệu giá khí đốt sẽ tăng?

Chủ tịch Viện nghiên cứu kinh tế (Ifo) Clemens Fuest dự báo giá dầu và khí đốt sẽ tiếp tục tăng. Dự báo này cũng đã được Phó Thủ tướng Đức Robert Habeck đưa ra hôm 22/2. Các chuyên gia lo ngại rằng trong tình hình hiện nay, thị trường khí đốt "dễ bị đầu cơ", khiến giá cả sẽ tăng lên.

Tuy nhiên, mức tăng như thế nào sẽ phụ thuộc vào lượng cung trên thị trường và nhu cầu thực tế. Hiện tại, mùa Đông ở châu Âu đang dần kết thúc, điều này mang tới hy vọng về nhu cầu khí đốt sẽ giảm nhanh và nguồn cung trên thị trường sẽ lớn hơn, dẫn đến giá cả tăng nhưng không quá cao.

Về lâu dài, nước Đức sẽ nỗ lực để đảm bảo giá khí đốt không còn ở mức cao như hiện nay. Mục tiêu mà Chính phủ Đức đặt ra là giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch thông qua việc phát triển nhanh các nguồn năng lượng xanh như điện gió và điện Mặt Trời. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này cần rất nhiều thời gian và tiền bạc.

Giám đốc điều hành doanh nghiệp cung cấp năng lượng Eon ông Leonhard Birnbaum cảnh báo rằng có thể sớm phải ngắt kết nối các thành phố khỏi lưới điện quốc gia để tránh sự cố toàn bộ hệ thống do không đủ lượng điện cần thiết.

Trái ngược với các nhà máy điện thông thường như điện hạt nhân, điện than hoặc điện khí, công nghệ điện gió và điện Mặt Trời phụ thuộc vào sự biến động của tự nhiên. Nếu không có gió hoặc ánh sáng Mặt Trời, các hệ thống này sẽ không thể phát điện, bất kể bao nhiêu nhà máy đã được xây dựng.

Về tình trạng lạm phát, trong những tháng qua, chi phí nhiên liệu cho hoạt động giao thông và sưởi ấm tăng vọt đã tác động mạnh tới người tiêu dùng Đức. Giá năng lượng tăng kéo theo lạm phát tăng. Trong tháng 1/2022, tỷ lệ lạm phát trong Khu vực sử dụng đồng euro (Eurozone) tăng 5,1%, mức cao nhất kể từ khi đồng tiền này ra đời. Tại Đức, lạm phát ở mức 4,9%.

Lạm phát cao ảnh hưởng lớn tới sức mua của người tiêu dùng. Tình trạng này chưa có dấu hiệu chấm dứt trong ngắn hạn. Trong tháng 1/2022, giá thành sản xuất các sản phẩm công nghiệp ở Đức đã tăng 25% so với cùng kỳ năm ngoái, nguyên nhân chính là giá nhiên liệu và nguyên liệu đầu vào tăng cao. Điều này khiến nhiều sản phẩm trở nên đắt đỏ hơn đối với người tiêu dùng.

Lạm phát tăng cao hơn dự kiến đang gây nhiều áp lực lên các nhà hoạch định chính sách châu Âu. Các chuyên gia kinh tế kỳ vọng rằng Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) sẽ đưa ra lộ trình loại bỏ chính sách tiền tệ siêu lỏng lẻo hiện nay tại cuộc họp ngày 10/3 tới đây.

Xung đột leo thang giữa Nga và Ukraine tạo thêm gánh nặng cho nền kinh tế châu Âu, vốn chỉ đang hồi phục sau các làn sóng đại dịch COVID-19. Do đó, các chuyên gia cho rằng ECB cần phải cân nhắc một cách kỹ lưỡng hơn các chính sách của mình.

Vai trò của Nga đối với thương mại Đức

So với các nước như Trung Quốc, Mỹ hay các đối tác EU, vai trò của Nga với tư cách đối tác thương mại của Đức là khá thấp. Năm 2021, Nga chỉ đứng thứ 14 trong danh sách các thị trường xuất khẩu lớn của các nhà sản xuất Đức, với giá trị xuất khẩu đạt gần 27 tỷ euro.

Các mặt hàng chính Đức xuất khẩu sang Nga là máy móc (5,8 tỷ euro), xe có động cơ (4,4 tỷ euro) và các sản phẩm hóa chất (3 tỷ euro). Ở chiều ngược lại, Đức nhập khẩu khoảng 33 tỷ euro từ Nga, trong đó dầu và khí đốt chiếm tới 19 tỷ euro.

Dù không phải là thị trường xuất khẩu lớn của Đức, nhưng theo chuyên gia kinh tế Ulrich Kater từ ngân hàng Dekabank, dầu thô và khí đốt tự nhiên cũng như các loại kim loại cơ bản từ Nga là những đòn bẩy quan trọng cho kinh tế Đức.

Trong khi đó, Ukraine còn là đối tác thương mại ít quan trọng hơn nhiều đối với Đức. Năm 2021, Ukraine chỉ xếp vị trí thứ 40 trong danh sách các thị trường xuất khẩu lớn của Đức với giá trị xuất khẩu đạt 5,4 tỷ euro.

Về hoạt động đầu tư của các doanh nghiệp Đức tại Nga, theo Phòng Thương mại Đức-Nga, từ năm 2011 đến nay, gần một nửa trong số 6.300 doanh nghiệp có vốn từ Đức đã rút khỏi thị trường Nga. Hiện tại, có 3.651 doanh nghiệp Đức đang hoạt động tại thị trường này. Trong 5 năm gần đây, các doanh nghiệp Đức đã đầu tư khoảng 7,6 tỷ euro vào Nga./.