Giải cơn "khát" nguồn nhân lực kỹ thuật cao cho ngành hàng không
Đây được xem là một trong những rào cản cần phải tháo gỡ nếu muốn ngành hàng không phát triển bền vững trong thời gian tới.
*Phát triển "nóng" – đào tạo nhân lực chưa theo kịp Theo ông Hồ Quốc Cường, Trưởng phòng Vận tải Hàng không (Cục Hàng không Việt Nam), trong giai đoạn 5 năm trở lại đây (2014-2018), thị trường hàng không chứng kiến sự tăng trưởng cao về số lượng hành khách và hàng hoá.Cụ thể, Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA) đánh giá, Việt Nam là một trong những thị trường hàng không phát triển nhất toàn cầu trong một thập kỷ trở lại đây với sự tăng trưởng doanh thu trung bình là 17,4%, cao hơn 2 lần so với mức 7,9% của toàn châu Á.
Điều này thể hiện nhu cầu vận tải hàng không rất cao của thị trường nội địa Việt Nam cũng như nhu cầu từ thị trường quốc tế đến Việt Nam.
Cùng với đó, mạng đường bay của các hãng hàng không trong nước đã mở rộng rất nhanh với sự tham gia của 5 hãng hàng không gồm: Vietnam Airlines, Vietjet, Jetstar, Vasco và Bamboo Airways.Tại thị trường quốc tế, 71 hãng hàng không nước ngoài và các hãng hàng không trong nước đang khai thác 140 đường bay, kết nối Việt Nam tới 28 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Các chuyên gia hàng không nhận định, một số hãng hàng không của Việt Nam thời gian qua có biểu hiện phát triển nóng, đặc biệt là phát triển đội tàu bay và mạng lưới bay trong khi chưa chuẩn bị các nguồn lực dẫn đến khủng hoảng thiếu nguồn nhân lực chuyên ngành kỹ thuật cao như phi công, thợ kỹ thuật tàu bay…Từ đó, xảy ra tình trạng cạnh tranh gay gắt nguồn nhân lực trong nội bộ ngành hàng không. Đến nay, cuộc chiến giành giật nhân lực kỹ thuật cao ngành hàng không càng gay gắt hơn khi có hãng hàng không mới gia nhập thị trường.
Ông Trần Quang Châu, Chủ tịch Hội Khoa học và Công nghệ hàng không Việt Nam cho rằng, đào tạo không theo kịp phát triển nên tình trạng thiếu nhân lực không chỉ ở lực lượng phi công mà còn ở lực lượng khác như: giám sát bay, quản lý không lưu, kỹ sư máy bay...
Hiện cả nước chỉ có duy nhất Trường phi công Bay Việt (Viet Flight Training) được thành lập năm 2008 nhưng mỗi năm đào tạo được từ 80-100 phi công nên không đủ đáp ứng nhu cầu.
Theo dự báo hàng năm, nhu cầu phi công của các hãng đều tăng cao. Chỉ riêng Vietnam Airlines, hiện có gần 1.200 phi công, song nhu cầu của hãng được tính toán trên cơ sở sản lượng bay, số lượng máy bay khai thác đến năm 2020 là 1.340 người… Nhu cầu phi công của hãng tiếp tục tăng mạnh và cần đến 1.570 phi công vào năm 2025. Ông Dương Trí Thành, Tổng giám đốc Tổng công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines) cho biết, Vietnam Airlines đang khai thác vận hành trên 115 máy bay với tổng số cán bộ nhân viên hơn 20.000 người; trong đó lực lượng phi công là 1.200 người, kỹ sư máy bay có 2.500 người, đội ngũ tiếp viên 3.000 người; trong đó, đội ngũ phi công hãng tự đào tạo đến 800 người. Đến nay, số phi công người Việt đã chiếm gần 75% lực lượng phi công của Vietnam Airlines. Theo các chuyên gia hàng không, để đào tạo 1 phi công lái chính Airbus A320, A321, hãng hàng không cần ít nhất 3-4 năm đào tạo cơ bản. Với phi công lái Airbus A350, Boeing 787, việc đào tạo kéo dài tới 7-8 năm.Tuy vậy, từ khi thị trường hàng không có sự cạnh tranh mạnh hơn với sự tham gia của nhiều hãng hàng không dẫn đến hiện tượng chèo kéo nguồn nhân lực bằng chế độ lương thưởng cao, đặc biệt là lực lượng phi công.
Về phía quản lý nhà nước, ông Đinh Việt Thắng, Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam cho biết, hiện nay lực lượng thanh sát viên bay thuộc biên chế của Cục mới chiếm khoảng 30%, còn lại 70% thanh sát viên bay đang phải đi thuê. "Như vậy, Cục đang rất thiếu giám sát viên bay, nguyên nhân xuất phát từ thu nhập quá chênh lệch giữa doanh nghiệp và cơ quan nhà nước.Giám sát viên bay phải đạt tiêu chuẩn giáo viên bay, song chỉ nhận lương công chức hơn 10 triệu đồng trong khi bình quân hiện nay, các hãng trả cho phi công khoảng 300 triệu đồng/tháng.
Mặt khác, việc đào tạo đội ngũ này rất tốn kém, trung bình mỗi người chi phí hơn 5 tỷ đồng. Cục đã trình kế hoạch đến năm 2025 bảo đảm có đủ lực lượng giám sát bay. Tuy nhiên, để làm được điều này rất cần sự đầu tư hơn nữa của nhà nước", ông Đinh Việt Thắng chia sẻ.
Theo đánh giá của các chuyên gia hàng không, việc thiếu giám sát viên trực thuộc Cục Hàng không Việt Nam cũng là một "cản trở" lớn đối với việc các hãng hàng không nội địa muốn tăng đội tàu bay.Minh chứng của vấn đề này là vừa qua, Cục Hàng không Việt Nam chưa thể xem xét cho đội bay của Bamboo Airways tăng lên hơn 30 chiếc trong năm 2019. Dư luận cho rằng, quyết định này của Cục Hàng không Việt Nam đang cản trở sự phát triển của vận tải hàng không, cản trở doanh nghiệp.
Nhìn nhận về tình trạng "khát" nhân lực kỹ thuật cao ngành hàng không, ông Lại Xuân Thanh, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) cho rằng, việc phát triển của các hãng hàng không phụ thuộc vào nhiều yếu tố; trong đó có năng lực của cơ quan quản lý nhà nước, đặc biệt là năng lực kiểm soát an ninh, an toàn. Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long đánh giá, chuyện lôi kéo phi công, nhân lực kỹ thuật cao giữa các hãng hàng không là tất yếu. Tuy nhiên, cần phải xem xét việc này trong sự cạnh tranh lành mạnh. Nếu có dấu hiệu của sự cạnh tranh không lành mạnh thì Nhà nước phải có giải pháp xử lý.Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam Đinh Việt Thắng đánh giá, hàng không của Việt Nam tăng trưởng nhanh nhưng không có nghĩa là tăng trưởng không có kiểm soát.
Ví dụ như Hãng hàng không Vietjet đưa bao nhiêu tàu bay vào hoạt động, bay những đường bay nào đều phải có báo cáo chứng minh với cơ quan quản lý về số lượng người bổ sung, nhân viên giám sát, nhân viên vận hành, đặc biệt là lực lượng phi công, tiếp viên….
Tất cả những nhân sự này hãng đều phải báo cáo Cục Hàng không Việt Nam để kiểm soát chặt chẽ theo đúng tiêu chuẩn, quy định.
*Cần có định hướng từ cơ quan quản lý Theo Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Lê Đình Thọ, hàng không là ngành đặc thù nên cũng phải có cơ chế quản lý nhân lực đặc thù. Sự ổn định nguồn nhân lực, đặc biệt là lực lượng phi công phải được đặt lên hàng đầu. Bản thân các hãng hàng không cũng phải có hành lang pháp lý để quản lý đội ngũ nhân sự của mình.Đánh giá về vấn đề "chảy máu" chất xám của Vietnam Airlines, Thứ trưởng Lê Đình Thọ nhận định, suốt quá trình phát triển của mình, Vietnam Airlines đã dành nhiều nguồn lực để tạo ra đội ngũ phi công với bề dày kinh nghiệm và trình độ chuyên môn cao. Đây là một quá trình lâu dài và tốn kém, không thể ngày một ngày hai mà có được. Do vậy, lực lượng phi công được xem như một nguồn lực quốc gia.
"Tuy nhiên, dưới sức ép cạnh tranh của một số hãng hàng không mới ra đời với các cơ chế đãi ngộ cao hơn nhằm lôi kéo nhân lực đã dẫn đến những khó khăn của Vietnam Airlines thời gian qua. Việc "hớt ngọn" nhân sự xảy ra vừa qua là sự cạnh tranh không lành mạnh. Việc dùng cơ chế chính sách về tiền lương, thưởng để lôi kéo các nguồn nhân lực trong cùng một đất nước là không nên. Về vấn đề này, Bộ Giao thông Vận tải sẽ có những giải pháp để đảm bảo có sự cạnh tranh lành mạnh qua việc sửa đổi một số văn bản quy phạm pháp luật", Thứ trưởng Lê Đình Thọ cho hay. Song một giảng viên Học viện Hàng không Việt Nam cho rằng, việc giành nhau về phi công xuất phát từ chênh lệch lương, chế độ đãi ngộ... khác nhau.Với một hãng bay mới ra đời, cách thu hút nhân sự bằng chế độ lương, thưởng không có gì trái quy định, không chỉ phi công Việt, hãng hàng không có thể tuyển phi công nước ngoài để đảm bảo đội bay với mức thu nhập cao hơn với đối thủ.
Do đó, để giữ chân phi công hay nhân lực kỹ thuật cao, các hãng phải thay đổi chế độ đãi ngộ cho phù hợp.
Ông Trần Quang Châu, Chủ tịch Hội Khoa học và Công nghệ hàng không Việt Nam cho rằng, việc thiếu hụt nguồn nhân lực kỹ thuật cao có trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước. Để giải bài toán này, Nhà nước cần có kế hoạch đào tạo phi công phù hợp với phát triển đội bay.Nhà nước có thể đầu tư vốn ban đầu cho một đơn vị đào tạo phi công và có quy định để các hãng hàng không góp vốn đào tạo. Phương thức xã hội hóa sẽ hiệu quả hơn và đáp ứng được nhu cầu nhân lực cho từng hãng, tránh được việc lôi kéo phi công của nhau.
Theo TS. Nguyễn Hữu Đức, chuyên gia giao thông, trong bối cảnh thiếu hụt nguồn nhân lực của ngành, Nhà nước nên kêu gọi các hãng hợp tác để sử dụng nguồn nhân lực, đặc biệt lực lượng phi công sao cho hiệu quả, an toàn.Nhà nước cũng nên dành thêm nguồn tài chính để hỗ trợ các doanh nghiệp đào tạo nguồn nhân lực về hàng không trong thời gian tới. Ngoài ra, Nhà nước có thể nghiên cứu hợp tác đào tạo nhân lực cho ngành hàng không với các đối tác nước ngoài.
Trước nguy cơ "chảy máu" chất xám, đặc biệt là lực lượng phi công, đại diện lãnh đạo Vietnam Airlines kiến nghị, cơ quan quản lý nhà nước cần ban hành các quy định về kế hoạch sản xuất kinh doanh, mở rộng đội tàu bay của các hãng hàng không phù hợp, đồng bộ với quy hoạch, tốc độ phát triển hạ tầng, kỹ thuật của đất nước./.Tin liên quan
-
Chuyển động DN
Phê duyệt chủ trương đầu tư dự án Viện đào tạo Hàng không Bamboo Airways
17:12' - 20/06/2019
UBND Tỉnh Bình Định vừa ban hành Quyết định số 2072/QĐ-UBND ngày 19/6/2019, chính thức phê duyệt chủ trương đầu tư dự án Viện đào tạo Hàng không Bamboo Airways của hãng hàng không Bamboo Airways.
-
Chuyển động DN
Vietnam Airlines tiếp tục nhận chứng chỉ hàng không quốc tế 4 sao
21:20' - 18/06/2019
Đánh giá của Skytrax cũng cho thấy tỷ lệ tiêu chí đạt 4,5 - 5 sao của Vietnam Airlines tăng 16% so với năm 2016, thời điểm Hãng nhận chứng chỉ 4 sao lần đầu tiên.
-
Chuyển động DN
Hàng không Việt Nam thông tin về việc Vietjet Air hoãn và hủy hàng loạt chuyến bay
14:34' - 15/06/2019
Liên quan đến thông tin Vietjet Air hoãn và hủy hàng loạt chuyến bay trong các ngày 14 và 15/6, chiều 15/6, phóng viên TTXVN đã liên lạc với ông Đinh Việt Thắng, Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam.
-
Kinh tế Việt Nam
Thủ tướng yêu cầu báo cáo tổng thể về nhân lực ngành hàng không
20:09' - 14/06/2019
Văn phòng Chính phủ vừa có văn bản truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Giao thông ận tải báo cáo tổng thể về nhân lực ngành hàng không.
Tin cùng chuyên mục
-
DN cần biết
Aeon ra mắt Waon Point: Tích điểm toàn hệ sinh thái, nhận ưu đãi cực lớn
20:12' - 04/07/2025
Tập đoàn Aeon ra mắt chương trình Waon Point – hệ thống tích điểm chung trên toàn bộ hệ sinh thái Aeon Việt Nam, tặng 10 lần điểm duy nhất ngày 6/7, mang đến trải nghiệm mua sắm liền mạch.
-
DN cần biết
JPMorganChase: Thuế quan sẽ làm tăng mạnh chi phí trực tiếp của doanh nghiệp Mỹ
16:09' - 03/07/2025
Theo Viện JPMorganChase, các kế hoạch áp thuế quan hiện tại của Tổng thống Donald Trump có thể gây ra chi phí trực tiếp lên tới 82,3 tỷ USD đối với nhóm doanh nghiệp quan trọng của nước này.
-
DN cần biết
Khánh thành nhà máy sản xuất bao bì tiệt trùng hơn 200 triệu euro
15:34' - 03/07/2025
Dự án có tổng mức đầu tư 217 triệu euro, trong giai đoạn 2 có mức đầu tư 97 triệu euro với công nghệ tiên tiến và nâng cao năng lực cạnh tranh.
-
DN cần biết
Rà soát cuối kỳ chống bán phá giá bột ngọt từ Indonesia và Trung Quốc
21:00' - 02/07/2025
Ngày 2/7, Bộ Công Thương ban hành Quyết định số 1914/QĐ-BCT về kết quả rà soát cuối kỳ việc áp dụng biện pháp chống bán phá giá đối với một số sản phẩm bột ngọt có xuất xứ từ Indonesia và Trung Quốc.
-
DN cần biết
Anker thu hồi hơn 30.900 pin sạc dự phòng tại Việt Nam
19:41' - 02/07/2025
Thực hiện vai trò cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia cho biết, đang giám sát chặt chẽ quá trình thu hồi do Anker Innovations Limited thực hiện.
-
DN cần biết
Bộ Công Thương tiếp nhận hồ sơ yêu cầu áp dụng chống bán phá giá với gạch ốp lát
19:23' - 02/07/2025
Cơ quan điều tra đề nghị doanh nghiệp cung cấp thông tin sau về doanh nghiệp; công suất thiết kế và sản lượng của sản phẩm gạch ốp lát trong từ năm 2020 đến năm 2024.
-
DN cần biết
Vương quốc Anh kết luận rà soát biện pháp tự vệ với thép nhập khẩu
18:38' - 02/07/2025
Danh sách các nước đang phát triển được miễn trừ sẽ được UK thông báo cập nhật theo Điều 9.1 của Hiệp định về Biện pháp Tự vệ của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).
-
DN cần biết
Bước đệm chính sách cho đổi mới sáng tạo từ mô hình PPP
18:19' - 02/07/2025
Luật PPP (được sửa đổi, bổ sung tại Luật số 57/2024QH15) đã mở rộng lĩnh vực đầu tư theo phương thức PPP đối với tất cả các lĩnh vực, bãi bỏ quy mô vốn tối thiểu đối với dự án PPP.
-
DN cần biết
Đề xuất tổng kết chương trình hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ
18:18' - 02/07/2025
Bộ Công Thương vừa có văn bản 4756/BCT-PC ngày 30/6/2025 về việc phối hợp cung cấp thông tin tổng kết Chương trình hỗ trợ pháp lý liên ngành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa giai đoạn 2021 - 2025.