Giải ngân đầu tư công mới đạt 60%, TP. Hồ Chí Minh nỗ lực “bứt tốc” vào cuối năm

 

Tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh hiện mới đạt khoảng 60% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, thấp hơn nhiều so với mục tiêu đặt ra. Hiện thành phố đang tập trung đẩy nhanh giải ngân các dự án trọng điểm và khởi công một số dự án mới đã hoàn tất thủ tục đầu tư, nhằm “bứt tốc” về đích trong năm 2025.

* Giải ngân vốn mới đạt 60% kế hoạch

Sau hợp nhất, TP. Hồ Chí Minh được Thủ tướng Chính phủ giao giải ngân hơn 120.323 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách trung ương là 16.674 tỷ đồng và vốn ngân sách địa phương gần 103.649 tỷ đồng. Thành phố đã hoàn thành việc phân bổ chi tiết tổng số vốn 153.615 tỷ đồng, vượt 28% so với mức vốn Thủ tướng giao.

Tuy vậy, theo báo cáo sơ bộ của Kho bạc Nhà nước Khu vực 2, đến hết ngày 28/11/2025, giải ngân vốn đầu tư công trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh mới đạt 71.739 tỷ đồng, tương ứng với tỷ lệ 59,6% kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao.

Trong báo cáo tại kỳ họp Hội đồng Nhân dân thành phố, UBND TP. Hồ Chí Minh nêu rõ một số nguyên nhân chính ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân vốn đầu tư công năm 2025, nhất là vấn đề liên quan đến việc cập nhật, điều chỉnh quy định trong lĩnh vực đầu tư công.

Theo UBND TP. Hồ Chí Minh, năm 2025 là năm đầu tiên áp dụng các quy định mới về đầu tư công theo Luật số 58/2024/QH15 của Quốc hội về Luật Đầu tư công. Tuy nhiên đến tháng 4/2025, Chính phủ mới ban hành Nghị định số 85/2025/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật này.

Trong khi đó, Luật số 90/2025/QH15 sửa đổi bổ sung một số điều của nhiều luật, trong đó có Luật Đầu tư công có hiệu lực từ ngày 25/6/2025, nhưng đến ngày 18/10 Chính phủ mới ban hành Nghị định hướng dẫn (Nghi định 275/2025/NĐ-CP). Việc này cũng ảnh hưởng đến tiến độ thẩm định, quyết định chủ trương đầu tư, điều chỉnh chủ trương đầu tư... các dự án và công tác điều hành đầu tư công trên địa bàn thành phố.

Mặt khác, tiến độ giải ngân đầu tư công trên địa bàn thành phố còn bị ảnh hưởng do việc sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và chuyển sang mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

 

Theo UBND TP. Hồ Chí Minh, dù các tỉnh Bà Rịa - Vũng tàu, tỉnh Bình Dương và TP. Hồ Chí Minh trước sắp xếp đã chủ động thực hiện việc sắp xếp lại các Ban Quản lý dự án chuyên ngành cũng như các Ban Quản lý dự án khu vực cấp huyện theo nguyên tắc giữ nguyên trạng và sáp nhập cơ học để hạn chế tối đa việc ảnh hưởng tới công tác quản lý dự án và giải ngân.

Tuy nhiên, việc hoàn thiện cơ sở pháp lý liên quan pháp nhân chủ đầu tư dự án cũng như các công tác tiếp nhận kế hoạch đầu tư công và giải ngân vốn cũng còn cần thời gian để thực hiện dẫn đến tình trạng chậm giải ngân trong 2 tháng thời gian đầu sau sắp xếp. Điều này cũng thể hiện qua dữ liệu 2 tháng 7-8/2025, tỷ lệ giải ngân vốn trên địa bàn thành phố đạt chưa tới 1% vốn giao.

Bên cạnh đó, UBND cấp xã được giao làm chủ đầu tư một số dự án đầu tư công, nhưng không có Ban quản lý dự án xây dựng chuyên trách dẫn đến còn lúng túng trong việc thực hiện do chưa nhận thức và phân định rõ vai trò, chức năng nhiệm vụ của cơ quan chủ đầu tư, cơ quan thẩm định, cơ quan quyết định đầu tư dự án.

Để phù hợp với cơ cấu bộ máy sau khi thực hiện sắp xếp, tinh gọn, nhiều dự án của Thành phố đã tạm dừng khởi công, rà soát để xác định lại sự cần thiết phải đầu tư, điều chỉnh quy mô, phạm vi, tiêu chuẩn định mức đặc biệt là các công trình trụ sở, cơ quan quản lý nhà nước dẫn đến chưa tiếp tục bố trí vốn thực hiện dự án để chờ kết quả rà soát. Một số dự án do không còn nhu cầu phải dùng thực hiện, đang đề xuất điều chỉnh giảm kế hoạch vốn để tránh lãng phí.

Ngoài ra, tiến độ giải ngân vốn chậm còn do công tác tổ chức thực hiện dự án. Một số dự án gặp khó khăn trong công tác bồi thường giải phóng mặt bằng, công tác di dời hạ tầng kỹ thuật điện, trong khi một số chủ đầu tư chưa thực sự sâu sát trong quản lý tiến độ thi công, chưa quyết liệt xử lý nhà thầu yếu kém. Đặc biệt, nguồn cung nguyên vật liệu chưa ổn định, có nhiều biến động về giá cũng ảnh hưởng đáng kể đến tiến độ thực hiện.

* Không né tránh trách nhiệm

Trao đổi tại kỳ họp Hội đồng Nhân dân TP. Hồ Chí Minh ngày 10/12, Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Văn Được đã thẳng thắn nhìn nhận những hạn chế liên quan đến tiến độ giải ngân đầu tư công chưa đạt yêu cầu; đồng thời nhấn mạnh tinh thần của lãnh đạo thành phố là không đổ lỗi và không né tránh trách nhiệm trong vấn đề này.

Theo ông Nguyễn Văn Được, mặc dù tỷ lệ giải ngân của thành phố đang đứng ở nhóm khá so với cả nước, song kết quả này vẫn chưa đáp ứng kỳ vọng. Hiện tỷ lệ này mới đạt khoảng 60%, trong khi mục tiêu của thành phố là đạt 75% vào quý III/2025 và 100% vào quý IV/2025.

Một nghịch lý được chỉ ra là nhiều đơn vị được phân bổ vốn nhưng lại không tiêu hết, thậm chí một số phường/xã và ban ngành phải xin trả lại vốn vì “không làm nổi”. Trong khi đó, những nơi chuẩn bị hồ sơ đầy đủ lại không được bố trí vốn. Đây là một trong những nguyên nhân làm giảm hiệu quả đầu tư công và tác động trực tiếp đến tiến độ các dự án trên địa bàn.

Trên cơ sở tổng hợp kế hoạch giải ngân của các cơ quan, đơn vị, chủ đầu tư, UBND TP. Hồ Chí Minh dự kiến giải ngân vốn đầu tư công đến hết niên độ năm 2025 (ngày 31/01/2025) là 123.027 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 102,2% kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao và đạt tỷ lệ 80,1% kế hoạch vốn Thành phố.

 

Để đạt được mục tiêu này, UBND TP. Hồ Chí Minh chỉ đạo các Sở ngành, địa phương tập trung thực hiện nhiều phần việc, trong đó nhấn mạnh việc hoàn thành các thủ tục đẩy nhanh công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng các dự án quy mô vốn bồi thường lớn còn phải giải ngân đến hết ngày 31/1/2026.

Cụ thể, TP. Hồ Chí Minh sẽ tập trung giải ngân vốn vào 6 dự án trọng điểm như: Dự án thành phần 1: giải phóng mặt bằng đường Vành đai 4 – TP. Hồ Chí Minh, đoạn từ cầu Thủ Biên đến sông Sài Gòn; dự án thành phần 1: Giải phóng mặt bằng đường Cao tốc TP. Hồ Chí Minh - Thủ Dầu một - Chơn Thành, đoạn qua Bình Dương; dự án thành phần 6: Bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đường Vành đai 3 đoạn qua Bình Dương; Dự án Kè hai bờ sông Dinh đoạn từ cầu Điện Biên Phủ đến cầu Nhà máy nước; Tỉnh lộ 991 nối dài (từ Quốc lộ 51 đến đường liên cảng Cái Mép - Thị Vải); Nâng cấp, mở rộng tuyến đường Bà Rịa - Châu Pha - Hắc Dịch (ĐT995B).

Song song đó, TP. Hồ Chí Minh cũng thúc đẩy các thủ tục liên quan để khởi công dự án như: Dự án thành phần 1 - xây dựng Vành đai 2 thành phố, đoạn từ cầu Phú Hữu đến đường Võ Nguyên Giáp; Dự án thành phần 2: Xây dựng Vành đai 2 thành phố, đoạn từ đường Võ Nguyên Giáp đến đường Phạm Văn Đồng; dự án mở rộng đường Đỗ Xuân Hợp; Xây dựng cầu đường Nguyễn Khoái…

Rút kinh nghiệm trong vấn đề giải ngân đầu tư công, ông Nguyễn Văn Được, Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh yêu cầu các Sở ngành, địa phương trước cuối năm phải hoàn tất toàn bộ hồ sơ chuẩn bị đầu tư của các dự án quan trọng, đặc biệt là các dự án trọng điểm, dự án mang tính đột phá. Việc này nhằm bảo đảm đầu năm 2026 có thể bố trí vốn và triển khai ngay trong những ngày đầu năm để kịp tiến độ.

Với rất nhiều dự án lớn và công trình trọng điểm bước vào giai đoạn thi công ngay từ đầu năm, lãnh đạo UBND TP. Hồ Chí Minh nhận định năm 2026 thành phố sẽ là một “đại công trường”. Nếu các sở ngành triển khai quyết liệt, đồng bộ, các công trình này có thể sớm đi vào vận hành, góp phần giúp kinh tế thành phố bứt phá trong thời gian tới.