Hai phương án xử lý hàng hóa ùn tắc tại các cửa khẩu Lạng Sơn

Theo ông Nguyễn Hữu Vượng, tính đến ngày 24/12, lượng hàng hóa tồn là 4.204 xe, trong trường hợp năng lực thông quan tại các cửa khẩu ở mức như giai đoạn từ ngày 1/12/2021 đến thời điểm Trung Quốc tạm dừng thông quan tại cửa khẩu Hữu Nghị, Chi Ma, Tân Thanh trung bình là 286 xe/ngày thì cần mất khoảng 15 ngày tức là đến ngày 10/01/2022 trên địa bàn tỉnh sẽ không còn tồn hàng hóa xuất khẩu. 

Ở phương án thứ 2, trường hợp năng lực thông quan tại các cửa khẩu ở mức như giai đoạn hiện nay là 75xe/ngày thì ông Nguyễn Hữu Vượng cho biết từ nay đến Tết Nguyên đán chỉ thông quan được 1.725 xe, vẫn còn tồn khoảng gần 2.479 xe.
Để có phương án xử lý 2.479 xe hàng xuất khẩu tồn trên địa bàn tỉnh, ông Nguyễn Hữu Vượng đề nghị các doanh nghiệp đưa hàng hóa phải bảo quản lạnh vào gửi tại các kho lạnh ở cửa khẩu để bảo quản tránh hư hỏng, chuyển hàng hóa sang các cửa khẩu của địa phương khác để xuất khẩu.
Bên cạnh đó, có thể vận chuyển hàng hóa về nội địa để tiêu thụ nội địa hoặc đưa về bảo quản tại kho của doanh nghiệp trong nội địa.
Ông Nguyễn Hữu Vượng nhận định thì từ nay đến Tết Nguyên đán âm lịch, việc thông quan hàng hóa chở bằng xe lạnh sẽ tiếp tục khó khăn, do vậy đề nghị tiếp tục khuyến cáo đến các địa phương, doanh nghiệp có biện pháp điều tiết hàng hóa ngay từ đầu nguồn, giảm bớt hàng hóa đưa lên cửa khẩu trong lúc này để giải phóng hết số lượng hàng hóa đang tồn đọng và tránh tăng thêm ùn tắc, tiến hành điều tiết đi các cửa khẩu khác để tránh thiệt hại về kinh tế cho người nông dân, doanh nghiệp và ảnh hưởng đến hoạt động thông quan  hàng hóa khác.
Lãnh đạo hải quan Lạng Sơn cũng kiến nghị Chính phủ tổ chức hội đàm cấp cao với phía Trung Quốc để giải quyết triệt để tình trạng ách tắc hàng hóa như hiện nay.
Đồng thời, đề nghị UBND tỉnh Lạng Sơn kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nghiên cứu xây dựng Trung tâm Chế biến, bảo quản hàng nông sản trên địa bàn tỉnh để tạo điều kiện bảo quản hàng hóa mỗi khi hàng nông sản bị ách tắc trước khi xuất khẩu sang Trung Quốc.
Phó Cục trưởng Hải quan Lạng Sơn cũng đề xuất với Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan khuyến cáo doanh nghiệp xuất nhập khẩu để chuyển phương thức giao nhận sang bằng đường sắt.
"Đường sắt rất thuận lợi trong bối cảnh Trung Quốc thực hiện Zero COVID hiện nay vì không liên quan đến người. Cả đoàn tàu chỉ có tổ vận hành", ông Nguyễn Hữu Vượng nói.
Ông Nguyễn Hữu Vượng cho biết thêm ngày 29/12, Hải quan Nam Ninh (Trung Quốc) sẽ hội đàm với Hải quan Lạng Sơn, Cao Bằng, Quảng Ninh. Với vai trò trưởng đoàn, Cục Hải quan Lạng Sơn dự kiến đưa nội dung thông quan hàng hóa trong điều kiện dịch bệnh, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho xuất nhập khẩu, đặc biệt với hàng nông sản.
Thời gian gần đây, tại các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh Lạng sơn thường xuyên xảy ra tình trạng ùn tắc hàng hóa xuất khẩu sang Trung Quốc.
Nguyên nhân chính của tình trạng trên từ ngày 25/11 phía Trung Quốc thắt chặt việc quản lý xuất nhập cảnh và thông quan hàng hóa. Theo đó có việc yêu cầu thay đổi phương thức giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu tại cặp cửa khẩu Tân Thanh - Pò Chài và cặp cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị - Hữu Nghị Quan theo hướng giao xe cho phía Trung Quốc tại bến bãi phía Trung Quốc; thực hiện phương thức quản lý mới đối với xe xuất khẩu của Trung Quốc tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (niêm phong cabin xe, lái xe Trung Quốc không được xuống xe, chưa giao hàng xong vẫn phải lái xe về trong ngày); tại cửa khẩu Chi Ma chỉ cho lái xe Trung Quốc sang Việt Nam giao, nhận hàng và tiến hành niêm phong ca bin không cho lái xe xuống xe) đã gây khó khăn rất lớn cho hoạt động xuất nhập khẩu qua địa bàn tỉnh Lạng Sơn.
Ngoài ra, các cửa khẩu phụ đóng cửa từ đầu năm 2021 càng gây áp lực lớn lên 2 cửa khẩu chủ lực là Hữu Nghị và Tân Thanh.
Trên cơ sở công văn số 894/SNgV-LSHTQT ngày 24/12/2021của Sở Ngoại vụ về việc báo cáo Thông báo về “Tăng cường công tác phòng chống dịch COVID-19 tại các thành phố cửa khẩu” của phía Trung Quốc, trong đó nêu 8 biện pháp để phòng chống dịch bệnh.
Cụ thể phía Trung Quốc đã khắc phục các điểm yếu trong phòng, chống dịch tại các thành phố cửa khẩu, củng cố phòng tuyến chống dịch xâm nhập từ bên ngoài vào, thực hiện các biện pháp kiểm soát biên giới. Các doanh nghiệp vận tải xuyên biên giới cần thực hiện yêu cầu “vận chuyển riêng rẽ người với hàng hóa và vận chuyển theo từng chặng”, thực hiện giao hàng không tiếp xúc; người điều khiển phương tiện nhập cảnh không xuống xe trong toàn bộ quá trình vận chuyển. Kiểm soát chặt chẽ người qua lại đến ngày 15/3/2022; tăng cường phòng ngừa nguy cơ đến từ thực phẩm đông lạnh nhập khẩu, xây dựng khu dân cư không có dịch, thôn làng không có dịch.
Như vậy, phía Trung Quốc tăng cường kiểm soát chặt chẽ dịch bênh tại khu vực cửa khẩu đường bộ cho đến ngày 15/3/2022, nên việc thông quan hàng hóa qua các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh sẽ tiếp tục gặp khó khăn nếu không có phương án kiểm soát dịch tốt trong khu vực cửa khẩu thì việc thông quan sẽ lặp lại khó khăn như thời gian qua.
Bên cạnh đó, từ đầu tháng 12 năm 2021, nông sản của các tỉnh phía Nam đang vào vụ thu hoạch, lượng hàng hoá từ nội địa lên các cửa khẩu liên tục gia tăng trong khi năng lực lưu giữ hàng hóa tại các bến bãi là có hạn; nhu cầu tiêu dùng dịp lễ, Tết của thị trường Trung Quốc tăng vào những tháng cuối năm; hoạt động thông quan hàng hóa tại các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh các tỉnh Lào Cai, Cao Bằng, Quảng Ninh gặp nhiều khó khăn, trở ngại dẫn đến lượng hàng hóa tập trung về các cửa khẩu Lạng Sơn nhiều.
Hơn nữa, lượng phương tiện hàng hóa hàng ngày lên cửa khẩu vượt quá khả năng thông quan hai bên, không có sự phối hợp điều tiết phù hợp lượng hàng hóa từ các doanh nghiệp, ngành hàng xuất khẩu tại các địa phương đã gây ùn ứ tại các khu vực cửa khẩu, ảnh hưởng đến hoạt động thông quan xuất nhập khẩu hàng hóa qua các cửa khẩu, gây khó khăn và làm hạn chế năng lực thông quan hàng hóa qua các cửa khẩu trên địa bàn.
Cùng với đó, các cơ quan chức năng Trung Quốc thông báo dự kiến tạm dừng nhập khẩu trước và sau Tết Nguyên đán 14 ngày đối với xe lạnh để chuẩn bị các công việc trước và sau Tết, nếu thực hiện như vậy sẽ ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu nông sản.
Tại phía bên kia Trung Quốc còn tồn đọng một số lượng lớn hàng hóa nhập khẩu về Việt Nam chưa thông quan được cũng ảnh hưởng đến thời gian giải phóng hàng hóa xuất nhập khẩu của hai bên./.