Bốc xếp gạo xuất khẩu tại cảng Sài Gòn. Ảnh: TTXVN

Tuy nhiên cơ hội đó có trở thành hiệu quả kinh tế, thương mại thực tế hay không lại phụ thuộc rất nhiều vào sự chủ động của doanh nghiệp.

Đây là nội dung được các đại biểu chia sẻ tại buổi tọa đàm “Hiệu quả kinh tế và những tác động của Hiệp định thương mại tự do Việt Nam  - EU” do Hiệp hội Doanh nghiệp Tp. Hồ Chí Minh tổ chức, ngày 6/6.

Đại diện Bộ Công Thương thông tin, EVFTA được cộng đồng doanh nghiệp kỳ vọng sẽ là cú hích để đẩy mạnh thương mại Việt Nam  - EU, đặc biệt là ở chiều xuất khẩu từ Việt Nam sang EU do Việt Nam có lợi thế về sản xuất hàng tiêu dùng.

Cơ cấu hàng hóa giữa hai bên mang tính bổ sung cho nhau và hầu như không có sự đối đầu, cạnh tranh trực tiếp.

Thêm vào đó, Việt Nam là nước đang phát triển đầu tiên ký kết FTA với cả khu vực EU với các cam kết cắt giảm thuế sâu, lộ trình giảm thuế nhanh, điều này sẽ giúp Việt Nam có lợi thế so sánh về giá cũng như ưu tiên giao thương so với các nước khác đang cạnh tranh trực tiếp về chủng loại và giá thành hàng hóa.

Ông Chu Tiến Dũng, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Tp. Hồ Chí Minh cho rằng, hội nhập kinh tế quốc tế riêng đã mang lại cơ hội rất lớn cho doanh nghiệp trong việc mở rộng mạng lưới thị trường, đẩy mạnh xuất khẩu và thu lại ngoại tệ lớn cho đất nước.

Đặc biệt, việc tham gia Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam  - EU có ý nghĩa đặc biệt khi EU là khu vực thị trường rộng lớn, có chất lượng tiêu dùng cao và đang là thị trường xuất khẩu quan trọng của nhiều mặt hàng có thế mạnh của Việt Nam như dệt may, giày dép, thủy sản, đồ gỗ…

"Mặc dù cơ hội là của chung nhưng việc thực thi và vận dụng hiệp định vào thực tế có mang lại hiệu quản cho doanh nghiệp hay không thì phụ thuộc phần lớn vào sự chủ động, chuẩn bị của từng doanh nghiệp. Những điều khoản trong hiệp định về cắt giảm thuế quan, mở cửa thị trường chỉ mang tính mở đường, còn có đến đích hay không là do doanh nghiệp có chuẩn bị đủ nhân lực, vật lực để thực hiện việc tìm kiếm khách hàng hay chỉ ngồi một chỗ chờ khách hàng tới.

Nói cách khác, doanh nghiệp kỳ vọng vào các lợi ích mà EVFTA mang lại thì cũng phải chủ động nghiên cứu các nội dung mà Việt Nam và đối tác đã cam kết, đặc biệt là các quy tắc về nguồn gốc xuất xứ, các tiêu chuẩn kỹ thuật vì đó là điều kiện bắt buộc phải đáp ứng để hưởng ưu đãi về thuế quan. Song song đó, cần nghiên cứu thị trường để nắm rõ nhu cầu số lượng, chất lượng, sở thích tiêu dùng để có định hướng sản xuất phù hợp, đây là việc mà cơ quan quản lý nhà nước hay hiệp hội không thể làm thay cho từng doanh nghiệp.",  ông Chu Tiến Dũng nhấn mạnh.

Trong khi đó, ông Johnathan Hạnh Nguyễn, Chủ tịch Tập đoàn IPP chia sẻ, EVFTA đã chuẩn bị bước vào giai đoạn thực thi và cộng đồng doanh nghiệp cũng đặt kỳ vọng rất lớn vào hiệp định nhưng trên thực tế các doanh nghiệp chưa có sự kết nối với nhau để tận dụng cơ hội.

Cụ thể, doanh nghiệp chuyên sản xuất thì không nắm được nhu cầu thị trường, trong khi doanh nghiệp thương mại chưa có nhà cung ứng đảm bảo chất lượng để cung cấp cho khách hàng xuyên.

Theo ông Johnathan Hạnh Nguyễn, việc thực thi các hiệp định thương mại tự do nói chung và EVFTA nói riêng không đồng nghĩa với việc khách hàng sẽ tự động tìm đến, thậm chí nếu khách hàng tự tìm đến thì cũng chưa chắc đáp ứng được đơn hàng của họ nếu không có sự tìm hiểu, chuẩn bị trước.

Do đó, hơn ai hết, doanh nghiệp cần phát huy tính chủ động của mình trong việc tận dụng cơ chế, chính sách để xây dựng chiến lược phát triển thị trường.

Doanh nghiệp cũng cần liên kết chặt chẽ với nhau giữa các khâu trong chuỗi từ sản xuất đến thương mại, dịch vụ, đặc biệt doanh nghiệp lớn cần có trách nhiệm dẫn dắt, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ cùng tham gia vào mạng lưới kinh doanh để phát huy sức mạnh, lợi thế tổng hợp, từ đó vận dụng hiệu quả nhất các ưu đãi mà hiệp định mang lại./.