Hoàn thiện khung chính sách về phát triển điện khí và điện gió

Ngày 12/5, tại Hà Nội, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội chủ trì, phối hợp với Hội đồng Khoa học Tạp chí Năng lượng Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng sạch Việt Nam lần thứ 3 với chủ đề “Phát triển hạ tầng điện khí và điện gió tại Việt Nam”.

Diễn đàn tập trung giải quyết các vướng mắc, bất cập để tiếp tục phát triển điện khí và điện gió theo quy hoạch, là căn cứ khoa học để đề nghị các cấp thẩm quyền sớm ban hành các chính sách, pháp luật phù hợp, thực thi hiệu quả nhằm đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, thực hiện các cam kết quốc tế về ngăn chặn biến đổi khí hậu.

Phát biểu khai mạc, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Tạ Đình Thi cho biết, Dự thảo Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch điện VIII) đề xuất phát triển mạnh điện gió trên bờ và điện gió ngoài khơi; phát triển nhiệt điện khí dùng trong nước (chuỗi khí - điện Lô B, Cá Voi Xanh) thay thế dần nhiệt điện than, giảm phát thải nhà kính.

Việt Nam được đánh giá có tiềm năng điện gió ngoài khơi lớn nhất Đông Nam Á nên cần tận dụng tối đa và hiệu quả tiềm năng đó. Dự án điện gió cần có cơ sở hạ tầng gần nhất để phục vụ cho việc khảo sát, xây dựng lưới truyền tải và vận hành, bảo dưỡng.

Bên cạnh đó, để tăng thêm nguồn điện nền, cân bằng và khai thác hiệu quả nguồn năng lượng tái tạo, theo Dự thảo Quy hoạch điện VIII, Việt Nam cần phát triển từ 14.900 - 22.400 MW điện khí LNG nhập khẩu vào năm 2030 và có thể tăng lên 32.400 MW vào năm 2035.

“Chúng ta cần có cơ sở hạ tầng để nhập khẩu, lưu trữ một lượng khí LNG đủ cho các nhà máy điện vận hành ổn định và có thể ký hợp đồng mua khí LNG dài hạn. Hạ tầng điện khí gồm các khâu thượng, trung và hạ nguồn, nhất là điện LNG là “chuỗi nhiên liệu” phức tạp, bao gồm cảng, kho, hệ thống tái hóa khí, đường ống, nhà máy điện; cuối cùng là cơ chế giá và sự huy động phát điện để đảm bảo hiệu quả chuỗi dự án”, ông Tạ Đình Thi nhấn mạnh.

Đề cập đến những khó khăn trong phát triển điện gió và điện khí, ông Phạm Quang Huy, Phó Cục trưởng Cục Điều tiết điện lực (Bộ Công Thương) cho rằng, hiện nay, việc đàm phán hợp đồng mua bán điện còn khó khăn. Việc đàm phán sản lượng điện hợp đồng không đủ cao dẫn tới khó có khả năng vay vốn để thực hiện dự án và thu hồi chi phí cho chủ đầu tư. Ngoài ra, việc giảm thiểu rủi ro về giá của nhiên liệu khí có thể thực hiện bằng cách mua khí theo hợp đồng dài hạn, tuy nhiên luôn đi kèm với ràng buộc về sản lượng, trở thành một trong những vướng mắc ảnh hưởng tới việc đầu tư các nhà máy điện khí trong giai đoạn vừa qua.

Theo Phó Cục trưởng Cục Điều tiết điện lực, để hướng tới mục tiêu thu hút thêm sự tham gia ngày càng nhiều của khu vực tư nhân vào phát triển cơ sở hạ tầng, cung cấp dịch vụ năng lượng, đồng thời tận dụng được nguồn tài nguyên quốc gia, đảm bảo cân bằng an toàn vận hành hệ thống cần thiết tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện khung chính sách, cơ chế quản lý nhà nước đối với ngành năng lượng cho phù hợp với tình hình mới. Đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu năng lượng gia tăng, nguồn nhiên liệu hóa thạch cung cấp cho sản xuất điện trong nước ngày càng khan hiếm, an ninh năng lượng quốc gia là vấn đề cần được giải quyết với tầm nhìn dài hạn.

Ông Cáp Tuấn Anh, Phó trưởng Ban Chiến lược phát triển, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết, cơ cấu nguồn điện nói chung và nguồn điện gió, khí nói riêng của giai đoạn 2030 đã được đơn vị tư vấn tính toán và cơ quan có thẩm quyền quyết định phù hợp với Quy hoạch điện VIII. EVN cam kết thực hiện nghiêm túc chương trình phát triển nguồn điện của EVN đến năm 2030 khi được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Theo ý kiến của nhiều chuyên gia tại Diễn đàn, để thực hiện có hiệu quả quy hoạch điện trong thời gian tới, cần hoàn thiện khung chính sách, pháp luật về phát triển điện năng lượng tái tạo; xây dựng cơ chế hợp đồng mua - bán điện trực tiếp cũng như xây dựng chính sách nâng cao tỷ lệ nội địa hóa trong ngành điện. Đồng thời, cần hoàn thiện các cơ chế tài chính và huy động cho đầu tư phát triển điện, chính sách thu hút, khuyến khích tư nhân tham gia đầu tư, phát triển các dự án điện.

Sau Diễn đàn, Ban Tổ chức phối hợp với các đơn vị liên quan báo cáo tổng hợp đầy đủ các tham luận, phản biện, kiến nghị và đề xuất tới Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành liên quan xem xét, ban hành các quy định phù hợp, tháo gỡ vướng mắc, khó khăn cho các nhà đầu tư, nhà sản xuất cung cấp thiết bị, công nghệ, các thành phần kinh tế... , tạo điều kiện để khai thác các dự án năng lượng tái tạo phát triển bền vững, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050./.