Kênh đào Panama chuẩn bị thực hiện dự án hệ thống thủy lợi trị giá gần 6 tỷ USD

Tàu chở hàng đi qua Kênh đào Panama. Ảnh: AFP/TTXVN

Ban quản lý Kênh đào Panama (ACP) ngày 22/9 (giờ địa phương) cho biết đang lên thiết kế và chuẩn bị xây dựng hệ thống thủy lợi tiên tiến nhằm đảm bảo lượng nước sạch dân sinh cũng như hoạt động của kênh giao thông đường thủy huyết mạch nối liền Thái Bình Dương và Đại Tây Dương này.
Ông Ricaurte Vásquez, Giám đốc điều hành công trình đã hơn 100 năm tuổi này, cho biết lưu lượng nước sông thấp trong thời gian qua đã khiến ACP đi tới quyết định triển khai một kế hoạch toàn diện để đảm bảo hoạt động và sức cạnh tranh của kênh đào Panama cả trước mắt cũng như trong ít nhất 50 năm tới.

Dù không tiết lộ con số chi tiết, nhưng ông Vásquez khẳng định đây là dự án đầu tư lớn nhất kể từ dự án mở rộng kênh đào hoàn thành năm 2016, với tổng chi phí ước tính khoảng gần 6 tỷ USD, và hệ thống thủy lợi tân tiến này sẽ giúp cải thiện cả lưu lượng, chất lượng và khả năng kiểm soát nguồn nước theo hướng hiệu quả.
Theo thông báo của ACP, các doanh nghiệp nhà thầu quan tâm có thời hạn nộp hồ sơ tài chính và kỹ thuật tới ngày 12/11 tới để cơ quan này có lựa chọn sơ bộ các nhà thầu ứng viên trước cuối năm nay.
Trong quá trình thiết kế và xây dựng Kênh đào Panama xuyên qua phần hẹp nhất (82 km) của quốc gia Trung Mỹ này hồi đầu thế kỷ 21, một trong những thách thức kỹ thuật lớn nhất là việc xử lý mực nước biển chênh lệch giữa Thái Bình Dương và Đại Tây Dương ở 2 đầu kênh đào.
Để giải quyết vấn đề này, các kỹ sư thời đó đã tạo ra một hệ thống một loạt ô chứa tàu, với các tấm chắn 2 đầu để có thể mở ra cho tàu ra, vào và đóng lại để thay đổi mực nước cục bộ trong mỗi ô. Việc thay đổi mực nước này sử dụng nguồn nước ngọt từ hồ nhân tạo Gatún, vốn cũng là một phần của kênh đào mà mỗi tàu đều phải đi qua và có diện tích 430 km2.
Ước tính để mỗi một chiếc tàu đi từ Đại Tây Dương sang Thái Bình Dương qua Kênh đào Panama, hệ thống các ô chứa tàu cũ phải dùng gần 190.000 m3 nước, và trong thời điểm nhịp độ hoạt động bình thường, trung bình mỗi ngày có 35 tàu đi qua công trình giao thông đường thủy này, hay nói một cách khác là mỗi ngày Kênh đào Panama tiêu tốn cho công tác điều tiết mực nước khoảng 6,6 triệu m3 nước/ngày, lượng nước đủ để đổ đầy gần 2.600 bể bơi Olympic tiêu chuẩn.
Mặc dù hệ thống ô chứa tàu mới trong dự án mở rộng 2016 (dùng song song với hệ thống cũ) đã tối ưu hóa việc sử dụng nguồn nước bằng các kỹ thuật như thiết kế đáy nhọn cho các ô chứa tàu, nâng cao mực nước hoạt động tại hồ điều hòa Gatún và lắp đặt hệ thống luân chuyển để tái sử dụng một phần lượng nước điều tiết, thì Kênh đào Panama vẫn cần tới khoảng 75.000 m3 nước ngọt để vận chuyển một tàu qua kênh.
Năm 2019, vùng Lòng chảo Thủy lợi Panama, nơi cung cấp nước cho kênh đào này, điểm lưu thông của khoảng 6% lượng hàng hóa trong thương mại toàn cầu, cũng như cho các hoạt động dân sinh trên toàn bộ lãnh thổ Panama đã chịu một trong những đợt khô hạn khắc nghiệt nhất trong 70 năm qua, khiến mực nước ở các hồ chứa, bao gồm cả Gatún, bị hạ thấp nghiêm trọng.
Đây là yếu tố thúc đẩy ACP áp dụng chính sách tiết kiệm nước triệt để đồng thời xây dựng dự án thủy lợi mới cho toàn bộ kênh đào. Bên cạnh đó, dự án này cũng hướng tới việc giúp Kênh đào Panama thích ứng với các tác động tiêu cực khác của quá trình biến đổi khí hậu./.