Những lý do cản trở dự án thay thế cho kênh đào Suez
Đây không phải là dự án hoàn toàn mới, nó đã được thảo luận từ năm 1999, song có nhiều lý do, kể cả lý do chính trị, đã cản trở dự án này.
Năm 1999, một số công ty Nga, Iran và Ấn Độ đã thỏa thuận vận chuyển các xe container theo tuyến đường Sri Lanka - Ấn Độ - Iran - Nga. Thay vì băng qua kênh đào Suez đông nghẹt hay đi vòng quanh châu Phi, hàng hóa có thể được vận chuyển bằng đường sắt. Tuy nhiên, không thể vận tải trọn chuyến bằng đường sắt vì Ấn Độ và Pakistan liên tục có xung đột, do đó, việc đưa lãnh thổ Pakistan vào tuyến đường này là điều mạo hiểm.
Kết quả là tuyến đường này có lộ trình cụ thể như sau: từ Mumbai (Ấn Độ), hàng hóa đi đường biển đến Iran rồi được chuyển lên tàu hỏa và đi tiếp đến biển Caspi, hàng hóa lại được chuyển xuống tàu thủy đến cảng Astrakhan của Nga, lên tàu hỏa và đi tiếp sang châu Âu - đích đến cuối cùng. Bốn lần bốc dỡ hàng hóa tất nhiên làm chậm tiến độ, song nhìn chung vẫn nhanh hơn đi qua kênh đào Suez.
Năm 2000, tại thành phố Saint Petersburg (Nga), 3 nước Nga, Iran và Ấn Độ đã ký thỏa thuận liên chính phủ thành lập hành lang vận tải. Các container lập tức rời khỏi Ấn Độ theo tuyến này, 2 năm sau Nga mới phê chuẩn thỏa thuận và vào tháng 5/2002 thì hành lang chính thức được vận hành.
Tuy nhiên, tuyến đường đã lộ rõ một số trắc trở. Hệ thống vận tải của Iran không thể đáp ứng lượng hàng hóa lớn theo nhu cầu của Nga và Ấn Độ. Iran lại không có tiền để nâng cấp hạ tầng và kết quả là đồng tiền Ấn Độ đã quyết định tất cả.
Nền kinh tế đứng thứ ba trên thế giới này đã đầu tư vào cảng Chabahar của Iran và vào hệ thống đường sắt. Trước khi Mỹ áp đặt biện pháp trừng phạt đối với Iran, Ấn Độ đã kịp cấp cho nước này hàng loạt khoản tín dụng.
Đến đây thì dự án lại vấp phải những khó khăn chính trị mà suốt hai thập kỷ qua chưa ai nghĩ đến. Những bên hưởng lợi từ dự án không phải lúc nào cũng có mục đích giống nhau. Trên đất Iran, tuyến đường “Bắc-Nam” có thể phân thành 3 nhánh.
Theo nhánh phía Tây, hàng hóa sẽ đi qua Azerbaijan đến Daghestan và vào lãnh thổ phần châu Âu của Nga. Azerbaijan là một trong các bên hưởng lợi. Theo nhánh trung tâm, hàng hóa sẽ đi qua biển Caspi đến cảng Astrakhan, cùng với nhánh Tây thì nhánh này có lợi cho Nga hơn cả.
Còn nhánh phía Đông đi qua vùng Trung Á - hoặc qua Afghanistan, hoặc qua Turkmenistan. Cả hai nhánh này đều rất có lợi cho Ấn Độ, và New Delhi tích cực vận động cho nhánh này.
Cho đến gần đây, Nga khá thờ ơ với dự án (đi qua nhánh Đông) của Ấn Độ. Moskva không hài lòng với sự bành trướng kinh tế của Trung Quốc ở Trung Á, nhưng vẫn coi đây là điều không thể tránh, là cái giá để đổi lấy sự ủng hộ chính trị mà Bắc Kinh giành cho Moskva trong làn sóng đối đầu với phương Tây.
Tuy nhiên, thời gian qua, lãnh đạo Nga dường như ngày càng nghiêng về phía xem xét lại quan điểm của mình để đáp trả một số bước đi của Trung Quốc trong lĩnh vực tài chính mà giới chuyên gia đánh giá là không thân thiện.
Dự án “Bắc-Nam” quan trọng với Ấn Độ còn vì một nguyên nhân khác. Trong khi Trung Quốc “tung hoành” tại lục địa Á-Âu và châu Phi bằng các hành lang kinh tế của mình thì Ấn Độ lại không có gì để chống lại, để cạnh tranh với nền ngoại giao hạ tầng của Trung Quốc. Vì vậy, đây là cơ hội tuyệt vời để thể hiện rằng Ấn Độ có thể tạo nên các tuyến đường kinh tế với các nước thân thiện khác, và cái chính là không có sự tham gia của Trung Quốc.
Thêm vào đó, phát triển hạ tầng vận tải cho Iran còn giúp Ấn Độ trong tương lai mở ra thêm một hành lang mới – không đi qua Nga mà qua Thổ Nhĩ Kỳ và đến thẳng Đông Âu. Dễ hiểu là Moskva không vui vẻ gì với dự án này.
Khó khăn thứ ba liên quan đến loại hàng hóa sẽ đi qua tuyến đường này. Nga và các nước Trung Á có thể cung cấp gì để đổi lấy hàng công nghiệp nhẹ, dược phẩm… của Ấn Độ?
Hiện tại tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của các nước thuộc Liên minh Kinh tế Á-Âu (EAEU) gần bằng GDP của Ấn Độ, trong khi đó, kim ngạch song phương chưa được 10 tỷ USD (kim ngạch Ấn Độ-Trung Quốc là trên 90 tỷ USD).
Tình thế có thể thay đổi nhờ việc ký kết các Hiệp định thương mại tự do (FTA) giống như EAEU đã ký với Việt Nam, vốn đã khiến thương mại song phương tăng 30% ngay trong năm đầu tiên và đang tiếp tục tăng cho đến nay.
Như vậy, hành lang vận tải “Bắc-Nam” chỉ có thể hoạt động hiệu quả khi đã xóa bỏ hết các rào cản giữa Ấn Độ và các nước EAEU, và cuộc gặp tại Tehran chính là nơi giúp nhen nhóm hy vọng cho viễn cảnh này./.
Tin liên quan
-
Kinh tế Thế giới
Mỹ: Trung Quốc và Ấn Độ bán phá giá ống thép hàn
11:21' - 08/11/2018
Kết luận trên được đưa ra sau khi Bộ Thương mại Mỹ tiến hành một cuộc điều tra chống bán phá giá đối với hoạt động nhập khẩu ống thép hàn.
-
Kinh tế Thế giới
Cơ hội cho mối quan hệ Nhật Bản - Ấn Độ
07:25' - 06/11/2018
Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe và người đồng nhiệm Ấn Độ Narendra Modi đã thỏa thuận về việc tiến hành đối thoại theo cơ chế 2+2 nhằm duy trì hòa bình, ổn định tại khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương.
-
Kinh tế Thế giới
Khởi động hành lang vận tải quốc tế “Bắc-Nam” thay thế kênh đào Suez
15:29' - 01/11/2018
Nga, Ấn Độ và Iran dự kiến sẽ sớm thảo luận việc khởi động hành lang vận tải quốc tế “Bắc-Nam” thay thế kênh đào Suez hiện nay.
-
Kinh tế Thế giới
Trung Quốc "tăng tốc" trong chiến lược Trung Đông-châu Phi
19:09' - 20/07/2018
Trung Đông-châu Phi từ lâu là những khu vực ưu tiên trong chính sách đối ngoại của Trung Quốc, trước hết là vì lợi ích kinh tế.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Đợt tăng vốn lớn nhất cho Ngân hàng Thế giới kể từ năm 2022
15:49'
11 quốc gia đã cam kết đóng góp hơn 11 tỷ USD cho các công cụ vốn hỗn hợp và bảo lãnh danh mục đầu tư mới, được thiết kế để mở rộng năng lực cho vay của ngân hàng thêm 70 tỷ USD trong 10 năm.
-
Kinh tế Thế giới
Căng thẳng tại Trung Đông: Indonesia cân nhắc tìm kiếm nguồn cung dầu thô mới
14:16'
Theo phóng viên TTXVN tại Jakarta, trong bối cảnh xung đột tại Trung Đông leo thang, Indonesia đang xem xét tìm kiếm các nhà cung cấp dầu thô thay thế từ châu Phi và Mỹ Latinh.
-
Kinh tế Thế giới
IMF khuyến nghị các nước củng cố tài chính và tăng cường cải cách kinh tế
13:04'
Ngày 19/4 Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) khuyến nghị các nước Mỹ Latinh kết hợp củng cố tài chính với tăng cường cải cách kinh tế để thúc đẩy tăng trưởng, do nợ công và mức nghèo đói tại đây vẫn ở mức cao.
-
Kinh tế Thế giới
IMF nhận định về kinh tế Nga năm 2024
10:18'
Ngày 19/4, trả lời phỏng vấn hãng thông tấn TASS, Giám đốc Bộ phận châu Âu của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), ông Alfred Kammer cho hay IMF ghi nhận sự tăng trưởng khá mạnh mẽ của nền kinh tế Nga.
-
Kinh tế Thế giới
Triển vọng hợp tác kinh tế số giữa Việt Nam và LB Nga
10:14'
Ngày 19/4, tại Tổ hợp đa chức năng Hà Nội - Moskva (Incentra) ở thủ đô nước Nga, Đại sứ quán Việt Nam tại LB Nga đã tổ chức hội thảo “Triển vọng hợp tác kinh tế số Việt - Nga”.
-
Kinh tế Thế giới
Trung Quốc áp thuế đối với một loại axit nhập khẩu của Mỹ
08:15'
Ngày 19/4, Trung Quốc đã áp thuế đối với một loại axit nhập khẩu của Mỹ được sử dụng rộng rãi trong lĩnh vực thực phẩm, thức ăn chăn nuôi, thuốc trừ sâu và lĩnh vực y tế.
-
Kinh tế Thế giới
Trung Quốc đẩy nhanh đào tạo nhân tài kỹ thuật số
11:23' - 19/04/2024
9 cơ quan bao gồm Bộ Nhân lực và An sinh xã hội Trung Quốc mới đây đã ban hành kế hoạch hành động đẩy nhanh đào tạo nhân tài kỹ thuật số nhằm hỗ trợ phát triển kinh tế số (2024-2026).
-
Kinh tế Thế giới
Căng thẳng Iran - Israel: Iran kích hoạt hệ thống phòng không sau khi bị tên lửa tấn công
10:47' - 19/04/2024
Ngày 19/4, Iran đã kích hoạt hệ thống phòng không tại một số thành phố và đình chỉ các chuyến bay ở một số khu vực, trong đó có thành phố trung tâm Isfahan.
-
Kinh tế Thế giới
Căng thẳng Iran - Israel: Mỹ và phương Tây bổ sung trừng phạt chống Iran
10:37' - 19/04/2024
Ngày 18/4, Mỹ đã công bố các lệnh trừng phạt mới với Iran nhằm vào hoạt động sản xuất thiết bị bay không người lái (UAV), và áp đặt các hạn chế đi lại bổ sung đối với phái đoàn của Ngoại trưởng Iran.