Khủng hoảng COVID-19 và nguy cơ mới của Vương quốc Anh
Từ khi ra đời cách đây hai thập kỷ, Senedd Cymru – cơ quan nghị viện phân quyền của xứ Wales – ít được biết đến ở khía cạnh quyền lực độc lập trong cơ cấu chính trị của Vương quốc Anh, nếu so với cơ quan lập pháp của hai vùng khác là Scotland và Bắc Ireland.
Mãi đến năm 2006, cơ quan này mới được trao những thẩm quyền tương đương với các cơ quan lập pháp tại hai khu vực còn lại và phải tới năm 2001 mới có quyền lập pháp đầy đủ.
Cũng giống như nhiều vấn đề khác trong bản hiến pháp không thành văn của Vương quốc Anh, quyền lực của Senedd Cymru là vấn đề thường xuyên bị hiểu nhầm. Cùng với giao thông và giáo dục, một trong những vai trò lập pháp của cơ quan này là trong vấn đề chính sách y tế.
Tại xứ Wales, lĩnh vực này có thể khiến vai trò nhà nước Vương quốc Anh trở nên thừa thãi, chẳng hạn vấn đề điều trị cho bệnh nhân như thế nào là do Cardiff (thủ phủ xứ Wales) quyết định, chứ không phải London.
Đối với Thủ tướng Anh Boris Johnson, những vai trò phân quyền như vậy đang làm phức tạp thêm khả năng đối phó của Chính phủ Anh trong giai đoạn dịch bệnh. Thủ tướng Anh thường xuyên gặp khó khăn trong việc diễn giải rằng chính phủ của mình đang lên tiếng đại diện cho toàn bộ Vương quốc Anh, hay chỉ cho Anh và xứ Wales.
Thách thức này càng trở nên rõ ràng hơn khi trong bài phát biểu về việc nới lỏng phong tỏa của ông Johnson. Hơn 27 triệu người Anh đã theo dõi bài phát biểu ngày 10/5 của Thủ tướng, bài phát biểu đi kèm với khẩu hiệu khó hiểu về “giữ cảnh giác”.
Nhưng đối với 10 triệu người sống ngoài Anh, những lời của ông Johnson chẳng có gì liên quan. Thủ hiến Scotland Nicola Sturgeon tức giận tuyên bố trên Twitter rằng Scotland của bà sẽ tiếp tục khẩu hiệu “Ở Nhà.” Thủ hiến xứ Wales Mark Drakeford và người đồng cấp Arlene Foster tại Bắc Ireland cũng đồng tình với quan điểm của bà Sturgeon.
Những phản ứng này khiến Điện Westminster (Quốc hội Anh) giận dữ, nhất là những nghị sĩ Bảo thủ chưa bao giờ chấp nhận việc phân bớt quyền lực cho cơ quan lập pháp các vùng trong Vương quốc. Năm 1999, khi Thủ tướng Anh lúc đó là ông Tony Blair, thuộc Công đảng, cho thành lập các cơ quan lập pháp cấp vùng, đa số thành viên đảng Bảo thủ đều tỏ ra ngờ vực tính đúng đắn của quyết định này.
Thực tế những suy nghĩ đó đến giờ vẫn không thay đổi. Nghị sĩ Daniel Kawczynski nhấn mạnh: “Tôi hy vọng là việc họ chống lại Thủ tướng trong thời điểm khủng hoảng này sẽ làm dấy lên một cuộc tranh luận dài hạn tại xứ Wales về việc liệu có hay không nên tiếp tục duy trì cơ quan tốn kém và thừa thãi này”.
Kawczynski đang bày tỏ nỗi bực dọc đối với xứ Anh vì họ không có cơ quan nghị viện của riêng mình. Như nhiều nghị sĩ khác, ông khó chấp nhận được thực tế rằng mình được bầu làm nghị sĩ toàn quốc, nhưng lại không thể tham gia điều hành cả đất nước.
Như một cựu cố vấn chính phủ nhận xét, “Chính phủ Anh tại Whitehall (London) từ lâu đã né tránh chấp nhận thực tế rằng họ không điều hành chung toàn bộ nước Anh – vì như thế sẽ càng làm bộc lộ rõ ràng hệ thống hai tầng các quan chức chính phủ và nghị sĩ”.
Cách tiếp cận nghiêm khắc hơn của xứ Wales với lệnh phong tỏa cũng đặt ra hàng loạt vấn đề thực tế khác. Hơn 130 triệu chuyến đi lại diễn ra giữa biên giới Wales và Anh mỗi năm. Nhiều bất động sản nằm vắt qua hai vùng lãnh thổ. Đây chính là những mớ bòng bong trong hiến pháp của Vương quốc Anh.
Giải pháp thực ra đã rõ ràng từ nhiều năm qua. Một chính quyền liên bang Vương quốc Anh đang dần hình thành và một nghị viện riêng cho xứ Anh có lẽ là điều tất yếu trong tương lai. Điều này đã manh nha kể từ khi Tam Dalyell đưa ra cái gọi là câu hỏi West Lothian năm 1997 về việc xứ Anh còn phải chịu đựng đến bao giờ cảnh các nghị sĩ Scotland, Wales và Bắc Ireland có tiếng nói trong những vấn đề chỉ liên quan đến xứ Anh.
Câu hỏi càng nóng hơn khi ông Blair tạo ra các nghị viện phân quyền và tăng cường quyền lực cho họ trong khi không nghĩ gì nhiều cho Anh. Vấn đề trở nên gần hơn khi Scotland “suýt” bỏ phiếu độc lập năm 2014, và một lần nữa vào năm 2016 khi 2 trong số 4 vùng của Vương quốc Anh bỏ phiếu phản đối Brexit.
Một nhà quan sát chính trị xứ Wales nhận xét: “Không ai tại Westminster muốn đả động đến vấn đề mất cân bằng vì sợ lại càng thúc đẩy các xu hướng đòi độc lập.”
Nhưng khủng hoảng COVID-19 một lần nữa lại cho thấy thực tế về sự lúng túng và mất cân đối trong hệ thống chính trị Vương quốc Anh. Nếu Thủ tướng Johnson không sớm giải quyết được bài toán mất cân đối về hiến pháp này, Vương quốc Anh sẽ phải đối mặt với nguy cơ tan rã trong tâm trạng bất đồng và chia rẽ./.
- Từ khóa :
- anh
- wales
- covid 19
- vương quốc anh
- scotland
Tin liên quan
-
Tài chính & Ngân hàng
Anh lần đầu tiên phát hành trái phiếu chính phủ với lãi suất âm
20:34' - 20/05/2020
Trái phiếu đáo hạn vào tháng 7/2023 của Anh được phát hành với lợi suất trung bình -0,003%
-
Kinh tế Thế giới
Lạm phát tại Anh giảm xuống mức thấp nhất kể từ năm 2016
16:30' - 20/05/2020
Lạm phát của Anh đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ tháng 8/2016 trong bối cảnh đại dịch COVID-19 khiến giá dầu toàn cầu lao dốc và các nhà bán lẻ quần áo giảm giá, trong khi thuế quan cũng giảm nhẹ.
-
Kinh tế Thế giới
Anh cáo buộc EU đưa đề xuất dưới chuẩn cho thỏa thuận hậu Brexit
10:43' - 20/05/2020
Ngày 19/5, Anh đã cáo buộc Liên minh châu Âu (EU) đưa ra đề xuất dưới chuẩn trong các cuộc đàm phán thương mại hậu Brexit.
-
Kinh tế Thế giới
Tỷ lệ thất nghiệp ở Anh cao nhất trong hơn 2 thập kỷ
17:48' - 19/05/2020
Đây là dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy dịch COVID-19 đã tác động mạnh tới thị trường việc làm - vốn được dự báo sẽ còn chịu ảnh hưởng nặng nề trong những tháng tới.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Hội nghị thượng đỉnh G7: Tìm giải pháp chống lạm phát và suy thoái
18:55' - 26/06/2022
Trưa 26/6 (theo giờ Đức), Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) đã khai mạc tại lâu đài Elmau thuộc bang Bayern, miền Nam nước Đức.
-
Kinh tế Thế giới
Các nước G7 tán thành cấm nhập khẩu vàng của Nga
17:31' - 26/06/2022
Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) đã nhất trí cấm nhập khẩu vàng của Nga như một phần trong nỗ lực gia tăng sức ép buộc Moskva phải chấm dứt chiến dịch quân sự ở Ukraine.
-
Kinh tế Thế giới
Ukraine không có kế hoạch thúc đẩy gia nhập NATO trong tương lai gần
14:41' - 26/06/2022
Ukraine vừa cho biết nước này không có kế hoạch tiến hành bất kỳ điều gì liên quan đến tư cách thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) trong tương lai gần.
-
Kinh tế Thế giới
Các nhà lãnh đạo G7 tìm hướng giải quyết những vấn đề cấp bách
11:14' - 26/06/2022
Trưa 26/6 theo giờ Đức, Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) diễn ra trong các ngày 26-28/6 sẽ khai mạc tại lâu đài Elmau, bang Bayern, miền Nam nước Đức.
-
Kinh tế Thế giới
Hội nghị thượng đỉnh G7: Đức huy động 18.000 cảnh sát đảm bảo an ninh
10:08' - 26/06/2022
Để đảm bảo an toàn cho Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) diễn ra tại lâu đài Elmau, miền Nam nước Đức, hàng nghìn cảnh sát đã được huy động làm nhiệm vụ.
-
Kinh tế Thế giới
Lạm phát châm ngòi cho làn sóng lao động đòi tăng lương trên toàn cầu
07:45' - 26/06/2022
Trong bối cảnh chi phí thực phẩm và nhiên liệu tăng vọt mà tốc độ tăng lương không theo kịp, lạm phát đang làm dấy lên làn sóng phản đối và đình công của công nhân trên khắp thế giới.
-
Kinh tế Thế giới
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ bắt đầu thăm chính thức Hungary
07:45' - 26/06/2022
Ngày 25/6, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Đoàn đại biểu cấp cao Quốc hội Việt Nam đã đến sân bay Budapest Liszt Ferenc, bắt đầu thăm Hungary theo lời mời của Chủ tịch Quốc hội László Kövér.
-
Kinh tế Thế giới
Tổng thống Mỹ công du châu Âu
21:58' - 25/06/2022
Tổng thống Joe Biden đã rời Nhà Trắng lên đường tới châu Âu dự một loạt hội nghị quan trọng.
-
Kinh tế Thế giới
Hàng chục chuyến bay ở châu Âu bị hủy vì các cuộc đình công
20:55' - 25/06/2022
Các cuộc đình công của nhân viên hãng hàng không Ryanair và Brussels Airlines đòi tăng lương và cải thiện điều kiện làm việc đã buộc hàng chục chuyến bay ở châu Âu bị hủy trong ngày 24/6.