Kinh tế Mỹ đối mặt nguy cơ tổn thất lớn khi bế tắc ngân sách kéo dài

Theo phóng viên TTXVN tại Washington, Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt ngày 2/10 cho biết Nhà Trắng đang xem xét việc sa thải "hàng nghìn" nhân viên liên bang giữa lúc tình trạng đóng cửa chính phủ liên bang Mỹ bước sang ngày thứ 2 mà chưa có dấu hiệu cho thấy khi nào sẽ chấm dứt.

Bà Karoline Leavitt nói với truyền thông rằng con số nhân viên bị sa thải “có thể lên đến hàng nghìn" và đó là điều mà Văn phòng Quản lý và Ngân sách cùng toàn bộ đội ngũ tại Nhà Trắng phải giải quyết trong ngày 2/10. Người phát ngôn cho rằng những cuộc thảo luận đó "sẽ không diễn ra nếu đảng Dân chủ bỏ phiếu để duy trì hoạt động của chính phủ."

Trong khi đó, Tổng thống Donald Trump đã đóng băng nguồn tài trợ cho giao thông liên bang và năng lượng xanh đối với các tiểu bang ủng hộ đảng Dân chủ và đe dọa sa thải hàng loạt công chức liên bang. Tổng thống Trump cho biết ông sẽ quyết định "Các cơ quan Dân chủ" nào sẽ đóng cửa.

Đến tối 2/10 theo giờ địa phương, bế tắc vẫn tiếp diễn khi Tổng thống Trump cùng các đồng minh trong đảng Cộng hòa của ông tại Quốc hội và đảng Dân chủ vẫn chưa có dấu hiệu nhượng bộ để đạt được thỏa thuận chấm dứt tình trạng đóng cửa chính phủ liên bang.

Điểm mấu chốt vẫn là yêu cầu của đảng Dân chủ về việc khôi phục ngân sách cho Chương trình bảo hiểm chăm sóc sức khỏe cho người có thu nhập thấp (Medicaid) và Obamacare theo Đạo luật Chăm sóc sức khoẻ giá phải chăng (ACA) sau khi Tổng thống Trump ký thành luật những khoản cắt giảm mà Văn phòng Ngân sách Quốc hội cho biết sẽ khiến 10,9 triệu người không có bảo hiểm y tế. Đảng Cộng hòa tại Hạ viện muốn duy trì hoạt động của chính phủ ở mức ngân sách hiện tại, nhưng họ không có đủ 60 phiếu thuận tại Thượng viện để có thể thông qua dự luật này, bất chấp việc đảng này chiếm đa số.

Không có cuộc bỏ phiếu nào được lên lịch tại Thượng viện vào ngày 2/10, nghĩa là lần đóng cửa chính phủ đầu tiên kể từ năm 2019 sẽ kéo dài ít nhất thêm một ngày nữa. Thượng viện dự kiến sẽ bỏ phiếu lại vào chiều 3/10, nhưng đảng Cộng hòa sẽ cần thêm ít nhất 5 thượng nghị sĩ nữa của đảng Dân chủ để Thượng viện đạt ngưỡng 60 phiếu cần thiết.

Trước đó, 3 thượng nghị sĩ của đảng Dân chủ là John Fetterman (bang Pennsylvania), Catherine Cortez Masto (bang Nevada) và Angus King (bang Maine) đã bỏ phiếu ủng hộ đảng Cộng hòa để cấp ngân sách cho chính phủ. Tuy nhiên, hai cuộc bỏ phiếu trước đó với tỷ lệ 55-45 vào ngày 30/9 và ngày 1/10 đã không thể thông qua dự luật gia hạn ngân sách tạm thời đến ngày 21/11, vốn cần đa số 60 phiếu.

Việc Chính phủ đóng cửa xảy ra khi Quốc hội không thông qua luật cấp ngân sách kịp thời đã khiến các cơ quan liên bang được coi là "không thiết yếu" phải ngừng hoạt động. Hàng trăm nghìn nhân viên liên bang "không thiết yếu" bị buộc phải nghỉ việc không lương, trong khi các dịch vụ cốt lõi như xử lý hồ sơ vay mua nhà, cấp phép và xử lý các hợp đồng chính phủ cho doanh nghiệp và nhà thầu, hoạt động của các cơ quan hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ; kiểm tra an toàn tại một số khu vực bị đình trệ.

Việc Chính phủ đóng cửa làm ngừng thu thập và công bố các dữ liệu kinh tế quan trọng (như báo cáo về bán lẻ, nhà ở, lạm phát) từ các cơ quan như Cục Thống kê Lao động (BLS). Điều này tạo ra sự bất ổn và làm các doanh nghiệp, nhà đầu tư khó đưa ra quyết định chính xác, dẫn đến sự trì hoãn đầu tư.

Ngoài ra, việc tạm dừng chi tiêu liên bang (bao gồm cả các hợp đồng chính phủ) trực tiếp làm giảm tổng cầu của nền kinh tế. Theo các nhà phân tích, mỗi tuần đóng cửa có thể làm giảm tăng trưởng GDP hàng quý một lượng nhất định, gây thiệt hại tích lũy nếu kéo dài. Các ngân hàng lớn cảnh báo một cuộc đóng cửa kéo dài sẽ làm tổn hại đáng kể đến tăng trưởng kinh tế Mỹ, ảnh hưởng đến cả thị trường tài chính toàn cầu.

Mức độ thiệt hại phụ thuộc vào thời gian đóng cửa. Nếu chỉ kéo dài vài ngày, tác động thường nhẹ và có thể được bù đắp sau đó. Tuy nhiên, các cuộc đóng cửa dài, như đợt đóng cửa 35 ngày từ 22/12/2018 đến 25/1/2019, đã gây thiệt hại kinh tế lên tới hàng tỷ USD và cho thấy rõ rủi ro gia tăng đối với sự ổn định kinh tế và chính trị.

Hiệp hội Du lịch Mỹ cảnh báo nền kinh tế du lịch có thể mất 1 tỷ USD mỗi tuần nếu chính phủ đóng cửa.