Kinh tế toàn cầu 2016: Chưa trọn vẹn những nỗ lực cho sự phục hồi (phần 1))

Kinh tế Mỹ tiến triển rõ rệt. Ảnh: TheBlaze

Kinh tế Mỹ tiến triển rõ rệt

Trong khi đó, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới là Trung Quốc đóng vai trò như một nơi neo đậu an toàn cho kinh tế toàn cầu sau những xáo trộn, với tốc độ tăng trưởng ổn định, sau những nỗ lực chuyển đổi mô hình tăng trưởng và đẩy mạnh cải cách. Tuy nhiên, ở châu Âu và Nhật Bản, những nỗ lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và lạm phát vẫn chưa mang lại kết quả như mong đợi.
Sau nhiều lần trì hoãn, tại cuộc họp vào tháng 12, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã quyết định tăng lãi suất cơ bản lần đầu tiên sau lần tăng vào cuối năm 2015, từ biên độ 0,25-0,5% lên 0,5-0,75%. Cơ sở để Fed đưa ra quyết định này là “các điều kiện về thị trường lao động và lạm phát đã diễn ra đúng như mong đợi”. Fed cho rằng mức tăng này là hợp lý khi nền kinh tế Mỹ đã có nhiều khởi sắc và phục hồi mạnh mẽ thời gian qua với một loạt các báo cáo tích cực về thị trường lao động và lạm phát.
Trong bối cảnh chính quyền của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump hứa hẹn thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thông qua cắt giảm thuế, tăng cường đầu tư cho cơ sở hạ tầng và bãi bỏ một số quy định, các quan chức của Fed cho biết có thể sẽ có ba đợt tăng lãi suất trong năm 2017, theo đó sẽ nâng lãi suất lên mức 1,4% vào cuối năm sau, sau đó sẽ tăng tiếp lên 2,1% vào cuối năm 2018.
Chủ tịch Fed Janet Yellen khẳng định quyết định tăng lãi suất cần được hiểu là sự phản ánh lòng tin của Fed vào sự tiến triển của nền kinh tế, cũng như đánh giá rằng diễn tiến này sẽ vẫn tiếp diễn. Bà cũng lưu ý bất cứ sự gia tăng chi tiêu nào của chính quyền sắp tới của ông Trump sẽ đều tác động đến việc Fed điều chỉnh lãi suất trong tương lai, nhưng hiện còn quá sớm để đưa ra những dự đoán.    
Theo báo cáo lần ba của Bộ Thương mại Mỹ, trong quý III/2016, tăng trưởng GDP của Mỹ đạt 3,5%, mức tăng nhanh nhất trong hai năm, so với con số khiêm tốn 1,4% trong quý II và 0,8% trong quý I. Trong năm 2016, số việc làm mới được tạo ra và tỷ lệ thất nghiệp ở Mỹ trong các tháng có những biến động nhưng cho đến tháng 11 thì kinh tế nước này đã tạo mới 178.000 việc làm trong lĩnh vực phi nông nghiệp, cao hơn so với mức 142.000 việc làm trong tháng 10/2016 và tỷ lệ thất nghiệp đã giảm xuống 4,6%, mức thấp nhất kể từ tháng 8/2007.
Trong khi đó, tỷ lệ lạm phát trong tháng 11/2016 của Mỹ đã tăng lên như dự kiến, ghi dấu tháng thứ tư liên tiếp giá tiêu dùng tăng, với chỉ số giá tiêu dùng (CPI) trong tháng 11/2016 đã tăng 0,2% so với tháng trước đó, và tăng 1,7% so với cùng kỳ năm ngoái và CPI lõi, không tính các mặt hàng như thực phẩm và nhiên liệu, cũng tăng 2,1% so với hồi tháng 11/2015. 

Kinh tế Trung Quốc tăng trưởng ổn định

Kinh tế Trung Quốc tăng trưởng ổn định. Ảnh: Rappler

Nền kinh tế Trung Quốc với cơ cấu hợp lý hơn và đang trong quá trình chuyển đổi giữ vai trò như một nơi neo đậu an toàn cho kinh tế toàn cầu sau những xáo trộn do cuộc bầu cử tại Mỹ và "cú sốc" Brexit, việc Anh ra khỏi Liên minh châu Âu.
Các số liệu thống kê cho thấy Trung Quốc đang ở trong tình thế thuận lợi để đẩy mạnh các cải cách doanh nghiệp và ngân hàng nhà nước, trong khi duy trì đà tăng trưởng ổn định trong năm tới, với GDP quý III/2016 tăng trưởng 6,7% trong quý thứ ba liên tiếp, một tín hiệu cho thấy sự ổn định dần của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới này. Với kết quả này, kinh tế Trung Quốc tiếp tục hướng tới mục tiêu tăng trưởng 6,5-7% năm 2016.        
Cơ quan xếp hạng tín nhiệm Fitch Ratings nhận định nguy cơ “hạ cánh cứng” của kinh tế Trung Quốc đã giảm bớt, với những dấu hiệu cho thấy sự ổn định của nền kinh tế, và chính sách ứng phó của chính phủ sẽ giúp kinh tế nước này tăng trưởng một cách bền vững dần dần. Theo Fitch, nhờ những nỗ lực tiếp tục cải cách, "đại tu" ngành công nghiệp và hiệu quả quản lý vĩ mô của chính phủ, nguy cơ “hạ cánh cứng” của kinh tế Trung Quốc đang ngày càng lùi dần. Tuy vậy, Fitch lưu ý rằng sự phụ thuộc vào việc gia tăng tín dụng để hỗ trợ tăng trưởng tuy đáp ứng mục tiêu ngắn hạn song làm tăng tình trạng mất cân bằng kinh tế vĩ mô trong dài hạn.            
Tăng mạnh sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008, tổng mức nợ của Trung Quốc đang cao một cách bất thường đối với một quốc gia đang phát triển, tương đương khoảng 250% GDP, đưa đến những cảnh báo rằng tăng trưởng kinh tế có thể sụt giảm nếu số tiền trả lãi lớn khiến các doanh nghiệp không còn tiền để đầu tư và gây lo ngại về tác động của các vụ vỡ nợ nếu xảy ra đối với hệ thống ngân hàng quốc doanh.   
Trung Quốc đang thực hiện chiến lược tái cơ cấu vốn trong nền kinh tế, giảm đầu tư vào các ngành dư thừa công suất, tập trung vào xây dựng cơ sở hạ tầng và bất động sản, một trong những thay đổi trong chính sách kinh tế của chính phủ nước này trong bối cảnh không ít các doanh nghiệp hoạt động kém hiệu quả và ngập trong nợ nần.