Linh hoạt mức giảm trừ gia cảnh theo biến động giá cả và thu nhập

Nhiều ý kiến cũng đề nghị giữ nguyên 7 bậc thuế thu nhập cá nhân như hiện hành, nâng ngưỡng chịu thuế, thu hẹp khoảng cách giữa các bậc để bảo đảm công bằng; hay việc cần nâng ngưỡng doanh thu chịu thuế của hộ kinh doanh; xem xét miễn thuế cho trường hợp bán nhà duy nhất và bổ sung cơ chế khấu trừ chi phí giáo dục, y tế nhằm phản ánh đúng thực tế đời sống người dân.

* Đề xuất giữ nguyên 7 bậc thuế và nâng ngưỡng chịu thuế

Đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn Hà Nội) hoàn toàn đồng tình với hướng sửa đổi lần này của dự thảo luật. Đó là việc không quy định cụ thể mức giảm trừ gia cảnh trong luật mà giao Chính phủ quyết định căn cứ trên biến động giá cả và thu nhập của người dân. Cách làm này tạo điều kiện cho việc điều chỉnh linh hoạt hơn, phản ánh sát thực tế đời sống.

Tuy nhiên, Đại biểu cho rằng trong luật cần bổ sung nguyên tắc rõ ràng về thời điểm và cách thức điều chỉnh. Chẳng hạn, Chính phủ sẽ điều chỉnh khi có biến động giá cả hoặc thu nhập.

Về biểu thuế lũy tiến, Đại biểu Hoàng Văn Cường cho biết, hiện nay biểu thuế thu nhập cá nhân gồm 7 bậc, mỗi bậc cách nhau 5%. Dự thảo luật mới đề xuất giảm còn 5 bậc, với các khoảng cách giữa các bậc lớn hơn. Phương án này chưa hợp lý.

Cụ thể, theo dự thảo, mức thuế suất nhảy từ 5% (dưới 10 triệu đồng/tháng) lên 15% (từ 10 đến 30 triệu đồng/tháng). Đây là bước nhảy quá đột ngột và bất hợp lý. Hay từ 30 - 60 triệu đồng mức thuế là 25%. Như vậy, mức thuế với thu nhập 31 triệu đồng cũng bằng 59 triệu đồng. Như vậy, người lao động vừa cố gắng tăng thêm thu nhập một chút thì lại chịu tăng rất nhiều thuế.

Đại biểu Hoàng Văn Cường đề nghị giữ nguyên 7 bậc thuế như hiện hành, với mức chênh lệch giữa các bậc 5% và mức cao nhất với thuế 35% là thu nhập 150 triệu đồng. Biểu thuế này đảm bảo tính lũy tiến hợp lý, khuyến khích người lao động phấn đấu tăng thu nhập mà không lo bị “nhảy bậc” thuế quá nhanh.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (Đoàn TP. Hồ Chí Minh) cũng đề nghị tiếp tục duy trì 7 bậc thuế trong Biểu thuế lũy tiến từng phần như quy định hiện hành. Bên cạnh đó, Chính phủ xem xét nghiên cứu bổ sung quy định về các khoản chi thiết yếu của người dân trước khi tính thuế, đặc biệt là chi phí y tế, chi phí giáo dục.

Điều này phù hợp với Nghị quyết số 71-NQ/TW, ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo; Nghị quyết số 72-NQ/TW ngày 09/9/2025 của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.

Đại biểu Trần Đình Gia (Đoàn Hà Tĩnh) cũng cho rằng cần nghiên cứu điều chỉnh theo hướng thu hẹp khoảng cách giữa các bậc thu nhập tính thuế thu nhập cá nhân. Hiện nay, cơ cấu các bậc thuế và khoảng cách chênh lệch giữa các mức thu nhập chịu thuế còn khá rộng, dẫn đến tình trạng một bộ phận người nộp thuế có mức thu nhập chênh lệch không lớn nhưng lại phải chịu cùng một mức thuế suất, làm giảm tính công bằng theo nguyên tắc “thuế lũy tiến từng phần” của Luật Thuế thu nhập cá nhân.

Thực tiễn cho thấy cơ cấu thu nhập của người lao động đang có sự thay đổi, mức sống và chi phí sinh hoạt tăng lên đáng kể theo biến động kinh tế - xã hội. Do đó, việc điều chỉnh thu hẹp khoảng cách giữa các bậc thu nhập chịu thuế không chỉ góp phần phản ánh đúng khả năng nộp thuế của từng nhóm đối tượng, bảo đảm mục tiêu công bằng trong điều tiết thu nhập, mà còn phù hợp với yêu cầu cải cách chính sách thuế hiện nay.

Đồng thời, việc điều chỉnh này sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người nộp thuế trong dự báo nghĩa vụ tài chính, hạn chế gây áp lực thuế không hợp lý và góp phần nâng cao mức độ tuân thủ pháp luật thuế.

Về giảm trừ gia cảnh, Đại biểu Trần Đình Gia đề nghị nghiên cứu, bổ sung thêm trường hợp con “mất năng lực hành vi dân sự” và sửa đổi nội dung theo hướng: “Con chưa thành niên; con là người khuyết tật; con mất năng lực hành vi dân sự không có khả năng lao động”. Việc bổ sung này nhằm bảo đảm bao quát đầy đủ các trường hợp người phụ thuộc mà người nộp thuế có nghĩa vụ nuôi dưỡng, phù hợp với quy định của Bộ luật Dân sự về năng lực hành vi dân sự cũng như nguyên tắc bảo vệ đối tượng yếu thế trong pháp luật thuế.

Bởi thực tế, có những trường hợp con đã thành niên nhưng bị mất năng lực hành vi dân sự theo quyết định của Tòa án, dẫn đến việc không thể tự lao động tạo thu nhập để đảm bảo nhu cầu tối thiểu cho cuộc sống. Nếu chỉ giới hạn đối tượng người phụ thuộc ở nhóm “con chưa thành niên” và “con là người khuyết tật” mà không bổ sung trường hợp mất năng lực hành vi dân sự thì có thể bỏ sót một nhóm thực tế cần được hỗ trợ, không phản ánh đúng bản chất nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng của người nộp thuế.

Việc điều chỉnh trên cũng phù hợp với mục tiêu chính sách thuế thu nhập cá nhân là bảo đảm công bằng, chia sẻ gánh nặng tài chính với các gia đình có hoàn cảnh khó khăn, qua đó góp phần thực hiện chính sách an sinh xã hội và bảo vệ đối tượng dễ bị tổn thương theo định hướng của Nhà nước, Đại biểu Trần Đình Gia ý kiến.

*Thuế thu nhập với hộ kinh doanh cần công bằng hơn

Về thuế thu nhập đối với hộ kinh doanh cá thể, Đại biểu Hoàng Văn Cường cho rằng việc xác định theo doanh thu là chưa hợp lý, vì doanh thu không phản ánh chính xác thu nhập thực tế.

Đại biểu lấy ví dụ, một hộ kinh doanh bán sữa có doanh thu 200 triệu đồng, nhưng sau khi trừ chi phí nhập hàng, lợi nhuận thực tế chỉ còn khoảng 10 triệu đồng – mức này rõ ràng không nên chịu thuế. Ngược lại, một người làm nghề cắt tóc có doanh thu tương tự nhưng chi phí rất thấp, thu nhập thực có thể tới 150 triệu đồng – đây mới là đối tượng phù hợp để nộp thuế thu nhập.

Theo Đại biểu Hoàng Văn Cường, việc tính thuế với hộ kinh doanh có doanh thu từ 200 triệu đồng là không công bằng. Do đó, việc tính thuế cần theo thu nhập và phân loại nhóm ngành nghề sẽ công bằng hơn.

Về vấn đề này, Đại biểu Trần Hoàng Ngân (Đoàn TP. Hồ Chí Minh) cho rằng, theo dự thảo, hộ kinh doanh cá thể có doanh thu từ 200 triệu đồng/năm trở lên sẽ phải nộp thuế thu nhập cá nhân là chưa phù hợp.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân tính, nếu tính theo mức giảm trừ mới là 15,5 triệu đồng/tháng cho người nộp thuế, tức 186 triệu đồng/năm. Hộ có doanh thu 200 triệu đồng/năm, sau khi trừ chi phí thì hầu như không còn thu nhập chịu thuế.

Đại biểu đề nghị nâng ngưỡng doanh thu chịu thuế của hộ kinh doanh cá thể lên ít nhất 300 hoặc 400 triệu đồng/năm, nhằm đảm bảo tương thích với mức giảm trừ gia cảnh hiện hành và phù hợp thực tế chi phí kinh doanh.

*Đề nghị miễn thuế cho người bán nhà duy nhất

Góp ý về thuế thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, Đại biểu Hoàng Văn Cường cho biết, hiện nay, thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản là 2% trên giá trị chuyển nhượng. Đây là cách tính chưa hợp lý, vì không phân biệt giữa người bán nhà để mua nhà mới với người đầu cơ mua đi bán lại.

Theo Đại biểu, người dân bán căn nhà duy nhất của mình để chuyển sang nơi ở khác, việc phải nộp 2% thuế thu nhập cá nhân và thêm 0,5% lệ phí trước bạ khi mua nhà mới là rất bất hợp lý.  Vì đây là nhu cầu chính đáng, không nhằm mục đích kinh doanh nên cần được miễn thuế.

Ngược lại, đối với những người mua đi bán lại thường xuyên, kiếm lợi từ chênh lệch giá, cần đánh thuế cao hơn để hạn chế đầu cơ bất động sản. Việt Nam đã có hệ thống cơ sở dữ liệu đất đai, bất động sản… nên hoàn toàn có thể theo dõi và phân loại giao dịch đầu cơ, Đại biểu Hoàng Văn Cường nêu ra.