Lợi suất trái phiếu tăng, Nhật Bản đối mặt bài toán khó

Các cuộc thảo luận về việc tăng chi tiêu công và kéo theo đó là sự gia tăng đột biến của lợi suất trái phiếu dài hạn đang đặt ra câu hỏi về tốc độ Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) có thể giảm bớt việc mua trái phiếu.

Lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản (JGB) kỳ hạn siêu dài đã tăng đều đặn kể từ tháng Tư, ngay cả khi lợi suất của các kỳ hạn khác vẫn ổn định. Đầu tuần này, lợi suất trái phiếu 40 năm chạm mức cao kỷ lục 3,44%.

Mặc dù sự gia tăng này một phần là do nhu cầu giảm từ các công ty bảo hiểm nhân thọ, nhưng nó cũng phản ánh lo ngại của thị trường về tình hình tài chính ngày càng xấu đi của Nhật Bản, trong bối cảnh các nhà lập pháp đang đẩy mạnh kêu gọi chi tiêu công lớn và cắt giảm thuế trước cuộc bầu cử thượng viện dự kiến diễn ra vào tháng Bảy.

Mặc dù kế hoạch thắt chặt định lượng (QT) bằng cách giảm mua trái phiếu của BoJ khó có thể ảnh hưởng trực tiếp đến lộ trình tăng lãi suất ngân hàng này, nhưng nếu lợi suất trái phiếu tăng đột biến, niềm tin kinh doanh có thể bị tổn hại và sẽ khó thuyết phục công chúng về việc cần tăng lãi suất ngắn hạn.

Sự gia tăng lợi suất trái phiếu diễn ra đúng vào thời điểm nhạy cảm đối với BoJ. Tại cuộc họp chính sách tháng tới, BoJ sẽ xem xét lại chương trình giảm mua trái phiếu hiện tại (dự kiến kéo dài đến hết tháng Ba năm sau) và đề ra kế hoạch giảm mua mới cho giai đoạn từ tháng 4/2026 trở đi.

Theo kế hoạch hiện hành được công bố năm ngoái, BoJ đang giảm dần việc mua trái phiếu, với mức giảm khoảng 400 tỷ yen (tương đương 2,74 tỷ USD) mỗi quý, để có thể giảm một nửa lượng mua hàng tháng xuống còn 3.000 tỷ yen vào tháng 3/2026.

Với tốc độ này, bảng cân đối kế toán trị giá 3.900 tỷ USD của BoJ sẽ đến 8%. Tuần tới, BoJ sẽ tham khảo ý kiến của các ngân hàng, công ty bảo hiểm và các bên tham gia thị trường khác về việc họ mong muốn BoJ giảm mua trái phiếu ở tốc độ nào. Kết quả khảo sát sẽ làm cơ sở để BoJ đưa ra quyết định về các kế hoạch QT tại cuộc họp ngày 16-17/6.

Nhiều nhà phân tích dự đoán rằng ngân hàng trung ương sẽ không thay đổi kế hoạch QT hiện tại, và duy trì hoặc giảm nhẹ tốc độ giảm mua trái phiếu từ năm tài khóa 2026 để tránh làm đảo lộn thị trường.

Theo các nhà phân tích, sự tăng vọt gần đây của lợi suất trái phiếu siêu dài có thể khiến những người tham gia thị trường kêu gọi BoJ tinh chỉnh cơ cấu trái phiếu mà ngân hàng này mua. Nó cũng có thể khiến BoJ không đẩy nhanh tốc độ giảm mua trái phiếu trong các kế hoạch QT trong tương lai.