Malaysia tìm lời giải cho bài toán nội tệ biến động mạnh

Ngân hàng trung ương Malaysia (Bank Negara - BNM) mới đây cho biết, nền kinh tế sẽ "không gặp khủng hoảng", mặc dù đồng RM chạm mức thấp kỷ lục và khẳng định Ngân hàng sẽ thực hiện mọi biện pháp cần thiết để duy trì "sự điều chỉnh suôn sẻ và có kiểm soát đối với đồng RM".

Trao đổi với báo giới, Thống đốc BNM Abdul Rasheed Ghaffour nói: “Diễn biến hiện này của đồng RM khác với những gì chúng tôi đã trải qua trong quá khứ. Đồng ringgit đã giảm hơn 8% so với đồng USD trong năm 2023 và trở thành một trong những đồng nội tệ giảm giá nhanh nhất châu Á, sau đồng yen Nhật”.

Dù vậy, các nhà phân tích cho rằng đồng RM vẫn chưa chạm đáy. Saktiandi Supaat, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu tỷ giá hối đoái của Maybank, cho biết, đồng RM dự kiến sẽ chạm mức 4,8 RM đổi lấy 1 USD - rất gần với mức thấp lịch sử là 4,885 RM đổi 1 USD được ghi nhận vào ngày 7/1/1998 - trước khi đồng tiền này có thể đảo chiều.

Nguyên nhân khiến đồng RM giảm giá mạnh là các yếu tố bên ngoài như môi trường lãi suất cao tại Mỹ, sự phục hồi yếu hơn dự kiến của kinh tế Trung Quốc và các cuộc xung đột đang diễn ra ở Ukraine và Trung Đông.    

Theo chuyên gia Saktiandi, nguy cơ đồng tiền Malaysia tiếp tục giảm giá sẽ ở mức cao nếu các yếu tố bên ngoài này không được cải thiện. Đồng RM hiện đang ở mức gần nhất với mức thấp nhất mọi thời đại, nhưng đây không phải là lần đầu tiên đồng tiền này lao dốc xuống gần mức đó.

Vào tháng 9/2022, tỷ giá của đồng RM đã giảm xuống còn 4,568 RM đổi lấy 1 USD, khiến Ngân hàng Trung ương Malaysia phải đảm bảo với thị trường rằng ưu tiên chính sách của họ là duy trì tăng trưởng kinh tế và củng cố các nền tảng kinh tế trong nước để vượt qua cuộc suy thoái tiền tệ.

Bên cạnh đó, đồng RM cũng giảm giá sau chiến thắng bất ngờ của cựu Tổng thống Donald Trump trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2016, khiến ngân hàng trung ương phải cấm giao dịch RM ra nước ngoài để hạn chế đầu cơ. Đó là lần can thiệp trực tiếp nhất được thực hiện kể từ năm 1998 của ngân hàng trung ương, khi Thủ tướng lúc đó là ông Mahathir Mohamad đề xuất biện pháp “neo đậu” RM với USD ở mức 3.800 RM đổi 1 USD - một biện pháp được duy trì cho đến năm 2005.

Gần đây hơn, tháng 7/2023, ngân hàng trung ương cho biết sẽ can thiệp vào thị trường ngoại hối để ổn định RM sau những gì họ mô tả là tổn thất “quá mức” và không phản ánh các nguyên tắc cơ bản của nền kinh tế đất nước.

Theo Thống đốc Abdul Rasheed, ngân hàng trung ương có “một loạt các biện pháp thị trường” có thể triển khai để củng cố đồng RM khi cần thiết.

Yeah Kim Leng, Giáo sư kinh tế tại Đại học Sunway (Malaysia), cho biết các nhà đầu tư sẽ chấp nhận sự can thiệp của cơ quan quản lý ở các quốc gia Đông Nam Á và nhiều nước láng giềng trong khu vực ở một mức độ nhất định. Tuy nhiên, bất kỳ lệnh cấm giao dịch đồng RM ra nước ngoài, như BNM đã thực hiện vào năm 2016, sẽ là một bước đi quá xa. Điều này sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến niềm tin của nhà đầu tư cũng như dòng vốn và tài chính.

Đồng thời, việc can thiệp quá mức cũng có thể gửi đi những tín hiệu sai lầm rằng nền kinh tế Malaysia đang gặp khủng hoảng.

Theo các nhà kinh tế, bất chấp những bình luận gần đây, ngân hàng trung ương thực sự có rất ít lựa chọn để can thiệp vào tỷ giá. Họ cho rằng khoảng cách lớn về lãi suất do BNM và Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) đặt ra là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến sự sụt giảm của đồng ringgit.

Bên cạnh đó, việc tăng lãi suất chính sách qua đêm của Malaysia hiện nay sẽ ít gây ảnh hưởng đến hoạt động của đồng ringgit vì lãi suất cơ bản của BNM “chạy theo” lạm phát chứ không phải theo sự biến động của tiền tệ.

* Kẻ được, người thua

Ở một góc nhìn khác, sự yếu kém của đồng RM không có nghĩa là sự u ám đối với kinh tế Malaysia, bởi xu hướng đồng nội tệ rẻ hơn thường mang lại lợi ích cho xuất khẩu và các lĩnh vực như du lịch.

Đặc biệt, lĩnh vực sản xuất của Malaysia sẽ là một trong những ngành hưởng lợi lớn nhất khi đồng RM mất giá, vì hầu hết giao dịch của nước này được thực hiện bằng đồng USD. Tuy nhiên, nhu cầu đối với một số mặt hàng xuất khẩu quan trọng của đất nước như chất bán dẫn lại đang chững lại. Xuất khẩu tổng thể giảm 16,5% trong tháng Chín, đánh dấu bảy tháng giảm liên tiếp, chủ yếu do nhu cầu toàn cầu đối với thiết bị điện, điện tử và vận chuyển hàng hóa giảm.

Cassey Lee, thành viên cấp cao và điều phối viên nghiên cứu kinh tế khu vực tại Viện ISEAS-Yusof Ishak, cho biết: “Chúng ta đang chứng kiến sự mất giá của đồng nội tệ. Điều này giúp tăng khả năng cạnh tranh xuất khẩu trong bối cảnh môi trường xuất khẩu nhìn chung rất ảm đạm”.         

Chuyên gia Saktiandi của Maybank cho biết, bất kỳ sự thúc đẩy xuất khẩu nào do đồng tiền yếu sẽ chỉ hữu ích cho nền kinh tế nếu những thay đổi cơ cấu cũng được thực hiện để nâng cao năng suất, điều vốn đã bị tụt hậu từ lâu ở Malaysia.

Mặt khác, sự suy yếu của tiền tệ cũng khiến hàng nhập khẩu trở nên đắt đỏ hơn và điều này sẽ tác động trực tiếp đến chi phí sinh hoạt, các chuyên gia cho biết. Thách thức đặt ra đối với chính phủ trong việc ngăn chặn khả năng tăng giá đột biến của các mặt hàng chủ lực như gạo và thịt gà vì nhiều người chăn nuôi gia cầm địa phương sử dụng nguyên liệu nhập khẩu.

Chuyên gia Mohd Afzanizam của ngân hàng Muamalat cho hay, sự suy yếu liên tục của đồng RM "sẽ khiến lạm phát nhập khẩu trở nên phổ biến hơn và có thể làm tốc độ phát triển của nền kinh tế chậm lại do người tiêu dùng thận trọng trong chi tiêu".

Ngoài ra, các nhà kinh tế cũng cảnh báo rằng những rủi ro kéo dài từ cuộc xung đột Nga-Ukraine và Israel-Gaza có thể làm suy yếu thêm đồng RM, đặc biệt nếu có bất kỳ sự leo thang căng thẳng nào. Tuy nhiên, đồng ringgit có thể tăng trở lại nếu kỳ vọng của các nhà kinh tế về đồng USD giảm dần vào cuối năm và việc Fed nới lỏng chính sách tiền tệ trở thành hiện thực.    

Giáo sư Lee đề xuất, cho đến khi điều đó xảy ra, Chính phủ Malaysia phải đảm bảo rằng họ có một số đòn bẩy để giúp giảm thiểu mọi cú sốc về giá phát sinh từ sự yếu kém của đồng RM.

Đầu tháng này, Thủ tướng Anwar Ibrahim đã đề xuất một chương trình trợ cấp có mục tiêu trong Dự thảo Ngân sách năm 2024 nhằm thu hẹp dự luật trợ cấp của chính phủ, ước tính đạt 81 tỷ RM trong năm nay./.