Metaverse (vũ trụ ảo): Cuộc đua mới của các “ông lớn” công nghệ

Biểu tượng của Meta và Facebook. Ảnh: Facebook

Theo Bloomberg, năm 2020, giá trị thị trường của Metaverse đã đạt gần 500 tỷ USD và có thể lên tới 800 tỷ USD vào năm 2024. Việc các ông lớn công nghệ đẩy mạnh đầu tư vàoMetaverse (vũ trụ ảo) đang dự báo sức nóng của cuộc chạy đua mới trong tương lai.

Metaverse là không gian ảo trực tuyến được tạo nên từ Internet, nơi con người-với “thế thân” là các nhân vật 3D-có thể kết nối, giao lưu, làm việc, mua sắm và giải trí với nhau. Là thế giới ảo song song với thế giới thực, Metaverse được kỳ vọng trở thành bước ngoặt của tương lai.

Metaverse cho phép người dùng có được những trải nghiệm rất chân thật. Ảnh: news.coincu.com

Được hỗ trợ bởi các thiết bị thực tế ảo như VR (Virtual Reality), hay thực tế ảo tăng cường AR (Augmented Reality), Metaverse cho phép người dùng có được những trải nghiệm rất chân thật.

Dù người dùng đang ở trên nền tảng (social platform) nào, họ đều có thể mang hình ảnh đại diện (avatar) và tài sản của mình vào trong các không gian số được chia sẻ để cùng nhau làm việc, xem phim, tham dự các buổi hòa nhạc hoặc thử quần áo trong cửa hàng, giống như cách vẫn làm trong thế giới thực.

Hiện nay, Metaverse có thể được chia thành hai nhóm nền tảng riêng biệt. Nhóm đầu tiên xoay quanh việc xây dựng một thế giới ảo dựa trên blockchain, dùng công nghệ NFT và tiền mã hóa để sử dụng các tính năng bên trong trò chơi. NFT (Non-fungible token/Token) là các tác phẩm kỹ thuật số có chứng nhận về tính xác thực và quyền sở hữu được đăng ký trên công nghệ blockchain. NFT có thể là hình ảnh, video, âm thanh, hình động…

Trong khi đó, nhóm thứ hai sử dụng Metaverse để chỉ một thế giới ảo tổng quát hơn, nơi người dùng có thể gặp nhau để làm việc hoặc giải trí.

Theo các chuyên gia dự báo, kỷ nguyên tiếp theo của Internet chính là Metaverse, đặc biệt là trong bối cảnh dịch COVID-19 khiến nhiều người phải ở nhà và nhu cầu giao tiếp online ngày càng cao.

Trước tiềm năng của Metaverse, những ông lớn công nghệ phương Tây thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau như Microsoft (chuyên về phần mềm và dịch vụ hỗ trợ máy tính), Facebook (công ty mạng xã hội mới đổi tên thành Meta), Nvidia (chuyên về đồ họa và chipset), Epic Games và Roblox (các hãng game), Match Group (dịch vụ hẹn hò trực tuyến) và nhiều công ty khác đang đổ dồn nghiên cứu nhằm hiện thực hóa Metaverse.

Còn nhớ nếu như hồi tháng 10/2021, khi nhà sáng lập Mark Zuckerberg tuyên bố đổi tên công ty mẹ của Facebook thành Meta Platforms, nhằm hỗ trợ tạo ra một thế giới kỹ thuật số mới được gọi là "vũ trụ ảo" (metaverse), ông đã bị chế giễu khi có những ý kiến cho rằng việc ông chủ Facebook đổi tên công ty thành Meta chỉ là động thái nhằm đánh lạc hướng sự chú ý của dư luận khỏi những bê bối của công ty khi đó.

Nhưng không ai ngờ rằng, kể từ thời điểm đó đến nay, số lượt tìm kiếm thông tin về “metaverse” trên Google đã tăng vọt. Phố Wall cũng ngày càng quan tâm đến lĩnh vực này.

Theo hãng môi giới Bernstein, thuật ngữ “metaverse” được nhắc đến 449 lần trong các buổi công bố báo cáo tài chính trực tuyến quý III/2021, tăng 100 lần so với quý trước đó. Điều này cho thấy các thị trường có quy mô tiềm năng ít nhất 2.000 tỷ USD mỗi năm có thể chịu tác động của metaverse. Ngân hàng Jefferies cho biết dù hiện tượng này có thể chỉ tồn tại hơn một thập kỷ, metaverse vẫn có khả năng ảnh hưởng đến "mọi khía cạnh trong cuộc sống con người".

Theo Bloomberg, năm 2020, trị giá thị trường của metaverse đã đạt gần 500 tỷ USD, và có thể tới 800 tỷ USD vào năm 2024. Trong thị trường này, mảng game online đóng góp nhiều nhất-chiếm tới một nửa thị phần, và nửa thị phần còn lại thuộc về truyền thông xã hội, các hình thức giải trí trực tuyến khác như âm nhạc.

Báo cáo của hãng đầu tư Grayscale cũng cho biết, số lượng người dùng tham gia các nền tảng metaverse (vũ trụ ảo) hiện đã tăng gấp hơn 10 lần so với thời điểm đầu năm 2020. Đây là minh chứng rõ ràng cho tiềm năng tăng trưởng bùng nổ của lĩnh vực này. Sức hút của vũ trụ ảo được thể hiện ngay từ các thiết bị thực tế ảo VR và AR-dụng cụ cho phép người dùng giao tiếp trong metaverse.

Số liệu từ hãng tư vấn IDC cho thấy, khoảng 2,2 triệu thiết bị đã được xuất xưởng trên toàn cầu trong quý II/2021-tăng vọt 126,8% so với cùng kỳ năm 2020. Lượng người dùng thiết bị thực tế ảo tại Mỹ cũng đã cán mốc khoảng 28,3 triệu người, và có thể đạt tới con số 32,7 triệu trong 2 năm nữa.

Nhiều chuyên gia cho rằng, với tiềm năng từ doanh thu khổng lồ của vũ trụ ảo sẽ quay lại kích thích mạnh mẽ nền kinh tế thực. Cuộc đua công nghệ cũng được thể hiện khi các nước đều đang nỗ lực gia tăng số lượng bằng sáng chế. Theo Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới, tổng số đơn đăng ký bằng sáng chế trên toàn cầu năm 2021 đã lên đến gần 280.000.

Theo các chuyên gia, tiếp đà phát triển của năm 2020 và 2021, năm 2022 sẽ là năm mà những tên tuổi công nghệ sẽ vào cuộc, kiến tạo một không gian vũ trụ ảo riêng theo tầm nhìn của mình.

Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành mạng xã hội Facebook Mark Zuckerberg. Ảnh: THX/TTXVN

Tiêu biểu nhất chính là việc CEO Mark Zuckerberg của công ty Meta đã cam kết một khoản đầu tư 10 tỷ USD trong những năm tới, chủ yếu phát triển tai nghe, kính thực tế ảo và công nghệ thực tế ảo tăng cường, với hy vọng sẽ cung cấp thiết bị truy cập tối ưu cho metaverse.

Trong khi đó, gã khổng lồ phần mềm Microsoft cũng bắt đầu đặt chân vào metaverse, nhưng vẫn gắn chủ yếu với đối tượng khách hàng doanh nghiệp truyền thống của hãng. Hồi tháng 11/2021, Microsoft đã công bố nền tảng mang tên Mesh như một phần tích hợp bên trong ứng dụng làm việc trực tuyến Teams.

Mesh dự kiến có thể trình làng trong nửa đầu năm nay với tính năng tạo hình đại diện avatar, tạo phòng họp ảo cho các nhân viên cũng như chia sẻ các tệp văn bản sử dụng Microsoft Office. Một sản phẩm metaverse khác mang tên Dynamics 365 Connected Spaces, cũng đã được hãng giới thiệu, cho phép người dùng di chuyển và tương tác trong các không gian bán lẻ và nhà máy.

Không chỉ các ông lớn, mà những nhà phát hành trò chơi điện tử cũng được kỳ vọng sẽ có bước đột phá với metaverse, sau khi chứng kiến thành công từ nhà sản xuất trò chơi điện tử của Mỹ Fortnite và Roblox.

Xuất phát điểm là một game chiến đấu nhiều người chơi (Fortnite) và nền tảng cho phép người dùng tự thiết kế trò chơi (Roblox), hai cái tên này hiện đã phát triển thành các "sân chơi ảo" đa tính năng, như tham dự các buổi hòa nhạc ảo, mở các cuộc triển lãm trong bảo tàng ảo, hay các công viên giải trí chủ đề ảo chỉ phục vụ giao lưu mà không phải trường đấu.

Tiếp bước những cái tên này, Niantic, nhà sản xuất đứng sau trò chơi đình đám Pokemon Go đang xây dựng một kế hoạch metaverse chủ yếu dựa trên công nghệ thực tế ảo tăng cường (AR), cho phép "trộn lẫn" thế giới ảo và thế giới thực. Thay vì phải bỏ tiền mua các thiết bị kính VR, tầm nhìn mới khác biệt này cho phép bất kỳ ai cũng có thể tham gia metaverse ngay trên chính smartphone của mình.

Một “ông lớn” khác về game là Tencent của Trung Quốc, hồi tháng 9/2021 đã đăng ký bản quyền cho hai nhãn hiệu Timi Metaverse và Kings Metaverse. Dù chưa công bố kế hoạch cụ thể, nhưng điều này cho thấy Tencent muốn tích hợp metaverse vào hệ sinh thái rộng lớn gồm trò chơi, văn phòng ảo và thanh toán di động của hãng. Theo một số chuyên gia, Tencent cũng có thể tận dụng lợi thế là quan hệ đối tác chiến lược với cả nhà sản xuất game Roblox và Fortnite.

Ngoài Tencent, nhiều doanh nghiệp công nghệ Trung Quốc khác cũng đã có những bước đi đầu tiên "tấn công" vào metaverse, như hãng trò chơi NetEase đã mua cổ phần nền tảng metaverse mang tên IMVU. ByteDance cũng đầu tư vào Reworld-một tên tuổi nội địa nhỏ cạnh tranh với Roblox.

Tuy nhiên, rào cản lớn cho giới công nghệ Trung Quốc lại được xem là đến từ chính giới chức nước này, sau khi nhiều cơ quan truyền thông nhà nước đưa ra lời cảnh báo các nhà đầu tư "giữ bình tĩnh" với metaverse và tránh đi theo "các quảng cáo bị thổi phồng".

Nhiều chuyên gia nhận định, Trung Quốc dù đi sau các quốc gia dẫn đầu trong lĩnh vực metaverse như Mỹ, song Trung Quốc đang có những nỗ lực mạnh mẽ nhằm thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghệ mới này. Năm 2021, hơn 1.000 công ty Trung Quốc, bao gồm các tên tuổi lớn như Alibaba và Tencent, công bố hơn 10.000 nhãn hiệu liên quan đến metaverse…

Hiện các công ty công nghệ trên thế giới đều đang chạy đua để có được 1 tỷ người dùng, nhằm giành quyền thiết lập các tiêu chuẩn của metaverse trong tương lai./.