Mô hình OCOP mở không gian hợp tác mới về nông nghiệp bền vững

Ông Sam Dalitso Kawale - Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Malawi chia sẻ, diện tích trồng chuối của Malawi đã giảm đáng kể, gần 20.000 ha, do mất mùa, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh kế người dân. OCOP không chỉ giúp giải quyết những thiếu hụt trong sản xuất mà còn hỗ trợ quá trình phục hồi và phát triển bền vững của nông sản chủ lực này.

Malawi đã triển khai nhiều chiến lược khác nhau nhằm hỗ trợ người trồng chuối, từ việc nhân giống bằng kỹ thuật nuôi cấy mô, xây dựng các trang trại trình diễn, đến học tập các mô hình thành công từ các quốc gia khác; trong đó, có Việt Nam.

Giai đoạn 2026-2030, Malawi đặt mục tiêu phát triển ngành chuối gắn với cộng đồng, lấy cảm hứng từ Việt Nam về phát triển sản phẩm OCOP gắn với du lịch, chuyển đổi số, xây dựng thương hiệu, có sự tham gia của phụ nữ, thanh thiếu niên.

Malawi cam kết đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, nhất là nhân giống cấy mô và các công nghệ mùa vụ tiên tiến. "OCOP không chỉ là thay đổi nguồn lực mà còn là nền tảng cho hợp tác quốc tế. Malawi kỳ vọng trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu tại khu vực châu Phi trong triển khai OCOP", người đứng đầu Bộ Nông nghiệp Malawi khẳng định.

Ông Younten Phuntsho, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Chăn nuôi Bhutan chia sẻ về tầm nhìn OCOP Bhutan với phát triển bền vững chuỗi giá trị và sinh kế người dân. Đối với một quốc gia nhỏ, có địa hình đồi núi như Bhutan, nông nghiệp không chỉ là sinh kế mà còn là nền tảng bảo tồn lối sống truyền thống và là sợi dây gắn kết cộng đồng. Sáng kiến OCOP có sự đồng điệu rõ nét với các chương trình phát triển nông nghiệp và sinh kế của Bhutan.

Điển hình là cây diêm mạch - loại cây có khả năng thích nghi với cả 6 vùng sinh thái nông nghiệp khác nhau tại Bhutan. Bhutan đã đặt tên riêng cho loại hạt này và hướng đến phát triển sinh kế nông thôn và khuyến khích khởi nghiệp do chính cộng đồng địa phương lãnh đạo. Bhutan đã triển khai phương pháp tiếp cận chuỗi giá trị toàn diện: từ nâng cao nhận thức, mở rộng thị trường đến hỗ trợ kỹ thuật sản xuất. Trong vòng 1 năm, diện tích trồng diêm mạch đã tăng 270%. Đồng thời, 850 nông dân và 140 cán bộ nông nghiệp được đào tạo về kỹ thuật canh tác, thu hoạch và sử dụng sản phẩm sau thu hoạch.

Diêm mạch cũng được thí điểm đưa vào khẩu phần ăn trong hệ thống giáo dục và bệnh viện. Bhutan đang xúc tiến các bước xây dựng chỉ dẫn địa lý, hướng tới phát triển bền vững và bảo vệ môi trường. Nhờ đó, sản lượng đã tăng đến 200% chỉ trong một năm.

Tuy nhiên, quá trình triển khai OCOP cũng bộc lộ một số thách thức và đang chủ động ứng phó thông qua thử nghiệm mô hình tại nhiều địa phương, áp dụng cơ giới hóa khâu sau thu hoạch, ứng dụng công cụ số và thu hút thanh niên tham gia vào hệ sinh thái diêm mạch. Với triết lý phát triển - quốc gia hạnh phúc, Bhutan khẳng định cam kết mạnh mẽ với tầm nhìn OCOP và chia sẻ khát vọng chung về “ Bốn tốt hơn” gắn với phát triển bền vững và hạnh phúc của người dân.

Theo ông Hussein Abdelbagi Ayii - Bộ Nông nghiệp và An ninh lương thực Nam Sudan, nước này đang đối mặt với nhiều thách thức trong việc phát triển thể chế cho chương trình OCOP vì thiếu kiến thức kỹ thuật về giống, canh tác phù hợp với hệ sinh thái đa dạng và hạn chế tài chính để thích ứng với biến đổi khí hậu.

Tại phiên họp chung các lãnh đạo cấp cao ngành nông nghiệp, ông kêu gọi thiết lập cơ chế thể chế, tài chính và kỹ thuật vững mạnh để hỗ trợ nông dân, đặc biệt trong ứng dụng công nghệ thân thiện môi trường và thúc đẩy công nghiệp hóa sản xuất nông sản. Các đối tác như FAO tạo môi trường thuận lợi nhằm nâng cao năng lực của hợp tác xã, nhóm nông dân và các tổ chức liên quan. Nam Sudan sẽ tập trung vào việc chuẩn hóa giống, kiểm soát chất lượng và xây dựng hệ thống hỗ trợ kỹ thuật bền vững trong thời gian tới.

>>> Diễn đàn cấp cao liên khu vực về mô hình OCOP

>>> OCOP thích ứng sau hợp nhất tỉnh, thành