Ngoại giao thương mại của Tổng thống Trump bắt đầu mang lại kết quả?

Ngoại giao thương mại của Tổng thống Donald Trump bắt đầu mang lại kết quả? Ảnh: TTXVN

Đối với Michael Wolff, tác giả của cuốn sách "Trút lửa và cơn thịnh nộ", tính "giao dịch, đổi chác" có nghĩa là "sẵn sàng hành động để nhận lại được một cái gì đó thật nhanh chóng". Quyền lực tổng thống đã trở thành một công cụ cho các "giao dịch" gay cấn, liên tục với bất kỳ chủ thể nào và luôn vì lợi ích của nước Mỹ.
Hoạt động ngoại giao đã trở thành công cụ cho chương trình nghị sự "Nước Mỹ trước tiên", như được thể hiện qua các hành động của Washington đối với Trung Quốc, cụ thể là việc áp khoản thuế 60 tỷ USD đối với khoảng 1.000 loại sản phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc nhằm bảo vệ các công ty trong nước trước mối đe doạ cạnh tranh từ Bắc Kinh.
Đối với cử tri thuộc các bang ở miền Trung Tây và dãy Appalachia của Mỹ, mà sự ủng hộ của họ đóng vai trò rất quan trọng trong việc đem lại chiến thắng cho ông Donald Trump trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2016, Tổng thống Mỹ đang giữ lời hứa "trấn áp" các sản phẩm "sản xuất tại Trung Quốc" và kiềm chế tình trạng mất việc làm trong tầng lớp trung lưu vốn bị tác động bởi sự bất bình đẳng kinh tế.
Tổng thống Trump có lý do để tăng cường cuộc chiến với Bắc Kinh trước thềm bầu cử quốc hội giữa nhiệm kỳ vào tháng 11 tới, giữa lúc ông đang tìm cách củng cố “phong trào” của mình và ngăn chặn khả năng đánh mất thế đa số tại Quốc hội về tay đảng Dân chủ.
Nhưng hiện còn có nhiều lý do hơn thế. Việc áp đặt các mức thuế quan đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc xảy ra đồng thời với việc nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un quyết định chấp nhận một cuộc gặp với ông Trump và đình chỉ các vụ thử hạt nhân đã củng cố niềm tin của Nhà Trắng khi cho rằng chỉ bằng cách gây sức ép công khai, mạnh mẽ đối với Bắc Kinh, Washington mới có thể buộc Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đạt được những nhượng bộ thực sự từ phía Bình Nhưỡng.
Đây là những "giao dịch" trong cách tiếp cận của ông Donald Trump đối với các mối quan hệ quốc tế, và chúng hầu như không liên quan gì đến nghệ thuật ngoại giao truyền thống.
Những biểu hiện công khai của hoạt động ngoại giao "mang tính giao dịch, đổi chác" - gần như đều được công bố trên truyền hình - đã giúp nhân lên những tác động chính trị của các nhượng bộ đạt được. Nó thuộc về những gì mà ông Trump gọi là "nghệ thuật đàm phán".
Điều này cũng giải thích cách tiếp cận với các đồng minh châu Âu - bắt đầu từ Đức - về vấn đề thuế quan. Những đồng minh này có cơ hội để tránh bị áp đặt thuế, nhưng đã phải chi nhiều hơn cho ngân sách quốc phòng với tư cách là thành viên của NATO, vốn trong hơn nửa thế kỷ đã quá phụ thuộc vào những người đóng thuế Mỹ.
Cách tiếp cận "mang tính giao dịch, đổi chác" này cũng giải thích cho việc cải tổ trong chính quyền của Tổng thống Trump, thay ông Rex Tillerson bằng ông Mike Pompeo tại Bộ Ngoại giao và thay ông HR McMaster bằng ông John Bolton giữ chức cố vấn an ninh quốc gia. Động thái cải tổ này có liên quan đến thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015, một thỏa thuận mà ông Trump không những muốn thay đổi mà còn muốn chấm dứt.
Thông điệp rõ ràng nói trên nhằm vào ba chủ thể. Đối với Tehran, ông Trump muốn Thủ lĩnh Hồi giáo Iran hiểu rằng thời đại nhượng bộ của Barack Obama chắc chắn đã kết thúc. Đối với Brussels là nhằm thúc đẩy các đồng minh châu Âu thông qua một cách tiếp cận khác về vấn đề Iran. Đối với Saudi Arabia và Israel là nhằm trấn an các đồng minh Trung Đông về sự sẵn lòng của Washington trong việc bảo vệ họ trước mối đe dọa chiến lược đang gia tăng từ phía Iran.
Điều khiến cho nhiều động thái của Washington được kết hợp cùng nhau là việc ông Trump sẵn sàng can dự vào một cuộc chiến công khai và rõ ràng với các đối thủ của Mỹ. Đó là với Trung Quốc trong vấn đề tự do thương mại, với Triều Tiên và Iran về vấn đề an ninh, nhằm đạt được những nhượng bộ rõ ràng từ phía đối thủ để chứng tỏ với cử tri Mỹ, những người đã từng bỏ phiếu cho ông ta.
Việc Tổng thống Trump sẽ sử dụng cách tiếp cận này đối với Nga - một đối thủ hung hăng mà ông ta đã tìm cách duy trì đối thoại - như thế nào vẫn còn phải chờ xem. Nhưng xét những thành quả nghèo nàn đạt được từ vấn đề Syria cho đến vấn đề không gian mạng, ông Trump giờ đây đang xem xét lại chiến lược của mình cùng với Pompeo, Bolton và Đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc Nikki Haley.