Ngừng sử dụng tờ 2.000 rupee tác động ra sao tới kinh tế Ấn Độ?

Chính thức được đưa vào lưu thông từ năm 2016, tờ 2.000 rupee sẽ vẫn có giá trị pháp lý nhưng người dân đã được yêu cầu gửi hoặc đổi những tờ tiền này trước ngày 30/9 năm nay.

Quyết định trên của RBI khiến giới quan sát nhớ đến một động thái gây sốc vào năm 2016, khi chính phủ do Thủ tướng Narenda Modi đứng đầu đã rút 86% lượng tiền tệ đang lưu hành trong nền kinh tế chỉ sau một đêm.

Tuy nhiên, theo các nhà phân tích và nhà kinh tế, động thái lần này dự kiến sẽ ít gây gián đoạn hơn vì số lượng tiền bị rút khỏi lưu thông thấp hơn trong khi thời gian diễn ra dài hơn.

Lý do cho quyết định của chính phủ

Khi tờ 2.000 rupee được giới thiệu vào năm 2016, giới chức muốn bổ sung nhanh chóng cho lượng tiền tệ đang lưu hành của nền kinh tế sau quyết định phi tiền tệ hóa trước đó.

Tuy nhiên, ngân hàng trung ương thường xuyên nói rằng họ muốn giảm lượng tiền mệnh giá cao trong lưu thông và đã ngừng in tờ 2.000 rupee trong bốn năm qua.

Trong thông báo giải thích về quyết định thu hồi các tờ 2.000 rupee, RBI cho hay mệnh giá này không được sử dụng phổ biến cho các giao dịch.

Mặc dù chính phủ và ngân hàng trung ương không nêu rõ lý do về thời điểm diễn ra của động thái này, nhưng các nhà phân tích chỉ ra rằng quyết định trên được đưa ra trước các cuộc bầu cử cấp bang và tổng tuyển cử ở quốc gia. Đây thường là thời điểm việc sử dụng tiền mặt tăng đột biến.

Bà Rupa Rege Nitsure, nhà kinh tế trưởng của công ty dịch vụ tài chính L&T Finance Holdings, cho biết thông báo như vậy trước cuộc tổng tuyển cử là một quyết định sáng suốt. Song bà cũng lưu ý những người đã sử dụng những tờ tiền này như một kho lưu trữ giá trị có thể gặp phải sự bất tiện.

Những tác động tới nền kinh tế

Tổng giá trị những tờ 2.000 rupee đang được lưu hành ở Ấn Độ là 3.620 tỷ rupee (44,27 tỷ USD), tương đương 10,8% giá trị lượng tiền tệ đang lưu hành.

Bà Nitsure cho biết việc rút lại tờ tiền này sẽ không tạo ra bất kỳ sự gián đoạn lớn nào, vì các tờ tiền mệnh giá nhỏ hơn đã có sẵn với số lượng đủ lớn. Ngoài ra, trong 6-7 năm qua, phạm vi các giao dịch kỹ thuật số và thương mại điện tử đã mở rộng đáng kể tại Ấn Độ.

Tuy nhiên, chuyên gia kinh tế Yuvika Singhal tại công ty nghiên cứu thị trường QuantEco Research cho biết các doanh nghiệp nhỏ cùng các lĩnh vực sử dụng nhiều tiền mặt như nông nghiệp và xây dựng có thể thấy bất tiện trong thời gian tới.

Bà Singhal cho biết trong trường hợp những người nắm giữ những tờ tiền này chọn sử dụng chúng đề mua hàng hóa thay vì gửi vào tài khoản ngân hàng, hoạt động mua sắm các sản phẩm không thiết yếu như vàng có thể gia tăng.

Bên cạnh đó, vì chính phủ đã yêu cầu người dân gửi hoặc đổi tờ tiền 2.000 rupee lấy các mệnh giá nhỏ hơn trước ngày 30/9, lượng tiền gửi ngân hàng sẽ tăng lên. Điều này diễn ra vào thời điểm tăng trưởng huy động tiền gửi đang tụt hậu so với tăng trưởng tín dụng ngân hàng.

Ông Karthik Srinivasan, trưởng nhóm xếp hạng lĩnh vực tài chính tại cơ quan xếp hạng ICRA Ltd, cho biết điều này sẽ giảm bớt áp lực tăng lãi suất tiền gửi.

Trong khí đó, bà Madhavi Arora, chuyên gia kinh tế tại công ty dịch vụ tài chính Emkay Global Financial Services, cho biết vì tất cả các tờ 2.000 rupee sẽ quay trở lại hệ thống ngân hàng, lượng tiền mặt lưu thông sẽ giảm bớt. Điều đó sẽ giúp cải thiện tính thanh khoản của hệ thống ngân hàng Ấn Độ.

Đồng ý với nhận định trên, ông Srinivasan cho biết sự cải thiện về tính thanh khoản của hệ thống ngân hàng cùng dòng tiền gửi tăng lên có thể đồng nghĩa với việc lãi suất ngắn hạn trên thị trường giảm xuống, khi số tiền này được đầu tư vào trái phiếu chính phủ ngắn hạn./.