Nguồn gốc và ý nghĩa của ngày lễ Giáng sinh

Nguồn gốc hình thành của lễ Giáng sinh

Lễ Giáng sinh, hay còn gọi là Noel hoặc Christmas, xuất hiện từ truyền thống tôn giáo lâu đời của Kitô giáo. Theo Kinh Thánh, đêm 24 và ngày 25 tháng 12 là thời điểm kỷ niệm sự ra đời của Chúa Giê-su tại Bethlehem. Dù không có tài liệu lịch sử xác thực về ngày sinh chính xác, Giáo hội từ thế kỷ IV đã chọn ngày 25/12 để tổ chức lễ mừng, đồng thời hoà nhập nhiều yếu tố văn hóa – lễ hội từ các tập tục cổ châu Âu nhằm tạo nên một ngày hội mang tính cộng đồng rộng lớn.

Từ khởi nguồn mang đậm sắc thái tôn giáo, lễ Giáng sinh dần phát triển thành một sự kiện văn hóa – xã hội, lan rộng ra toàn thế giới nhờ quá trình truyền giáo, giao thương và sự phổ biến của văn hóa phương Tây. Qua nhiều thế kỷ, Giáng sinh trở thành kỳ nghỉ lễ quan trọng, được trang hoàng với cây thông, ánh sáng, tiếng hát thánh ca và hình tượng quen thuộc như ông già Noel, tuần lộc hay hang đá máng cỏ.

Chợ Giáng sinh ở Poznan, Ba Lan ngày 15/11/2025. Ảnh: PAP/TTXVN

Ý nghĩa cốt lõi của ngày Giáng sinh

Giáng sinh mang nhiều tầng ý nghĩa. Trước hết, đây là dịp người theo đạo tưởng nhớ sự ra đời của Chúa Giê-su – biểu tượng của tình yêu thương, lòng nhân ái và sự cứu rỗi dành cho nhân loại. Đối với cộng đồng tôn giáo, khoảnh khắc này gợi nhắc mỗi người sống thiện lành, hướng về sự sẻ chia và hòa bình.

Theo thời gian, Giáng sinh vượt khỏi phạm vi tôn giáo để trở thành một mùa lễ hội chung của nhiều quốc gia. Ý nghĩa lúc này mở rộng thành niềm vui sum họp, tinh thần trao tặng và thời khắc khởi đầu mới trước thềm năm mới. Bầu không khí Giáng sinh ở bất cứ nơi đâu cũng đem lại cảm giác ấm áp, gắn kết và hy vọng, cho dù mỗi quốc gia có cách thể hiện khác nhau tùy văn hóa, khí hậu và phong tục đời sống.

Giáng sinh tại Việt Nam: sự tiếp nhận và phát triển trong bối cảnh văn hóa bản địa

Tại Việt Nam, lễ Giáng sinh du nhập từ thế kỷ XVI, gắn với sự hiện diện của các nhà truyền giáo phương Tây. Trong thời gian dài, đây chủ yếu là ngày lễ của cộng đồng Công giáo. Tuy nhiên, kể từ vài thập kỷ trở lại đây, Giáng sinh đã trở thành một sinh hoạt văn hóa rộng rãi, thu hút cả người không theo đạo. Không khí lễ hội lan khắp đô thị với ánh sáng, cây thông lớn tại các trung tâm thương mại, âm nhạc Giáng sinh vang lên từ phố xá đến các sự kiện thương mại.

Người Việt đón Giáng sinh theo cách mềm mại và linh hoạt hơn so với nhiều nước phương Tây. Phần lớn các hoạt động diễn ra vào tối 24/12, khi người dân đổ ra đường tham quan, chụp ảnh, ghé các nhà thờ để cảm nhận nét thiêng liêng hoặc đơn giản là hòa vào dòng người vui chơi. Với cộng đồng Công giáo, các nghi thức lễ vọng, đọc kinh, hát thánh ca và tái hiện hang đá vẫn được giữ nguyên tính tôn nghiêm, nhưng xung quanh là bầu không khí mở cửa đón mọi người, bất kể tôn giáo.

Giáng sinh ở Việt Nam không phải kỳ nghỉ chính thức, vì vậy nhịp sống không chậm lại như tại các quốc gia phương Tây. Các hoạt động chủ yếu mang tính giải trí, trải nghiệm và tận hưởng, phù hợp với văn hóa năng động của các đô thị lớn.

Giáng sinh ở Việt Nam có khác nước ngoài hay không

Giáng sinh tại Việt Nam có nhiều điểm tương đồng với các nước, đặc biệt ở yếu tố trang trí, âm nhạc, mô phỏng khung cảnh mùa đông và văn hóa tặng quà. Tuy vậy, vẫn tồn tại những khác biệt nổi bật. Việt Nam là quốc gia nhiệt đới, nên hình ảnh tuyết rơi hay cái lạnh sâu của mùa đông chỉ mang tính biểu tượng, được tái hiện bằng vật liệu trang trí. Nhiều gia đình không tổ chức tiệc Giáng sinh theo mô típ truyền thống như gà tây hay pudding, mà thay vào đó là những bữa ăn nhẹ, cà phê, hoặc đơn giản là buổi dạo phố.

Khác biệt còn nằm ở không gian cộng đồng. Tại nhiều quốc gia phương Tây, Giáng sinh là dịp gia đình đoàn tụ trong sự tĩnh lặng, còn ở Việt Nam, đặc biệt tại các thành phố lớn, đây lại là một “mùa vui” bên ngoài đường phố. Nhà thờ trở thành điểm tập trung đông đúc, nhưng người ghé đến không nhất thiết đều theo đạo; họ đến để trải nghiệm văn hóa và tận hưởng không khí ấm áp. Các hoạt động thương mại cũng phát triển mạnh, biến Giáng sinh thành thời điểm sôi động của mua sắm, giải trí và trang trí đô thị.

Dù khác biệt về cách thể hiện, cả Việt Nam và các nước trên thế giới đều giữ chung tinh thần của mùa lễ: lan tỏa sự sẻ chia, niềm vui và kỳ vọng cho năm mới.

Lễ Giáng sinh, từ nguồn gốc tôn giáo cổ xưa, đã trở thành ngày hội mang tính toàn cầu. Ý nghĩa của ngày này không chỉ gói gọn trong tín ngưỡng, mà còn mở rộng thành dịp kết nối con người, thể hiện sự quan tâm, yêu thương và hy vọng. Việt Nam tiếp nhận Giáng sinh theo cách riêng, hòa trộn giữa bản sắc bản địa và văn hóa quốc tế, tạo nên một mùa lễ hội sinh động, cởi mở và giàu tính cộng đồng. Chính sự pha trộn ấy khiến Giáng sinh tại Việt Nam trở thành một trải nghiệm đặc biệt, vừa quen thuộc theo hình tượng phương Tây, vừa gần gũi với nhịp sống Việt Nam.