Nhà văn Lý Lan được vinh danh là “Hiệp sỹ Dế Mèn”

Lễ trao Giải thưởng thiếu nhi Dế Mèn lần thứ 5, năm 2024 đã diễn ra chiều 29/5 tại Trung tâm Thông tấn Quốc gia (5 Lý Thường Kiệt, Hà Nội). Giải thưởng do Báo Thể thao và Văn hóa (TTXVN) sáng lập, tổ chức thường niên từ năm 2020, trao giải cho sáng tác, trình diễn nghệ thuật xuất sắc "của thiếu nhi" (thiếu nhi là người sáng tạo) hoặc "vì thiếu nhi" (thiếu nhi là đối tượng phục vụ).

Phó Tổng Giám đốc TTXVN Nguyễn Thị Sự đã dự buổi lễ và trực tiếp trao giải "Khát vọng Dế Mèn" cho em Lê Sinh Hùng, 14 tuổi với bản thảo tranh truyện "Thư viện kỳ bí". Đây là 1 trong 5 tác giả được trao giải "Khát vọng Dế Mèn" năm nay.

Tôn vinh những người viết cho thiếu nhi

Với những cống hiến suốt đời, cùng nhiều sáng tác, dịch thuật cho thiếu nhi được yêu thích, nhà văn Lý Lan xứng đáng với giải "Hiệp sĩ Dế Mèn".

Nhà văn Lý Lan sinh năm 1957, tại Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. Bà là người dịch bộ truyện "Harry Potter" nổi tiếng ra tiếng Việt. Bà bắt đầu viết văn từ những năm 1980, đã xuất bản nhiều tác phẩm văn học gồm truyện, thơ, tiểu thuyết, tản văn. Tác phẩm "Ngôi nhà trong cỏ" của bà đoạt giải A, Cuộc thi sáng tác cho nhi đồng (1982 - 1984), sau đó là tác phẩm "Bí mật giữa tôi và thằn lằn đen". Những áng văn như "Chuyện của vàng anh" và "Cổng trường mở ra" của bà đã được đưa vào sách giáo khoa phổ thông. Với truyện dài "Tự truyện một con heo", bà muốn tìm kiếm một lớp độc giả thiếu nhi trưởng thành hơn...

Phó Giáo sư, Tiến sỹ Văn Giá, thành viên Hội đồng Giám khảo nhận xét: "Tự truyện một con heo" viết rất có nghề. Bầy đặt nhân vật (cả con vật lẫn con người) khá thú vị. Mạch truyện sáng rõ, nhiều chỗ bất ngờ; ngôn ngữ chắt lọc.

Nhà thơ Trần Đăng Khoa, Chủ tịch Hội đồng Giám khảo nhận định: Ưu điểm của tác phẩm này là tác giả rất hiểu đời sống, lối sống của heo và nhiều loài vật khác nên rất sinh động, rất thật. Vấn đề đặt ra rất hay, đó là khát vọng sống tự do, không muốn làm thú cưng... Đây là tác phẩm nổi trội nhất trong các tác phẩm dự giải lần này.

Năm nay, Ban Tổ chức trao 5 giải "Khát vọng Dế Mèn". Ngoài bản thảo "Thư viện kỳ bí" của tác giả nhí Lê Sinh Hùng, giải thưởng này còn được trao cho các tác phẩm: "Cuộc phiêu lưu của Dế Út" (bộ truyện tranh 4 tập của LinhRab, Nhà xuất bản Kim Đồng); "Dưới khung trời ngát xanh" (bản thảo truyện dài của Lữ Mai); "Trăng ơi… từ đâu đến?" (ca khúc của Thái Chí Thanh, phổ thơ Trần Đăng Khoa), "Vương quốc nhỏ bí mật" (thơ của Lã Thanh Hà, minh họa Như Quỳnh, Nhà xuất bản Hà Nội, Crabit Kidbooks).

Cùng với đó, Hội đồng Giám khảo dành 2 tặng thưởng cho chùm sách thiếu nhi trong bộ "Vun đắp tâm hồn" (Nhà xuất bản Kim Đồng) của nhà văn May gồm "Bánh mì gối xinh" (Thư Cao vẽ) và "Ông già Noel và cuộc phiêu lưu của đôi giày mới" (Thảo Võ vẽ); "Con khỉ vàng Bắp ở Rú Mò" (bản thảo truyện dài của Đặng Chương Ngạn).

Mùa giải thành công

Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn năm nay thu hút sự tham gia của 135 tác phẩm được sáng tác, hoàn thiện từ ngày 1/1/2023 đến ngày 20/4/2024. Đây là mùa giải có số lượng tác phẩm dự thi lớn nhất so với các mùa giải trước, tăng 14 tác phẩm so với mùa giải gần nhất được tổ chức năm 2023.

Từ 135 tác phẩm này, qua 2 vòng chấm đã có 10 tác phẩm xuất sắc nhất lọt vào vòng chung khảo. Hội đồng Giám khảo đã đề cử thêm ca khúc "Trăng ơi… từ đâu đến? (nhạc Thái Chí Thanh, thơ Trần Đăng Khoa) vào danh sách chung khảo để đánh giá, chấm điểm. Mùa giải này quy tụ nhiều loại hình văn học nghệ thuật khác nhau. Trong đó, văn học chiếm ưu thế với 5 tập/bộ truyện dài, 1 tập thơ, 1 bộ truyện tranh, 1 bản thảo tranh truyện và1 chùm tranh truyện. Các loại hình nghệ thuật khác có 1 ca khúc và 1 series phim hoạt hình.

Hội đồng Giám khảo đã nêu 3 điểm nổi bật của mùa giải năm nay. Đó là, năm nay là lần đầu tiên, giải thưởng đã vinh danh một tác phẩm thơ của nữ tác giả trẻ - Lã Thanh Hà (bút danh Hà mã đi bộ, sinh năm 1993). Tập thơ "Vương quốc nhỏ bí mật" là lời thủ thỉ, tâm tình về sự kết nối giữa con người và thiên nhiên, con người, giữa trẻ nhỏ và cuộc sống, cây cỏ, muôn loài...

Tiếp đó, mùa giải năm nay đã tiếp tục chọn được gương mặt thiếu nhi thực sự xuất sắc để vinh danh. "Thư viện kỳ bí" của Lê Sinh Hùng (14 tuổi) là một bất ngờ, thể hiện rất rõ đây là sản phẩm sáng tạo của một bạn nhỏ thời hiện đại. Bên cạnh phần truyện, Lê Sinh Hùng cũng tự vẽ minh họa, tô màu cho tác phẩm của mình. Bản thảo "Thư viện kỳ bí" đã được chuyển thể kịch bản, dàn dựng thành vở diễn trên sân khấu nhà trường.

Điểm nổi bật thứ ba là đã tìm được tác giả xứng đáng là nhà văn Lý Lan để "phong tặng" Hiệp sỹ Dế Mèn, nối tiếp những tên tuổi xuất sắc như Nguyễn Nhật Ánh (2020), Trần Đức Tiến (2023).

Trong khuôn khổ lễ trao giải còn diễn ra trưng bày "Cuộc phiêu lưu của Dế Út" - một chuyển thể từ "Dế Mèn phiêu lưu ký" của nhà văn Tô Hoài. Tác phẩm này được trao giải "Khát vọng Dế Mèn". Tác giả LinhRab đã thực hiện tác phẩm này trong 7 năm, tái hiện thành công hành trình trưởng thành của Dế Út (lấy nguyên mẫu từ Dế Mèn), dựng lên thế giới tự nhiên quen thuộc, hiện đại, gần gũi với các bạn đọc nhỏ tuổi ngày nay. Ban Tổ chức đã tuyển chọn những khuôn tranh xuất sắc từ 4 tập "Cuộc phiêu lưu của Dế Út" để trưng bày...