Nhật Bản tái khởi động “cuộc chiến tiền tệ”

06:30' - 18/02/2016
BNEWS Bằng việc áp dụng tỷ lệ lãi suất tiền gửi âm, Ngân hàng trung ương Nhật Bản (BoJ) đã và đang cố gắng trong việc làm giảm giá đồng yen.
Nhật Bản tái khởi động “cuộc chiến tiền tệ”. Ảnh: Getty images

Đây là một động thái có thể sẽ gây ra nhiều hiệu ứng tiêu cực bao gồm cả sự “sao chép” chính sách trên toàn thế giới.

Quyết định của BoJ áp đặt tỷ lệ lãi suất âm đối với các khoản tiền gửi của các định chế tài chính tại BoJ (tương tự như Ngân hàng Trung ương châu Âu – ECB, Ngân hàng Quốc gia Thụy Sĩ - SNB, Ngân hàng trung ương Thụy Điển) đã mở ra một chương mới trong “cuộc chiến tiền tệ” mà Nhật Bản đã đưa ra kể từ năm 2012. Tại thời điểm nhận chức, Thủ tướng Shinzo Abe cho biết ông sẽ tìm cách làm giảm giá đồng yen.

BoJ đã quyết định áp dụng lãi suất -0,1% đối với các khoản tiền gửi của các định chế tài chính tại thể chế tài chính này từ ngày 16/2. Rõ ràng là chính sách tiền tệ của Nhật Bản phải phù hợp với triển vọng ảm đạm của nền kinh tế Nhật Bản, đặc biệt là lạm phát thấp. BoJ đã điều chỉnh dự báo lạm phát từ 1,4% xuống còn 0,8%.

Trong khi đó, chương trình nới lỏng tiền tệ 80.000 tỷ yen (607 tỷ euro) mới chỉ đem lại kết quả hạn chế và đang bắt đầu thể hiện "sự hụt hơi" trên thị trường ngoại hối.

Kiềm chế đồng yen tăng giá

Từ vài tháng qua, đồng yen đã bắt đầu tăng giá và một lần nữa gây áp lực lên triển vọng lạm phát. So với đồng USD, đồng yen đã tăng 8% trong ba tháng. So với euro, mức tăng còn cao hơn tới gần 9%.

Trong bối cảnh thương mại thế giới đang suy giảm, đồng yen mạnh lên là một thảm họa đối với triển vọng của các công ty xuất khẩu Nhật Bản. Nó cũng làm tắt hy vọng của BoJ về khả năng đầu tư và tiền lương của người lao động tăng.

Việc Trung Quốc điều chỉnh giảm giá đồng nhân dân tệ (NDT) cũng tạo thêm sức ép khiến Thống đốc Haruhiko Kuroda phải hành động. Trung Quốc là khách hàng chính của Nhật Bản, chính vì thế, đây là quyết định cần thiết của BoJ để đáp trả với diễn biến thị trường và để nhanh chóng giữ giá đồng yen ổn định ở mức thấp.

Một quyết định cần thiết

Việc sử dụng công cụ lãi suất âm trở nên cần thiết, bởi nó hỗ trợ chương trình nới lỏng định lượng (QE) mà Nhật Bản đang áp dụng với số tiền lên tới 80.000 tỷ yen/ năm. Việc áp dụng thêm một “vũ khí” lãi suất âm là tín hiệu mạnh mẽ hơn và nâng cao thêm “chất lượng” của chương trình nới lỏng định lượng hiện hữu.

BoJ đã và đang cố gắng trong việc làm giảm giá đồng yen. Ảnh: TTXVN

Dù là biện pháp mà nhiều ngân hàng trung ương khác đã áp dụng, nhưng đây vẫn là một dấu hiệu cho thấy BoJ mở rộng kho vũ khí của mình với tất cả các phương tiện có thể trong “cuộc chiến tiền tệ”.

Khi tỷ lệ tái cấp vốn là không, việc giảm giá đồng tiền được thực hiện thông qua lãi suất đối với các loại tiền gửi của các định chế tài chính tại ngân hàng trung ương. Quyết định này của BoJ được đưa ra trong bối cảnh dư địa của BoJ không còn nhiều. Và các thị trường đã phản ứng ngay một cách hợp lý và logic.

Nhưng có thể nói quyết định của BoJ mang tính biểu tượng nhiều hơn bởi việc hạ lãi suất xuống âm 0,1% chỉ áp dụng đối với các khoản tiền gửi bổ sung tại BoJ, còn các khoản tiền trước đó vẫn được áp dụng mức 0,1%.

Ý định của Thống đốc HaruhikoKuroda là để bảo đảm sự ổn định của thị trường tài chính và các ngân hàng đồng thời tác động trực tiếp ít hơn đối với nền kinh tế cũng như tránh tạo các hiệu ứng tâm lý tiêu cực trên thị trường mà BoJ nhắm tới.

Gây sức ép lên Trung Quốc

Việc Nhật Bản tái tham gia “cuộc chiến tiền tệ” sẽ tạo ra sức ép đối với các ngân hàng trung ương khác. Tại Bắc Kinh, các nhà chức trách Trung Quốc đang cố gắng ngăn chặn các cuộc khủng hoảng đối với đồng NDT và với quyết định lãi suất âm của Nhật Bản thì nhiệm vụ của họ sẽ trở nên khó khăn hơn.

Các công ty Trung Quốc sẽ bị tác động xấu một khi đồng NDT trở lên mạnh hơn so với đồng yen và sức ép để đồng NDT tiếp trượt giá tiếp tục lớn hơn.

Ngoài ra, các quốc gia và vùng lãnh thổ mới nổi khác tại châu Á như Đài Loan (Trung Quốc), Hàn Quốc và Indonesia sẽ phải cân nhắc và có thể cũng tiến hành các biện pháp phá giá đồng tiền của mình để không bị ảnh hưởng bởi cuộc chiến tiền tệ này. Như vậy, “cuộc chiến tiền tệ” đã được "hồi sinh" bởi quyết định của BoJ.

Tác động tới lộ trình tăng lãi suất của Fed và ECB

ECB và Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cũng tác động liên đới từ quyết định của Nhật Bản. Đồng yen yếu đi và đồng NDT có thể tiếp tục giảm giá sẽ gây ra những hậu quả xấu đối với đồng USD và tăng trưởng của Mỹ mà tốc độ tăng trưởng cũng đang chậm lại (tỷ lệ tăng trưởng quý IV/2015 của Mỹ chỉ đạt 0,7%).

Fed vẫn giữ vai trò chủ chốt trong “cuộc chiến tiền tệ” với danh nghĩa cần thắt chặt chính sách tiền tệ về lý thuyết. Nhưng nếu Fed thay đổi kế hoạch tăng lãi suất trong năm 2016, các ngân hàng trung ương khác sẽ có các biện pháp tích cực hơn để ngăn chặn đồng USD suy yếu.

Về phía ECB, Thống đốc Mario Draghi có thể dựa trên quyết định của BoJ để thuyết phục Hội đồng Thống đốc khu vực Eurozone tiếp tục thực hiện chính sách nới lỏng hơn nữa trong cuộc họp tháng 3/2016. Mặc dù đồng yen chỉ chiếm 5,5% giá trị thương mại trong khu vực đồng euro, nhưng triển vọng của “cuộc chiến tiền tệ” mới có thể khuyến khích ECB tiếp tục mạnh dạn trong chính sách nới lỏng tiền tệ bằng việc hạ tiếp lãi suất tiền gửi của các ngân hàng tại ECB (hiện đã là -0,3%) hoặc mở rộng gói QE hiện hữu…

ECB không muốn đồng euro tăng giá so với các đồng tiền chủ chốt. Năm 2015, sự suy yếu của đồng euro đã giúp lạm phát nhích lên và do đó giúp Eurozone tránh được nguy cơ lạm phát âm rất nguy hiểm.

Nếu đồng euro tăng giá, ECB có nguy cơ mất “vũ khí” kích thích các hoạt động kinh tế và thúc đẩy lạm phát. Những ảnh hưởng của chính sách mua lại công trái phiếu của các quốc gia Eurozone của ECB đang cho thấy những hạn chế (tương tự trường hợp gói QE của BoJ).

Tăng trưởng tín dụng trong Eurozone trong tháng 12/2015 đã bắt đầu chậm lại, và đây là một dấu hiệu đáng lo ngại cho Thống đốc Draghi.

Có thể thấy, quyết định hạ lãi suất tiền gửi tại BoJ xuống -0,1% là mức giảm không lớn so với tỷ lệ -0,3% tại ECB hay -0,75% tại Ngân hàng trung ương Thụy Sỹ, nhưng nó có hiệu ứng mạnh hơn đối với thị trường. Động thái này cho phép nhà đầu tư và giới quan sát dự báo rằng BoJ có thể sẽ hạ lãi suất thấp hơn trong tương lai, mà thời điểm sớm nhất có thể vào tháng 7/2016.

Tin liên quan


Tin cùng chuyên mục