Nhiều khó khăn trong xử lý tài sản công sau sắp xếp hành chính

Ngày 4/6, tại TP. Hồ Chí Minh, Đoàn công tác của Trung ương do Thứ trưởng Bộ Tài chính Bùi Văn Khắng dẫn đầu đã có buổi làm việc với TP. Hồ Chí Minh, tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu và tỉnh Bình Dương để rà soát việc sắp xếp, bố trí, xử lý nhà, đất và các dự án, công trình, trụ sở đang xây dựng hoặc đã phê duyệt chủ trương đầu tư chịu tác động bởi việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy, đơn vị hành chính.

Theo Thứ trưởng Bùi Văn Khắng, việc rà soát, sắp xếp, xử lý trụ sở, công trình, dự án là vấn đề khó, phức tạp nhưng không thể không làm. Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo về vấn đề này. Bộ Tài chính cũng đã có nhiều văn bản hướng dẫn.

Mới đây nhất, tại Công điện số 80/CĐ-TTg ngày 1/6/2025, Thủ tướng Chính phủ đã giao thành lập các đoàn công tác để đôn đốc, hướng dẫn trực tiếp tại các cơ quan, tổ chức, đơn vị, địa phương có khối lượng trụ sở, cơ sở vật chất lớn, tính chất phức tạp, tiến độ xử lý chậm.

Bộ Tài chính đã chủ động thành lập Đoàn công tác với sự tham dự các nhiều bộ, ngành có liên quan trực tiếp đến các địa phương, và chọn TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương, Bà Rịa- Vũng Tàu là đơn vị kiểm tra đầu tiên. Sau đó, Đoàn công tác sẽ tiếp tục làm việc với các đơn vị phương khác để kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn trực tiếp các địa phương trong việc xử lý tài sản công.

Tuy nhiên, theo lãnh đạo Bộ Tài chính, thực tế thực hiện và kết quả thực hiện sắp xếp, xử lý tài sản công phụ thuộc chủ yếu vào nhận thức đúng, quyết tâm cao, hành động quyết liệt, hiệu quả. Nhiều địa phương chưa có sự quan tâm đúng mức, còn khoán trắng cho Sở Tài chính.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Bùi Văn Khắng lưu ý các địa phương, quy mô sắp xếp, xử lý tài sản do sắp xếp tổ chức bộ máy, sắp xếp đơn vị hành chính rất lớn nên việc xử lý không đơn giản và vô cùng khó khăn; đồng thời yêu cầu các địa phương phải có sự quyết tâm cao, sự vào cuộc của các cấp, các ngành để bảo đảm việc xử lý tài sản hiệu quả, tránh thất thoát, lãng phí tài sản do sắp xếp tổ chức bộ máy, sắp xếp đơn vị hành chính.

Báo cáo tại buổi làm việc, các địa phương cho biết đang thực hiện rà soát điều hòa nội bộ tài sản tại địa phương để bố trí sử dụng cho các đơn vị thuộc phạm vi quản lý.

Tại TP. Hồ Chí Minh, tổng số lượng trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp thuộc phạm vi quản lý của Thành phố là 3.895 cơ sở; trong đó, tiếp tục sử dụng 3.430 cơ sở. Tổng số cơ sở thực hiện điều hòa nội bộ (điều chuyển giữa các cơ quan, tổ chức, đơn vị trong phạm vi quản lý của Bộ, cơ quan Trung ương, địa phương) là 234 cơ sở. Số cơ sở dôi dư sau sắp xếp bộ máy, đơn vị hành chính là 231 cơ sở, chủ yếu là cơ sở nhỏ, lẻ, các khu phố, ấp.

Tại tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, sau sắp xếp, địa phương còn 142 cơ sở dôi dư do không phù hợp về vị trí, nhu cầu sử dụng, vượt quá tiêu chuẩn định mức… Tỉnh này dự kiến giao Trung tâm Phát triển quỹ đất quản lý, khai thác. Riêng tỉnh Bình Dương đang quản lý 1.603 trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp; trong đó, tiếp tục sử dụng 1.407 cơ sở, còn 43 cơ sở dôi dư sau sắp xếp.

Liên quan đến vướng mắc trong xử lý tài sản công dôi dư, đại diện Sở Tài chính TP. Hồ Chí Minh cho biết: Theo Nghị định số 50/2025/NĐ-CP của Chính phủ quy định việc xây dựng phương án xử lý tài sản tổng hợp chung vào Đề án sắp xếp đơn vị hành chính. Tuy nhiên, hiện nay số liệu về biên chế các đơn vị mới có thay đổi, quy định về tiêu chuẩn, định mức, sử dụng trụ sở làm việc đang trong quá trình hoàn thiện nên khả năng ảnh hưởng đến tiến độ, nội dung thực hiện việc xây dựng phương án sắp xếp, phân chia, xử lý tài sản.

Do đề xuất của các UBND quận, huyện có nội dung sử dụng các trụ sở hiện hữu của cấp huyện để sắp xếp, bố trí trụ sở làm việc cho 1 đơn vị hành chính mới (cấp xã, phường) sẽ thừa so với tiêu chuẩn, định mức và ngược lại. Trường hợp sử dụng trụ sở hiện hữu của cấp xã để sử dụng tiếp tục, lại thiếu so với tiêu chuẩn, định mức.

Hiện tại, các đơn vị sắp xếp tạm thời các trụ sở hiện hữu để bố trí tập trung đảm bảo việc quản lý nhà nước tại các địa bàn và sau sáp nhập, đơn vị hành chính mới sẽ rà soát, xác định diện tích thừa/thiếu, xây dựng và đề xuất phương án xử lý tài sản.

Do vậy, Sở Tài chính TP. Hồ Chí Minh kiến nghị sau khi đề án chính quyền 2 cấp và phương án bố trí trụ sở được phê duyệt, UBND cấp xã mới đi vào hoạt động và đánh giá về sự đáp ứng tiêu chuẩn, định mức khi sử dụng diện tích làm việc nên kiến nghị Bộ Tài chính bổ sung quy định chuyển tiếp nội dung xử lý này vào Nghị định thay thế Nghị định số 152/2017/NĐ-CP của Chính phủ.

Các địa phương cũng kiến nghị Bộ Tài chính phối hợp với Bộ Nội vụ, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng sớm có hướng dẫn chung về sắp xếp đơn vị hành chính cụ thể để các cơ quan, đơn vị có cơ sở xây dựng phương án bố trí trụ sở làm việc theo Đề án và chính thức khi đi vào hoạt động.

Sau khi nghe các địa phương báo cáo, đại diện các Bộ, cơ quan trung ương đã tiếp thu, đồng thời hướng dẫn các địa phương xử lý khó khăn, vướng mắc trong việc triển khai thực hiện các hướng dẫn về xử lý tài sản công, dự án, công trình, trụ sở đang xây dựng hoặc đã phê duyệt chủ trương đầu tư chịu tác động bởi sắp xếp, tinh gọn bộ máy.

Bên cạnh việc kiểm tra nắm tình hình triển khai, hướng dẫn thực hiện rà soát, xử lý tài sản công, Đoàn công tác cũng xin ý kiến các địa phương đối với một số dự thảo văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến tiêu chuẩn, định mức sử dụng tài sản công (ô tô, trụ sở làm việc, máy móc thiết bị); 2 dự thảo Nghị định về phân cấp, phân định thẩm quyền trong lĩnh vực quản lý, sử dụng tài sản công, tài chính đất đai, các văn bản liên quan đến dự án đầu tư; trong đó, các địa phương xem xét việc phân cấp, phân quyền đã hợp lý chưa…