Nhiều khuyến nghị cho phát triển năng lượng tại Việt Nam

Tại Hội nghị Cấp cao lần thứ 3 và Diễn đàn các bên liên quan lần thứ nhất Nhóm Đối tác Năng lượng Việt Nam (VEPG), do Bộ Công Thương phối hợp cùng Đại sứ Liên minh châu Âu tại Việt Nam và Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam tổ chức sáng 10/12, có 40 khuyến nghị chính sách được xây dựng bởi 5 nhóm công tác kỹ thuật VEPG đã được giới thiệu.

Các khuyến nghị này tập trung vào 5 lĩnh vực ưu tiên chính, gồm: năng lượng tái tạo, hiệu quả năng lượng, cải cách ngành năng lượng, tiếp cận năng lượng, dữ liệu và thống kê năng lượng.

Ông Rainer Brohm, Điều phối viên quốc tế, Ban Thư ký VEPG cho hay, các nhóm công tác kỹ thuật đã đạt được tiến bộ đáng kể trong việc hỗ trợ 40 khuyến nghị chính sách cụ thể nhưng cũng đã xác định các lỗ hổng và các thách thức còn tồn tại.

Đơn cử như ở nhóm 1 về năng lượng tái tạo, VEPG thực hiện các hỗ trợ về giá FIT (là giá bán điện năng được sản xuất từ nguồn năng lượng tái tạo được cung cấp vào hoặc bán cho lưới điện) và hợp đồng mua bán điện PPA cho năng lượng gió được sửa đổi, cơ chế khuyến khích điện mặt trời áp mái được sửa đổi; các tham vấn và hỗ trợ cho giá FIT mới cho điện mặt trời và chương trình điện mặt trời áp mái; thảo luận về cơ chế đấu thầu và tích hợp năng lượng tái tạo vào lưới.

Song những thách thức ở nhóm 1 cũng được chỉ ra như về việc phát triển khung hỗ trợ (đấu thầu, giá FIT cho năng lượng sinh học, điện gió ngoài khơi); các biện pháp hỗ trợ tích hợp năng lượng tái tạo vào lưới...

Ở nhóm thứ 3 về tái cấu trúc ngành năng lượng, VEPG đã hỗ trợ thực hiện bắt đầu thị trường bán buôn điện Việt Nam vào đầu năm 2019; phát triển hợp đồng bán điện trực tiếp (DPPA) trong giai đoạn cuối sau khi tham vấn. Các thách thức ở đây là việc tiếp tục hoàn thiện thị trường bán buôn điện cạnh tranh, trong đó liên quan đến các cơ chế về trợ giá, giá chéo, phí phân phối...

Đánh giá về bản báo cáo và các khuyến nghị từ phía VEPG, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đặng Hoàng An cho hay, báo cáo đã nêu rất rõ các công việc mà các nhóm kỹ thuật làm được trong năm 2019 cho ngành năng lượng Việt Nam, tuy nhiên, VEPG cần mở rộng nghiên cứu, các khuyến nghị sang các lĩnh vực khác như: dầu khí, than, vì đây cũng là những nguồn năng lượng lớn của Việt Nam.

Thứ trưởng Đặng Hoàng An cũng đặt vấn đề, VEPG có thể tập trung sâu hơn vào các đề khác nữa như việc làm thế nào thúc đẩy nhanh điện mặt trời áp mái tại nhà dân và các khu cụm công nghiệp, vì đây là tiềm năng lớn, trong khi Việt Nam vẫn đang thiếu cơ chế. Hay các vấn đề liên quan đến việc thu hút đầu tư điện năng lượng tái tạo vào các khu công nghiệp và bán điện trực tiếp cho các khách hàng mà không cần quá nhiều thủ tục; các chính sách cho năng lượng sinh khối...

Đại sứ Liên minh châu Âu tại Việt Nam, ông Pier Giorgio Aliberti cho rằng, làm sao để đảm bảo điện tới vùng sâu, vùng xa đạt tới, câu chuyện quan trọng là vốn, cần có sự cải thiện, thu hút vốn, các quy trình thủ tục cho vay... Việc phát triển năng lượng xanh, sạch và bền vững không chỉ dựa vào các nhà đầu tư trong nước mà còn phải kêu gọi nhà đầu tư nước ngoài nên cần phải có định hướng, chính sách rõ ràng, nhất quán. VEPG cần phải chỉ ra các điểm này để kiến nghị lên Chính phủ; từ đó, có sự lắng nghe, cam kết của Chính phủ trong việc đưa ra các chính sách.

Liên minh châu Âu luôn sẵn sàng chia sẻ kiến thức và chuyên gia để hỗ trợ Việt Nam thực hiện các mục tiêu phát triển năng lượng.

Trao đổi thêm tại hội thảo, ông Ousmane Dione, Giám đốc quốc gia, Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam cho hay, các nhóm đối tác đã có sự hỗ trợ cả về tài chính và kĩ thuật, chúng tôi cũng mong muốn đóng góp để có sự thành công hơn nữa cho ngành năng lượng tại Vệt Nam. Để vừa đảm bảo thách thức tăng trường và giảm phát thải, Việt Nam cần tiếp tục cải cách chính sách một cách mạnh mẽ và tiếp cận toàn hệ thống một cách cân bằng hơn...

Tại hội thảo, các nhóm công tác kỹ thuật VEPG đã đệ trình Bản báo cáo tiến độ thực hiện khuyến nghị chính sách lên Chủ tịch và Đồng chủ tịch VEPG./.